تأثیر باکتری Bacillus coagulans و منابع مختلف سنگ فسفات بر گیاه کلزا Brassica napus L.) )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر

2 دانشگاه گنبد کاووس

3 موسسه تحقیقات خاک و آب کرج

چکیده

وجود منابع عظیم سنگ فسفات در جهان و معایب کودهای فسفاته فسفری، توجه محققان را به مصرف مستقیم سنگ فسفات به جای کودهای فسفری در اراضی کشاورزی به خود جلب کرده است. باکتری­های حل کننده فسفات قادرند با سازوکارهای خاص خود انحلال فسفات در این سنگ­­ها را افزایش داده و فسفر بیشتری را در اختیار گیاه قرار دهند. برای بررسی این موضوع، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور الف) باکتری (گونه Bacillus coagulans) در دو سطح (با و بدون باکتری) و ب) انواع منابع فسفر در پنج سطح شامل بدون سنگ فسفات، سنگ فسفات یاسوج، سنگ فسفات یزد، سنگ فسفات گافسای تونس و سوپرفسفات تریپل در شرایط گلخانه­ای بر روی کلزای رقم هایولا 401 انجام گرفت. در زمان برداشت (پس از 12 هفته) ارتفاع ساقه، قطر ساقه، سطح برگ، وزن خشک بخش هوایی و میزان جذب کل فسفر اندازه­گیری شد. نتایج آزمایش­ها نشان داد که تیمار حاوی باکتری در تمام صفات نسبت به تیمار بدون باکتری برتری داشت. اثر متقابل باکتری و منابع مختلف فسفات بر ارتفاع، درصد فسفر، جذب فسفر کل و اثر بخشی زراعی نسبی بر اساس جذب فسفر کل کلزا معنی­دار (05/0P<) بود. بیشترین ارتفاع و جذب فسفر کل در تیمار کود سوپرفسفات تریپل با باکتری، به ترتیب 5/54 سانتی­متر و 38/1 گرم در گلدان و سپس مربوط به تیمار سنگ فسفات گافسای تونس همراه باکتری با 8/39 سانتیمتر ارتفاع و با 588/0 گرم فسفر در گلدان بیشترین جذب فسفر کل را از خود نشان داد. درصد اثربخشی نسبی تیمارهای آزمایش بر اساس جذب فسفر کل از خاک در حضور باکتری در تیمار گافسای تونس 2/42، در تیمار سنگ فسفات یزد 7/39 و در تیمار سنگ فسفات یاسوج 9/24 درصد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Bacillus coagulans and Different Sources of Phosphate Rocks on Canola (Brassica napus L.)

نویسندگان [English]

  • M Hayati 1
  • A Gholizadeh 2
  • AR Fallah 3
  • M Rezvani 1
چکیده [English]

Existence of large sources of phosphate rocks (PR) in the world along with some disadvantatges of using industrial phosphate ferlilizers have attracted the reasearcher's attention to direct use of PR as P-fertilizer. Phosphate solubilizing bacteria through special mechanism are able to dissolve PR, release phosphorous and make it arailable to plant roots. A factorial experiment based on completely randomized design with two factors a) in the absence and presence of Bacillus coagulons and b) without PR and with PR form various sources, including Yasouj, Yazd, Gasfa and triple superphosphate was conducted in greenhouse using canola cultivar (Hayvla 401). At harvest time after 12 weeks, stem height, stem diameter, leaf area, shoot dry weight and P uptake were measured. The results showed that treatments Included bacterium became superior in all characteristics to the treatments without bacterium. The interaction effects of bacterium and different sources of phosphate on the plant height, uptake of P and the relative effectiveness based on crop P uptake was significant (P<0.05). The maximum height and uptake of P occurred in triple superphosphate fertilizer with bacterium was 54.4 cm and 1.38 g/pot, respectively. Among  phosphates  rocks, canolas with PR from Gafsa source plus bacterium had the greatest height of 39.8 cm and P uptake 0.588 g/pot. The relative effectiveness of the experimental treatment with the bacterium  were 42.2, 39.7 and 24.9 percent, respectively, in Gasfa, Yazd, Yasouj sources.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bacillus coagulans
  • Canola
  • Phosphate
  • Phosphate Solubilizing Bacteria
  • phosphate rock

مراجع

آستارایی ع ر و کوچکی ع، 1375 . کاربرد کودهای بیولوژیک در کشاورزی پایدار . (ترجمه)­. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد . صفحات  168 تا 175.
حسن­زاده ا،  مظاهری د، چایی­چی م ر و خاوازی ک، 1386. کارایی مصرف باکتریهای تسهیل کننده جذب فسفر و کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد جو . مجله پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی­. شماره 77. صفحات 111 تا 118.
سلیم پور س، خاوازی ک و پاک نژاد ع، 1384­. بررسی اثرات با­قیمانده خاک فسفات با کرت­های دائم در الگوی کشت کلزا – گندم . صفحات 193 تا 197. نهمین کنگره علوم خاک ایران . تهران
شهیدی ا و فروزان ک­، 1376. کلزا . انتشارات شرکت سهامی خاص توسعه و کشت دانه­های رو­غنی.
صالح راستین ن ،1373. کود­های زیستی . صفحات 97 تا 101. چهارمین کنگره علوم خاک ایران. کرج
قربانی ھ ، 1386 . مروری بر کودهای بیولوژیک در ایران و نقش آنها در حفظ محیط زیست و سلامت جامعه­. صفحات 202 تا 217. دومین همایش ملی کشاورزی بوم شناختی ایران. گرگان
Antoun H, 2002. Field and green house trials performed with phosphate solubilizing bacteria and fungi.pp: 235-237. Proceedings of the 15th International meeting on Microbial Phosphate Solubilization. SalamancaUniversity, 16-19 july 2002. Salamanca, Spain.
 Anonymous, 2006. Use of phosphate rock for sustainable agriculture. FAO Fertilizer and Plant Nutrition Bulletin NO. 13 Rome.
Azcon RJ, Barea M and Hayman DS, 1976.Utilization of rock phosphate in alkaline soil by plants inoculated with mycorrhizal fungi and phosphate solubilizing bacteria. Soil Biochem 8:135-138.
Chien SH and Hamond LL, 1978. A comparison of various laboratory methods for predicting the agronomic potential of phosphate rock for direct application. Soil Sci Soc Am J 42:1758-1760.
Del Campillo M C, Torrent J and Loeppert RH, 1992. The reactivity of carbonates in selected soils of Southern Spain. Geoderma 52:149-160.
Fernandez LA, Zalba P, Gomez MA and Sagardoy MA, 2007. Phosphate solubilization activity of bacterial strains in soil and their effect on soybean  growth under green house condition . Biol Fertil Soils  43 : 805- 809.
Gholizade AL, Ardalan M, Tehrani MM, Mirseyed Hosseini H and Karimian N, 2009. Solubility test in phosphate rocks and their potential for direct application in soil. Word Applied Sciences Journal 6(2):182-190.
Holmgren GGS, 1967. A rapid citrate- dithionate extractable iron procedure. Soil Sci Soc Am Proc 31:210-211.
Khasawneh FE and Doll EC, 1978. The use of phosphate rock for direct  application to soils. Advanced Agrnomy 30:159-206.
Kumutha K, Sempaualan J and Krishnan PS, 2004. Effect of insoluble phosphate and dual inocolattion on soybean. pp. 354-358. In: Kannaryan S, Kumar K and Gouidarajan K (eds), Biofertilizer.
Luz WC, 2003, Biological and chemical treatment combination for corn seeds. Fitopatologia Brasileira 28:37-40.
Loeppert RH and Donald LS, 1996. Carbonate and Gypsum. Pp. 437-575. In:Page AL (ed.) Methods of Soil Analysis. 3rd. American Society of Agronomy, Madison,WI.
Lopez A, 1998. The use of phophate rocks to built op soil P and increase food production in acid soils: The Brazilian experience. pp:121-132.In: Johnston AE and Syers JK, (eds.) Nutrient management for sustainable food production in Asia. Porc. IMPHOS-AARD/CSAR. Wallingford, UK, CAB international,
Mahnaz S and Lazarovits G, 2006. Inoculation effects of Pseudomonase putida , Glucon-acetobacter azetocaptans, and Azospirillum lipofrum on corn plant growth under greenhouse conditions. Ecology Microbial 51: 326-335.
Nelson DW, and Sommers LE, 1982. Total carbon, organic carbon, and organic matter. P. 539-579. In: Page  AL (ed.) Methods of Soil Analysis. Part 2. 2nd ed. American Society of Agronomy, Madison,WI.
Olsen SR, Cole CV, Watanabe FS and Dean LA, 1953. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circ.No 939.
Rodriguez h, and Fraga R, 1999. Phosphate solubilizing bacteria and their role in plant growth promotion. Biotechnology Advances 17:319 – 339
Sahu SN and Jana BB, 1997. Enhancement of the fertilizer value of rock phosphate  engineered through phosphate – solubilizing bacteria. Ecological Engineering 15:27-39.
 Saunders WMH, 1965.Phosphate retention by New Zeland soils and its relationship to free sesquioxides, organic matter, and other soil properties . New Zeland Journal of Agriculture Research 8:30-57.
TaalabAS and Badr MA, 2007. Phosphorus availability from compacted rock phosphate with nitrogen to sorghum inoculated with phosphor – bacterium. Journal of Applied Sciences Research 3: 195- 201.
Wu B, Caob SC, Lib ZH, Cheunga Z, Gand Wonga KC, 2005. Effects of biofertilizer containing N fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth. Geoderma 125:155-162.
 
دانش آب و خاک
دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1390
صفحه 127-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار