ارزیابی روش‌های استحصال آب باران در افزایش رطوبت خاک و رشد نهال پسته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

2 دانشگاه تبریز

چکیده

استحصال آب باران روشی برای توسعه بهره­برداری از منابع آب سطحی در مناطق خشک است که به وسیله آن  می­توان آب مورد نیاز مصارف خانگی، دام و کشاورزی را در مقیاس کوچک تأمین نمود. به منظور بررسی تاثیر جمع آوری آب باران توسط سامانه­های سطوح آبگیر بر میزان رطوبت خاک و رشد نهال پسته، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تیمار در سه تکرار در طی سال­های 1388 و 1389 در ایستگاه تحقیقاتی خواجه واقع در استان آذربایجان شرقی طراحی و اجرا گردید. سامانه ­سطح آبگیر عبارت است از حوضه آبخیز کوچک که رواناب داخل آن به انتهای حوضه هدایت و از آن استفاده می­شود.در این تحقیق هر کرت آزمایشی به عنوان یک سامانه سطح آبگیر عمل می­کند و رواناب آن در انتهای کرت به چاله گیرنده رواناب یا کوزه سفالی تعبیه شده در چاله­ها هدایت می­شود. اعمال تیمارهای مختلف در داخل چاله هر کرت (سطح آبگیر) با تغییر بافت خاک و همچنین قرار دادن ظرف سفالی آبگیر به شرح زیر اعمال شد: تیمارها عبارت بودند از: تیمار شاهد(A)، در این تیمار چاله حفر شده تنها از خاک حاصله از همان چاله مجدداً پر شد. تیمار پرلیت(B)، داخل چاله حفرشده این تیمار از مخلوط پرلیت، ماده آلی پوسیده و خاک با نسبت حجمی 1-1-2 پر شد. تیمارکوزه(C)، در چاله­حفرشده سه عدد کوزه سفالی به ارتفاع 70 و به قطر10 سانتی­متر در سه نقطه چاله با فاصله مساوی جا گذاری و در تیمار سنگریزه(D)، دو ستون از سنگریزه در مجاورت چاله با فاصله 10 سانتی­متری از دیواره ایجاد ‌گردید. در هر چاله، یک نهال پسته غرس و همچنین یک جفت حسگر TDR به طول 70 سانتی­متری جهت اندازه­گیری رطوبت خاک چاله قرار داده شدند. نتایج نشان داد که استفاده از تیمارهای مذکور، موجب افزایش معنی­دار ذخیره رطوبتی خاک، نسبت به تیمار شاهد در سطح احتمال 1 و5 درصد گردید. مقایسه میانگین رطوبت حجمی در تیمارهای آزمایشی در هر دو سال نشان داد که تیمار سنگریزه بیشترین میزان رطوبت را در خودش ذخیره کرده و بعد از آن به ترتیب تیمارهای کوزه­، پرلیت و شاهد  قرار گرفتند. همچنین تأثیر  تیمارهای آزمایشی بر روی ارتفاع، قطر یقه و مساحت برگ­های نهال پسته در سطح احتمال 1 در صد معنی­دار بود. بیشترین میزان ارتفاع نهال، قطر یقه و مساحت برگ­ها مربوط به تیمار سنگریزه و کمترین آنها مربوط به تیمار شاهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Rainwater harvesting Methods in Increasing Soil Moisture and Pistachio Seedling Growth

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ebrahim Sadeghzadehreihan 1
  • Davood Zarehaghghi 2
  • Mohammad Reza Neyshabouri 2
چکیده [English]

Rain water harvesting is a utilized method to develop surface water resources in dry regions, which can provide water for domestic, livestock and agriculture uses in small scales. To evaluate the impact of the rainwater harvesting systems on soil moisture and pistachio seedling growth, an experiment was conducted as a randomized complete block design with four treatments and three replications during the years 1388 to 1389 in Khaje Research Station, East Azerbaijan province, Iran. Each rain harvesting plot acted as a watershed system and its runoff was conducted to runoff collection pit. Treatments at each watershed were established with changing of soil texture and putting water harvesting fictiles. Treatments included: Treatment A, Control, in this treatment the excavated pit was filled only with the soil obtained from there; Treatment B, inside of the excavated pit was filled with a mixture of perlite; decomposed organic matter and soil, with volume ratio of 1-1-2; Treatment C, the excavated pit was equipped with three fictiles (10 cm diameter and 70 cm height) which are installed at three equal intervals; Treatment D, with two columns of gravel which were created in the vicinity of the excavated pit by distance of 10 cm from its wall. In each pit, a pistachio seedling was planted and also a pair of TDR sensors was placed to measure soil moisture. Results showed that soil moisture capacity in comparison to control increased significantly. The soil,s mean volumetric water  content for the gravel treatment during the two years was the highest and those of the fictile, perlite and control treatments were in the next levels, respectively. Also, the effects of the treatments on plant height, leaf area and collar diameter were statistically significant (p<0.01). The Maximum values of seedling height, collar diameter and leaf area belonged to the gravel treatment and the minimum of them were for control.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gravel filter
  • Pistachio
  • Rain water harvesting
  • Watershed system