کاربرد روش Grey در مدل¬سازی بارش- رواناب سال¬های بدون آمار (مطالعه موردی: حوضه آبریز شهرچای ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناس ارشد، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

2 دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

چکیده

برآورد سیلاب در حوضه­های آبریز با داده­های آماری کم، همواره مورد توجه محققین هیدرولوژیست­ خصوصا در کشور­های در حال توسعه می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، قابلیت تئوری Grey جهت برآورد سیلاب در سال­های بدون آمار حوضه آبریز شهرچای مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور با فرض دو حالت مختلف برای حوضه مورد مطالعه، صحت­سنجی مدل صورت گرفت. در حالت اول با در دست داشتن آمار لیمنوگراف و باران­سنج­ثبات برای همه رویداد­های اتفاق افتاده، گزینه­های مختلف جهت صحت­سنجی به کار گرفته شد. در حالت دوم صحت­سنجی مدل با فرض نبود آمار باران­سنج ثبات در دو سال آماری انتخابی صورت گرفت. در این حالت الگوی ساعتی بارندگی مقادیر باران­سنج تجمعی توسط سه روش، روش سازمان هواشناسی جهانی (WMO)، مقادیر منطقه­ای روش WMO و معادله ارائه شده توسط قهرمان و آبخضر بدست آمد. نتایج حاصله نشان داد که تئوری Grey نسبت به داده­های واقعی بسیار حساس است و داده­های حاصله از باران­سنج ثبات نقش مهمی در تخمین پارامتر­های این تئوری و در نتیجه شبیه­سازی بهتر مقادیر دبی دارد. همچنین نتایج نشان داد که روش WMO نسبت به روش منطقه­ای و روش قهرمان و آبخضر توانایی بالایی در پیش­بینی هیدروگراف­های سیل داشته و روش قهرمان و آبخضر با متوسط تغییر نسبی حجم سیلاب 52/12 درصد، در مقایسه با روش­های WMO و منطقه­ای از قابلیت بیشتری در برآورد حجم سیلاب برخوردار است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of Grey Theory Rainfall – Runoff Modeling for Years of Data Lacking(Case Study: Shahrchay Watershed, Urmia)

نویسندگان [English]

  • N Khanmohammadi 1
  • H Rezai 2
چکیده [English]

Flood estimation in a watershed with little statistic data is of interest for hydrologists, specially in developing countries. Noting the importance of this subject, the ability of Grey theory in flood estimation was investigated in Shahrchay watershed for the years without statistic data. The model was verified by assuming two different cases in the studied watershed. In the first case, on the basis of recorded rainfall and limnograph data for all of the occurred rainfall events, different alternatives were used for the model verification. In the second case, by assuming lack of recorded rainfall gauge data in two selected years, the model verification was evaluated. In this case, hourly precipitation pattern of accumulated rainfall gauge data were estimated by three methods namely world meteorological organization (WMO) method, local amounts of WMO method and the equation presented by Ghahraman & Abkhezr. The results showed that the Grey theory was very sensitive to  the actual data and the recorded rainfall gauge data played an important role in estimation of this theory parameters and consequently the Grey theory could correctly simulate the discharge values. The results also showed that WMO method had high ability in flood hydrographs prediction than local and Ghahraman & Abkhezr methods and Ghahraman & Abkhezr method with average relative flood volume variation of 12.5 %, had the most ability in flood volume prediction in comparison to WMO and local methods. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Flood prediction
  • Ghahraman & Abkhezr method
  • Grey theory
  • WMO method
  • Years without data