بررسی دقت معادلات زهکشی متداول در تعیین فاصله زهکش‌های زیرزمینی در منطقه مغان

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)

2 دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی دانشگاه ارومیه

3 استاد گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

چکیده

در شرایط اقلیمی با بارندگی ناچیز و تبخیر زیاد ایران، اعمال آبیاری با مدیریت نامناسب باعث شوری و ماندابی شدن قسمت وسیعی از اراضی کشور شده است. با توجه به اهمیت تحقیقات در موضوع زهکشی و وجود 20 هزار هکتار اراضی زه­دار در منطقه مغان، این پژوهش به­منظور دست‌یابی به روابط و فرمول­های مناسب تعیین فاصله زهکش­های زیرزمینی در مزرعه آزمایشی به­وسعت حدود 18 هکتار در قطعه 807 بخش 3  مجتمع کشت و  صنعت مغان به اجرا درآمده است. سه سیستم زهکشی شامل فاصله­های 50، 100 و 150 متری بین لوله­های زهکش­ها با طول 200 متر در مزرعه آزمایشی موردنظر پیاده و اجرا شد و با انجام عملیات آبیاری، نسبت به اندازه‌گیری داده‌های سطح ایستابی و دبی خروجی زهکش‌ها اقدام گردید. مقایسه روش‌های تعیین فاصله لوله­های زهکش­ زیرزمینی نشان داد که به­ترتیب فرمول‌های حماد با 3 درصد، باور و وان‌شیلفگارد با 6 درصد و وان‌شیلفگارد با 7 درصد متوسط انحراف از فاصله واقعی زهکش‌های زیرزمینی بهترین دقت را دارا بودند. از بین روش‌های معمول تعیین فاصله زهکش‌های زیرزمینی، به­ترتیب استفاده از روش‌های باور و وان‌شیلفگارد، دام، گلوور و وان‌شیلفگارد در این منطقه توصیه می­شود. دقت این چهار فرمول در تعیین فاصله زهکش‌های زیرزمینی تفاوت قابل توجهی با یکدیگر نشان نداد. اگرچه عملکرد زهکش‌های 50 و 150 متری تقریبا یکسان بود با این وجود برای افزایش درجه اطمینان کنترل سطح ایستابی توسط زهکش‌ها، توصیه می­گردد فاصله زهکش‌ها در بیشترین حالت 100 متر درنظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Common Drainage Equations’ Accuracy in Determination of Subsurface Drains Distance in Moghan region

نویسندگان [English]

  • K Akhavan 1
  • Z Mohammadkhani 2
  • AA Sadraddini 3
1 Research Lecturer, Ardabil Agric., and Natural Resources Research Center, Ardabil, Iran
2 Ph.D student, Irrigation & Drainage engineering, Dept., Faculty of Agric., Urmia University, Iran
3 Prof., Water Engineering, Dept., Faculty of Agric., Univ. of Tabriz, Iran
چکیده [English]

Due to low rainfall and high evaporation in climatic conditions of Iran, improper management of irrigation practices has resulted to salinity and waterlogging of many lands. By attention to importance of the research on drainage issue and drainage problems of 20,000 ha agricultural lands in Moghan region, this research was conducted to identify the appropriate equation for determining subsurface drains’ spacing (s.d.s.) in an experimental field with the area of 18 ha, located in section 807, branch 3, of Agro-Industry of Moghan. Three drainage systems with spaces of 50, 100 and 150 meters between the drainage pipes having 200 meters’ lengths, were constructed in the experimental field. After beginning the irrigation, the measurements of water levels and drainage out-flows were performed. Comparison of the methods for determining the suitable distances between the subsurface drains showed that the Hammad, Bouwer & van schilfgard and vanschilfgard equations showed the most accurate results with 3, 6 and 7 average deviation percentages from subsurface drains’ actual spaces, respectively. Among the conventional equations for determining the s.d.s., the Bouwer & Vanschilfgard, Dumm, Glover and Vanschilfgard equations were recommended, respectively. The accuracy of these equations did not have a considerable difference with each other. Although, the efficiencies of the established drainage systems with 50 and 150 meters’ distances between drains were approximately identical, a system with 100 meters’ distance for drains was recommended to increase the degree of reliability.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Designing
  • Drainage equations
  • Moghan
  • Subsurface drainage
Alizadeh A, 2006. New drainage, Astan Quds Razavi Publication, Second Edition.
Anonymous, 1981. Report on drainage issues and existing irrigation network in Moghan Plain. First Consulting Engineers ECA., Archive of Regional Water Organization of East Azarbaijan and Ardebil.
Anonymous, 1991. Report on the first phase of drainage studies of Moghan Plain, Consulting Engineers Absu, Under number 5313 in the library of first consultant engineers.
Anonymous, 2003. Prepare selection criteria and design of underground experimental farm, Iran Water Resources Management Organization, Ministry of Energy publication, No. 259.
Anonymous, 2009. Report on the review of the first phase studies and the second phase studies of Moghan irrigation and drainage network rehabilitation, Water and Soil Resources Engineering Co., Ardebil Regional Water Company.
Azari A and Mostafazadeh B, 2001. Adjusted drainage coefficient in Moghan Plain. Proceedings of the second technical drainage and environmental workshop, National Irrigation and Drainage Committee, Journal No. 42
Borumandnasab S, 1988. Evaluation of drainage formulas in non-consistent state by collecting statistics and field information, Master's thesis, Faculty of Agriculture, Chamran University of Ahvaz.
Dehganian A, Hagayegi A and Rasuli F, 2010. Determination of drainage distance in Marvdasht city of Fars province, Third National Conference on Irrigation and Drainage Management, March 2010, Chamran martyr of Ahwaz University, Pages 1-7.
Dieleman PJ and Trafford BD, 1976. Drainage testing. Irrigation and Drainage Papper (28) (FAO) pp: 172.
French BE and Ocallaghan JR, 1966. A field test of drain spacing equations for agricultural land. Journal of Agricultural Engineering Research 11(4): 282-295.
Nwa EU and Twocok JG, 1969. Drainage design teory and practice. Journal of Hydrology, 9(3): 259-276.
Skaggs RW, Kriz GJ and Bernal R, 1973. Field evalution of transient drain spacing 6 equation. Transaction of the ASAE 16: 590-595.
Torabi M, 2014. Field evaluation of drainage equations in Isfahan plain area, Journal of Water Research in Agriculture, Vol. 28, No. 3, Pages 635 to 644.