آلودگی خاک¬¬ها و گیاهان پیرامون بزرگراه ارومیه-¬ سلماس به برخی فلزهای سنگین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه ارومیه

چکیده

وسایل نقلیه از راه­های گوناگون موجب آلودگی خاک­ها و گیاهان پیرامون جاده­ها شده و در نهایت این آلودگی­ها به زنجیره غذایی راه می­یابند. هدف از این پژوهش، بررسی آلودگی سرب، کادمیوم، روی و نیکل در خاک­ها و گیاهان حاشیه بزرگراه اصلی مسیر ارومیه- سلماس با بار ترافیکی بالا بود. برای بررسی سطوح آلودگی فلزهای سنگین در خاک از شاخص ژئوانباشت (Igeo) و برای بررسی توانایی جذب همزمان فلزهای مورد مطالعه توسط هر گیاه از شاخص انباشت فلز (MAI) استفاده شد. نتایج نشان داد غلظت این فلزها در خاک­ها و بیشتر گیاهان رشد یافته در پیرامون جاده به گونه­ای معنی­داری (05/0  p ≤) بیشتر از نمونه­های مرجع بود. هم­چنین خاک­های سطحی و گیاهان رشد یافته در منطقه مورد مطالعه در مقایسه با سطوح زمینه، نسبتاً آلوده بودند. خاک­ها و گیاهان پیرامون این جاده به ویژه به سرب آلوده بودند. از این رو، چرای دام در این مناطق ممکن است خطر انتقال احتمالی این فلزها (به ویژه سرب) به زنجیره غذایی را در پی داشته باشد. به طور کلی غلظت این فلزها، به ویژه سرب، در گیاهانی که به جاده نزدیک­تر بودند، بیشتر بود. هم چنین گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) با مقدار MAI برابر با 01/100 در مقایسه با دیگر گیاهان توانایی بهتری در جذب همزمان فلزهای مختلف داشت. برپایه نتایج این پژوهش، انجام اقداماتی برای مدیریت خاک و چرای گیاهان پیرامون جاده­ها ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Contamination of Soils and Plants Along Urmia-Salmas Highway (Iran) to Some Heavy Metals

نویسندگان [English]

  • A Rashid Shomali
  • H Khodaverdiloo
چکیده [English]

 
      Vehicles contaminate soils and plants along the roadside by different ways and finally these contaminants enter the food chain. The aim of this study was to assess Pb, Cd, Zn and Ni contamination of soils and plants around the Urima-Salmas highway with heavy traffic. Geoaccumulation index (Igeo) was calculated for characterizing the contamination levels of heavy metals in the soils. Metal accumulation index (MAI) was also employed for assessing simultaneous accumulation of the studied metals by each plant. Results showed that concentrations of these metals were higher than those of the control samples (p ≤ 0.05) for soils and most of the plants grown in the roadside. In comparison with background areas, surface soils and plants grown along the roadside were relatively contaminated. Also soils and plants of the roadside were specifically contaminated with Pb. Therefore, animal grazing in this site would be of potential transfer risk of these metals (especially Pb) to the food chain. In general, concentration of the metals, specifically Pb, was higher in plants which were closer to the road. In comparison with other plants studied, Yarrow plant (Achillea millefolium) with MAI = 100.01 had better ability for simultaneous absorption of different metals. According to the results of this study, actions are needed to be applied for better management of the soils and grazing of the plants in the roadsides.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy metals
  • Maximum permitted concentration
  • Roadside contamination