اصلاح روش خطی تعیین پارامتر عامل مقیاس جهت تخمین منحنی مشخصه رطوبتی خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ارومیه

2 دانشگاه تبریز

3 دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

      منحنی مشخصه آب خاک نقش مهمی در علوم مربوط به آب و خاک دارد و روش‌های آزمایشگاهی برآورد آن گران و همراه با خطا است. بنابراین بسیاری از محققان منحنی رطوبتی خاک را مدل سازی کرده‌اند. یکی از این روش‌ها بر اساس تشابه منحنی دانه‌بندی و منحنی مشخصه آب خاک بنا نهاده شده‌است که در سال 1981 توسط آریا و پاریس ارائه گردید. مهمترین پارامتر این مدل، پارامتر عامل مقیاس (α) نام دارد که برای هر نوع بافت خاک مقداری ثابت در نظر گرفته شده و یا از روش‌های خطی و لوجستیک محاسبه می‌گردد. هدف از این پژوهش توسعه یک راه‌کار جهت اصلاح روش خطی در برآورد پارامتر α می‌باشد. در این تحقیق به جای استفاده از برازش یک خط در روش آریا و پاریس، سه خط برازش داده ‌شده مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا مقادیر مکش‌ به سه کلاس 0-100 ، 100-1000 و بزرگتر از 1000 سانتی‌متر طبقه‌بندی و برای هر کلاس یک خط برازش داده شد. در این تحقیق داده‌های پایگاه اطلاعاتی UNSODA برای پنج بافت شن، لوم شن، لوم، سیلت لوم و رس مورد استفاده گرفت. برای مقایسه روش پیشنهادی با روش ارائه شده توسط آریا و همکاران  ، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) بین رطوبت های تخمینی و تجربی محاسبه گردید. مقایسه روش خطی و روش خطی اصلاح شده نشان داد که RMSE  کاهش یافت. حداقل و حداکثر کاهش بر اساس نوع بافت خاک به ترتیب 09/0 و 743/1 متر مکعب بر متر مکعب بود. این کاهش در مقایسه روش‌های خطی اصلاح شده و لوجستیک تکرار گردید وحداقل و حداکثر کاهش به ترتیب به 108/0 و 366/1 متر مکعب بر متر مکعب رسید. دلیل این کاهش برآورد دقیق‌تر ناحیه مربوط به مکش‌های متوسط و زیاد در روش خطی اصلاح شده بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modification of the linear method to determine the scaling parameter for estimating soil water retention curve

نویسندگان [English]

  • Hamed Sabzchi 1
  • Mohammad Bazzaneh 2
  • Hoseyn Rezai 1
  • Javad Behmanesh 1
  • Ghader Shirinzadeh 3
چکیده [English]

Soil water retention curve plays an important role in water and soil sciences and laboratory methods of its determination are expensive and time consuming. Therefore many researchers have modeled the soil water retention curve. One of these models based on the similarity between soil particle size distribution curve and soil water retention curve has been presented by Arya and Paris . The most important parameter of this model is called scaling parameter which can be assumed as a constant value for any soil texture or can be determined by linear and logistic methods. The goal of this research is to develop a solution for the improvement of the linear method in determining of scaling parameter (α). This improvement yields more accurate determination of soil water retention curve. In the present research, instead of one linear fit used in the Arya and Paris method, three linear fits were utilized. In this direction, pressure heads were divided into three classes of 0-100, 100-1000 and more than 1000 cm and for each class one line was fitted. In this research, according to Arya and Paris studies, UNSODA data were used for five soil textures which included sand, sandy loam, loam, loam silt and clay. For comparison of the proposed methods with the two methods proposed by Arya and Paris, the root mean square error (RMSE) was calculated. Comparing of the linear and improved methods showed reductions in RMSE values. The minimum and maximum reductions of RMSE dependent on the soil texture were 0.09 and 1.793, respectively. These reductions were repeated in comparing of the logistic and improved linear methods and the minimum and maximum reductions were 0.108 and 1.366, respectively. The reason of these reductions in the improved linear method is the accurate determination of the soil water retention curve in the moderate and high head pressures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arya and Paris method
  • Modified linear method
  • Scaling parameter
  • Soil water retention curve