ارزیابی ضریب زبری در تبدیل‌های تنگ‌شونده تحت شرایط هیدرولیکی مختلف

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

2 استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

3 دانشیارگروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

    در آبراهه‌های آبرفتی، ضریب زبری یکی از پارامترهای مهم در مطالعه ویژگی‌های جریان‌های رسوبی در رودخانه‌ها می‌باشد. این ضریب بستگی مستقیم به ارتفاع فرم بستر ناشی از شرایط هیدرولیکی جریان دارد. در تحقیق حاضر به‌منظور بررسی اثر تبدیل‌های تنگ‌شونده بر روی زبری بستر، از سه نوع تبدیل با زاویه‌های جریان ورودی نسبت به دیواره کانال به‌اندازه 5، 10 و 15 درجه استفاده شد. در هر نوع تبدیل پس از انجام آزمایش و با پایین رفتن تدریجی سطح آب پروفیل بستر رسوبی برداشت شد و ارتفاع فرم بستر به‌دست آمد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که کاهش عرض کانال به‌کمک تبدیل‌ها اثر قابل ملاحظه‌ای اولاً بر روی ارتفاع فرم بستر ریپل و ثانیاً بر روی ضریب زبری جریان داشت. همچنین عدد فرود در تمامی آزمایش‌ها در محدوده 2/0-05/1 قرارداشت. نتایج نشان داد با افزایش زاویه قسمت ورودی تبدیل از 5 درجه تا 15 درجه و اساساً با قرارگیری تبدیل در فلوم نسبت به حالت بدون تبدیل، در دبی L s-1‌  10 ضریب زبری در حدود 5/17 % کاهش و در دبی L s-1‌  14 ضریب زبری در حدود 11 % افزایش نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Roughness Coefficient in Convergence Transition under Various Hydraulic Conditions

نویسندگان [English]

  • E Roshani 1
  • A Hosseinzadeh Dalir 2
  • D Farsadizade 3
  • F salmasi 3
1 Ph.D. Student, Dpet. of Water Engineering, Univ. of Tabriz, Iran
2 Prof., Dept. of Water Engineering, Univ. of Tabriz, Iran
3 Prof., Dept. of Water Engineering, Univ. of Tabriz, Iran
چکیده [English]

In alluvial streams, roughness coefficient (RC) is one of the essential parameters which should be considered in study of sediment flows in rivers. The height of bedforms directly affects RC based on flow hydraulic conditions.In this research some experiments were done to evaluate the effects of convergence transition on the roughness coefficient. Three kind of transitions with different angles of inflow direction to the flume wall were used (5, 10 and 15 degrees). In each transition after the completion of the test and slow draw down of the water level, the sediment profile of the bed was recorded and the bedform height was determined. The results showed that the channel width reduction in transitions had a significant effect firstly on the ripple bedform height and secondly on the RC of the flow. The Froud number in the all of experiments was in the range of 0.2-1.05. With increase of the transition angle from 5 to 15 degrees, at the discharge of 10 L S-1, the RC was reduced about 17.5 percent and in the discharge of 14 L S-1 it was increased about 11 percent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alluvial beds
  • Flow width reduction
  • Resistance
  • Ripple height
  • Roughness coefficient
Bennett SJ and Bridge JS, 1995. The geometry and dynamics of low-relief bedforms in heterogeneous sediment in a       laboratory channel, and their relationship to water flow and sediment transport. J Sed Res A65: 29–39.
Chegini AHN and Pender G, 2012. Determination of smile size bedload transport and its related bedform under different uniform flow conditions. WSEAS Trans on Envir and Dev 4(8):158-167.
Coleman SE and Melville BW, 1994. Bed-form development. J Hydraul Eng ASCE 120: 544-560.
Gladki H, 1975. Discussion of determination of sand roughness for fixed beds. J Hydraul Res 13(2):93-115.
Graf WH and Suszka L, 1987. Sediment transport in steep channels. J Hydrosci Hydr Eng 5(1): 11-26.
Hey RD, 1989. Bar form resistance in gravel-bed rivers. J Hydraul Eng 114(12): 1498– 1508.
Kamphuis JW, 1974. Determination of sand roughness for fixed beds. J Hydraul Res 12(2): 87-95.
Karim F, 1999. Bed-form geometry in sand-bed flows. J Hydraul Eng ASCE 125(12): 1253-1261.
Keshavarzi A, Ball J and Nabavi H. 2012. Frequency pattern of turbulent flow and sediment entrainment over ripples using image processing. Hydrol Earth Syst Sci 16: 147-156.
Kuhnle RA, Horton JK, Bennett SJ and Best JL, 2006. Bed forms in bimodal sand-gravel sediments: laboratory and field analysis. J Sedimet 53:631-654.
Lajeunesse E, Malverti L and Charu F, 2010. Bed load transport in turbulent flow at the grain scale experiments and modeling. J. Geophys Res 115: 139-153.
Mahmood K, 1971. Flow in Sand Bed Channels. Wat Manag Tec Rep 11, Fort Collins, Colo.
Omid M, Karbasi M and Farhoudi J, 2010. Effect of bed-load movement on flow resistance over bedforms. Ind Acad  Sci 35(6): 681-691.
Recking A, Fry P, Paquier A, Belleudy P and Champagne JY, 2008. Bed-load transport flume experiments on steep slopes. J Hydraul Eng ASCE, 134(9): 1302-1310.
Simons DB and Richardson EV, 1965. Resistance to flow in alluvial channels. Geo Survey, 27: 89-145.
Southardj B and Boxjchwall A, 1973. Flume experiments on the transition from ripples to lower flat bed with increasing sand size. J Sedim PetroL 43: 112-125.
Vanoni VA and Brooks NH, 1957. Laboratory Studies of the Roughness and Suspended Load of Alluvial Streams. Sed Lab Cali ins of Tech California USA.
VanRijn LC, 1984a. Sediment transport, Part1: Bed-load transport. J Hydraul Eng ASCE 110(10): 1431-1456.
Van Rijn LC, 1984b. Sediment transport, Part 3: Bedforms and alluvial roughness. J Hydraul Eng ASCE 110(12): 1733-1754.
Van Rijn LC, Nieuwjaar M, Van Der Kaaij T, Nap E and Van Kampen A, 1993. Transport of fine sands by currents and waves. J of Waterway Port Coastal Ocean Eng 119(2): 123-143.
Van Rijn LC, 2007. Unified view of sediment transport by currents and waves: Initiation of motion, bed roughness and bed-load transport. J Hydraul Eng ASCE 133(6): 649-667.
Venditti JG, Church MA and Bennett SJ, 2005. Bedform initiation from a flat sand bed. J Geophys Res 110: 215-232.
Williams PG, 1970. Flume width and water depth effects in sediment-transport experiments. USGS Proof paper 562-H.
Wu WM and Wang SSY, 1999. Movable bed roughness in alluvial rivers. J Hydraul Eng ASCE 125(12): 1309-1312.
Yalin MS, 1979. Mechanics of Sediment Transport, Pergamon Press, Braunschwei, Germany.
Yalin MS, 1972. Mechanics of Sediment Transport. Pergamon Press New York.
Zhang Y, 1999. Bed form geometry and friction factor of flow over a bed covered by dunes. Master of Applied Science Degree Uni of Windsor, Canada.