اثر متقابل تنش کمبود آب و پتاسیم بر غلظت پتاسیم، کلسیم، منیزیم و روغن دو گونه کلزا و خردل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

برای بررسی اثر برهمکنش تنش خشکی و پتاسیم بر غلظت پتاسیم، کلسیم، منیزیم و روغن دو گونه کلزا
(Brassica napus L.) و خردل (Brassica juncea L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1386 و 1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک واقع در استان سیستان و بلوچستان اجرا گردید. رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 50، 70 و 90 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده گیاه در خاک)، میزان پتاسیم در سه سطح (صفر، 150 و 250 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار) و دو گونه از جنس براسیکا شامل کلزا (هیبرید هایولا 401 ) و خردل ( رقم بومی از هند) فاکتورهای آزمایش بودند. بر اساس نتایج دو گونه الگوی متفاوتی از تجمع پتاسیم و کلسیم در برگ ها نشان دادند. گونه خردل در قیاس با کلزا پتاسیم و کلسیم بالاتری در برگ تجمع داد. با شدت یافتن تنش خشکی غلظت پتاسیم و منیزیم در برگ افزایش یافت ولی کلسیم تغییر معنی‌داری نکرد. افزایش مصرف پتاسیم در خاک با افزایش تجمع پتاسیم و کاهش کلسیم در برگ همراه بود. کاربرد پتاسیم تأثیرمعنی‌داری بر غلظت منیزیم نشان نداد. هیبرید هایولا 401 کلزا نسبت به رقم بومی خردل از نظر عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد روغن برتری نشان داد. عملکرد دانه و عملکرد روغن با افزایش تنش خشکی کاهش اما درصد روغن افزایش یافت. مصرف پتاسیم سبب افزایش عملکرد روغن در هر دو گونه کلزا و خردل در سطوح مختلف رطوبتی شد. عملکرد دانه با عملکرد روغن، درصد روغن و غلظت پتاسیم برگ همبستگی مثبت و با غلظت کلسیم و منیزیم همبستگی منفی داشت. بر اساس نتایج این آزمایش می‌توان گزارش کرد که فراهمی متعادل پتاسیم و رطوبت در افزایش عملکرد دانه، تولید روغن و جذب عناصر معدنی در هر دو گونه تأثیرگذار بوده و اختلاف ویژگی در کارائی جذب عناصر در گونه‌های جنس براسیکا می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی تحمل به خشکی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interaction of Water Deficit Stress and Potassium Application on Potassium, Calcium, Magnesium Concentration and Oil of Two Species of Canola (Brassica napus) and Mustard (Brassica juncea)

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Fanaei
  • Mohammad Galavi
  • Mohammad Kafi
  • Amir Hossein Shirani-rad
چکیده [English]

In order to investigate interaction of drought stress and potassium application on potassium, calcium, magnesium concentration and oil of two species of canola and mustard, a  factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted during two years (2007-2009) at Agricultural and Natural Resources Research Station of Zehak located in Sistan and Baluchstan province. Irrigation regimes in three levels (irrigation after 50, 70 and 90 percent depletion of soil available water), potassium sulphate fertilizer in three levels (0, 150 and 250 kg.ha-1 K2SO4) and two species of Brassica napus (Hyola 401 Hybrid of canola) and Brassica juncea (landrace cultivar of mustard native of Indian) were allocated to experiment factors. According to the results two species showed different pattern of potassium and calcium accumulation in their leaves. Mustard contained a higher leaf potassium and calcium contents than canola. Under severe drought stress, leaf potassium and magnesium increased but calcium change was not significant. Increasing potassium application in the soil increased potassium and decreased calcium concentration in the leaf. Potassium application did not show any significant effect on leaf magnesium concentration. Hyola 401 showed higher seed yield, oil yield and oil content than landrace of mustard. Seed and oil yield increased but oil percent decreased with increasing drought stress. Potassium application caused increasing seed yield and oil yield in different levels of water availability in both species. Seed yield had positive correlation with oil yield, oil content and potassium concentration but its correlation with leaf calcium and magnesium concentration was negative. Based on the results of this experiment, it can be reported that equilibrium supply of potassium and moisture increased grain yield, oil production and absorb of mineral nutrients in both species and property variation in nutrients absorption efficiency in brassica genus can be used in breeding programs for drought tolerance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Brassica
  • Calcium
  • Drought Stress
  • Oil Percent
  • Potassium
  • Seed Yield