بررسی تغییرات فصلی تراکم بارش نیم قرن اخیر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد منابع آب، دانشگاه ارومیه

2 استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

3 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

چکیده

در مناطق مختلف دنیا، مطالعات زیادی در مورد تغییر اقلیم انجام شده است. نتایج اغلب آنها نشان دهنده تغییر
عوامل اقلیمی، به ویژه بارش و دما است. بررسی پدیده بارندگی به عنوان یکی از عوامل هواشناسی مهم، اهمیت ویژه ای
در دسترسی به منابع آب دارد. در این تحقیق، با استفاده از شاخص تراکم بارش در مقیاس فصلی به بررسی تغییرات
این پدیده مهم در سطح کشور ایران پرداخته شد. با استفاده از سری زمانی دادههای بارندگی ماهانه 25 ایستگاه
1961 ، دادههای شاخص تراکم بارش در مقیاس فصلی استخراج گردید. سپس - سینوپتیک ایران در دوره آماری 2010
این دادهها در دو بازه 25 ساله مورد ارزیابی قرار گرفتند. معنیدار بودن شاخص موردنظر در دو زیربازه 25 ساله با
مورد تحلیل قرار گرفت. با استفاده از آزمون من- کندال روند تغییرات فصلی سری زمانی بارندگی و t استفاده از آزمون
شاخص فصلی تراکم بارش محاسبه گردید. نتایج پهنهبندی شاخص موردنظر نشان داد که پراکنش بارندگی در هر دو
زیربازه از الگوی یکسان پیروی میکند. شاخص مذکور در مرکز و جنوب ایران و در استانهای کم بارش مثل کرمان،
یزد و سیستان و بلوچستان دارای مقادیر بیشتری بود. بهطورکلی، نتایج نشان داد که با توجه به شاخصموردبررسی،
ایران را میتوان به سه ناحیه (از نظر الگوی پراکندگی بارش) تقسیم نمود: مناطق شمالی و حاشیه دریای خزر با تراکم و
الگوی متوسط بارش، نواحی مرکزی ایران با الگوی بینظم در بارشها و مناطق جنوبی ایران و حاشیه دریای عمان و
خلیجفارس که الگوی به شدت بین ظمی در بارشها دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating Changes of Seasonal Precipitation Concentration of Iran in Recent Half-Century

نویسندگان [English]

  • M Nazeri 1
  • K Khalili 2
  • J Behmanesh 3
چکیده [English]

In different regions of the world, numerous studies have been conducted on climate change.
The results of those studies show the changes in climatic factors, especially in precipitation and
temperature. Investigation of the precipitation phenomenon as one of the most important
meteorological factors has a special importance in the availability of the water resources. In this
study, using the precipitation concentration index in a seasonal scale, the variations of this
important phenomenon in Iran, were investigated. Using the monthly rainfall time series data of 25
synoptic stations in Iran during 1961-2010, the precipitation concentration index values were
extracted in the seasonal scale. The data were evaluated in two sub-intervals of 25 years. The
significance of the mentioned index in two sub-intervals was analyzed using t-test. The seasonal
trend of the precipitation time series and the precipitation concentration seasonal index were
investigated using the Mann – Kendall test. The zonation results of precipitation concentration
index showed that the distribution of the precipitation in the both sub-intervals obeyed the same
pattern. The mentioned index in the south and central provinces of Iran having the low precipitation
such as Kerman, Yazd, Sistan and Baluchistan had high values. In general, the results showed that
according to the mentioned index, Iran's territory could be divided into three parts (from the view
point of precipitation concentration pattern): the North area and Caspian Sea shores as the first part
having the moderate density and pattern of rainfall, central as the second part having the irregular
pattern of precipitation and the Oman Sea and the Persian Gulf margins having a highly irregular
pattern of rainfall.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mann-Kendall
  • Precipitation concentration index
  • Rainfall distribution
  • Seasonal trend
منابع مورداستفاده
Adegun O, Balogun I and Adeaga O, 2012. Precipitation Concentration Changes in Owerri and Enugu. Pp. 383-391. In: Hydrology for Disaster Management, Special Publication of the Nigerian Association of Hydrological Sciences.
Douglas EM, Vogel RM and Kroll CN, 2000. Trends in floods and low flow in the United States: impact of spatial correlation. Journal of Hydrology 240: 90-105.
Hirsch RM and Slack JR, 1984. A nonparametric trend test for seasonal data with serial dependence. Water Resources Research 20(6): 727-732.
Hirsch RM, Slack JR and Smith RA, 1982. Techniques of trend analysis for monthly water quality data, Water Resources Research 18(1): 107-121.
Kendall MG, 1938. A new measure of rank correlation. Biometrika 36: 81-93.
Khalili K, Nazeri Tahrudi M and Khanmohammadi N, 2014. Trend analysis of precipitation in recent two decades over Iran. Journal of Applied Environmental and Biological Science 4(1s): 5-10.
Khalili K, Nazeri Tahrudi M, Mirabbasi R and Ahmadi, F. 2015. Investigation of spatial and temporal variability of precipitation in Iran over the last half century. Stochastic Environment Research Risk Assessment, DOI 10.1007/s00477-015-1095-4, 1-17.
Luis Mde, Gonz´alez-Hidalgo JC, Brunetti M and Longares LA, 2011. Precipitation concentration changes in Spain 1946–2005. Natural Hazards Earth System Science 11: 1259–1265.
Mann HB, 1945. Nonparametric test against trend. Econometrica 13: 245-259.
McDonald JH, 2008. Handbook of Biological Statistics. Sparky House Publishing, Baltimore.
Oliver JE, 1980. Monthly precipitation distribution: a comparative index. The Professional Geographer 32(3): 300-309.
Valli M, Shanti Sree K and Murali Krishna IV, 2013. Analysis of precipitation concentration index and rainfall prediction in various Agro-Climatic zones of Andhra Pradesh, India. International Research Journal of Environment Sciences 2(5): 53-61.