تأثیر پلی آکریل آمید، پومیس و کمپوست زباله شهری بر برخی ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی یک خاک رسی شور- سدیمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

شوری و سدیمی بودن خاک از جمله مشکلات خاک­های مناطق خشک و نیمه خشک و از عوامل کاهش دهنده کیفیت خاک است. بر این اساس به منظور بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی این نوع خاک­ها، نمونه­ای مرکب از یک خاک شور- سدیمی ( dS/m5/11=ECe و23/13=(SAR  از اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی بیلوردی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز واقع در 70 کیلومتری جاده تبریز- اهر تهیه و آزمایشی در گلخانه بر اساس طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل و در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول پلی­آکریل­آمید با سه سطح (0، 25/0 و 5/0 گرم بر کیلوگرم خاک)، فاکتور دوم پومیس با سه سطح (0، 50 و 100 تن در هکتار) و فاکتور سوم کمپوست با سه سطح (0، 30 و 60 تن در هکتار) بود. پس از مخلوط کردن مواد اصلاحی با خاک، گلدان­ها­ درمحیطی با دمای  °C25-18 قرار داده شد. رطوبت خاک گلدان ها به صورت چرخه­های تر و خشک بین  FC و  0.5 FC متغیر بود و جمعا 10 چرخه تر و خشک اعمال گردید. آبیاری گلدان­ها با آب شهری با  dS/m387/0=EC و014/1=SAR  صورت گرفت. بعد از سپری شدن 100 روز، اسیدیته گل اشباع (pH) ، هدایت الکتریکی عصاره اشباع (ECe)، نسبت جذب سدیم (SAR)، کربن آلی(OC) در نمونه­های دست خورده و هدایـت هیدرولیکی اشباع (Ks) و شیب منحنی رطوبتی در نقطه عطف (Si) در نمونه­های دست­نخورده از گلدان­ها اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین مربوط به تیمارهای مختلف نشان داد که پومیس و کمپوست موجب کاهش pH به میزان 37/0 واحد نسبت به شاهد گردید. پومیس و PAM تواماً موجب کاهش ECe (بین 9/34 تا 97/43 درصد کاهش نسبت به شاهد) و کمپوست موجب افزایش ECe (69/186 درصد افزایش نسبت به شاهد) خاک شد. نتایج حاصله نشان­دهنده تأثیر مثبت پومیس و کمپوست بر کاهش SAR به میزان  97/58 درصد و تأثیر مثبت PAM و کمپوست بر افزایش OC به میزان 67/26 درصد نسبت به شاهد است. PAM بعلت خاصیت چسبندگی با اتصال ذرات خاک و تشکیل خاکدانه­های درشت موجب افزایش خلل و فرج درشت خاک در نتیجه افزایش  Ks به میزان 3 سانتی­متر بر ساعت (3/638 درصد) و  افزایش Si  به میزان 074/0 واحد ( 87/160 درصد) نسبت به شاهد شد. بطور کلی نتایج دلالت بر این دارد که جهت اصلاح خاک­های شور-سدیمی، بهتر است ابتدا ازPAM استفاده شود، چون از نظر بهبود هدایت هیدرولیکی و تسریع آبشویی تأثیر مهم می­گذارد، بهره گیری از پومیس یا کمپوست در اولویت بعدی قرار می­گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Polyacrylamide, Pumice and Municipal Compost on Some Physical and Chemical Characteristics of a Saline-Sodic Clay Soil

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Zabihi
  • Mohammadreza Neyshabouri
  • Mohammadreza Dalalian
چکیده [English]

Salinity and sodicity are of major problems of arid and semi-arid regions soils and account for lowering soil quality. In order to improve the physical and chemical qualities of these soils, a composite sample of a saline-sodic clay soil (ECe= 11.5 dS/m , SAR= 13.23) from Bilverdi agricultural research center of Islamic Azad University of Tabriz branch was collected. The experiment carried out in a greenhouse, was factorial with complete randomized design with 3 replications. The experimental factores (treatments) were a)polyacrylamide (PAM) (0, 0.25 and 0.5 g/kg soil), b) pumice (0, 50 and 100 ton/ha) and c) municipal waste compost (0, 30 and 60 ton/ha). After complete mixing of these amendments with pre-wieghed amount of soils in plastic pots, the pots were kept in the greenhouse under 18-25 ◦c. The soil moisture varied in the range of 0.5 FC to FC. Ten wetting and drying cycles were imposed to the pots using tap water with EC=0.387 dS/m and SAR= 1.014. After incubating of the pots for 100 days under the described conditions pH, saturated electrical conductivity (ECe), sodium adsorbtion rate (SAR) and organic carbon (OC) were determinded in the disturbed samples taken from the pots. Saturated hydraulic conductivity (Ks) and slope of soil moisture curve at the inflection point (Si) were also determinded in undisturbed samples taken from the surface layers of the pots. Analysis of variance and mean comparisons between the treatments showed that pumice and compost reduced pHsignificantlyby 0.37 unit in comparision to the control. Pumice and PAM also reduced ECe from 34.9  to 43.97 percent relative to the control. while compost raised ECe by 186.69 percent relative to the control. The result clearly showed a positive effect of pumice and compost on reducing SAR by 58.97 percent and positive effect of PAM and compost on increasing OC by 26.67 percent in comparision to the control significantly. Due to strong adhesive effect of PAM for the soil particles, and thus its aggregation effect, this amendment  led to more larger pores and as a result significantly raised Ks up to 3 cm/hr (638.3%) and Si to 0.074 unit (160.87%) as compared with the control. Generally, it seems that using PAM at the beginning of saline-sodic soils reclamation may considerably facilitate the practice because it greatly improves hydraulic conductivity. Taking the benefits of pumice or compost will be the next step

کلیدواژه‌ها [English]

  • Municipal compost
  • Physical and chemical characteristics
  • Polyacrylamide
  • Pumice
  • Saline-Sodic Soils