حساسیت تبخیر و تعرق گیاه مرجع به تغییر در پارامترهای هواشناسی (مطالعه موردی : سنندج و سبزوار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

به منظور تحلیل حساسیت تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ETo) به تغییرات هر یک از پارامترهای هواشناسی در دو ایستگاه هواشناسی سنندج و سبزوار از داده­های ماهانه­ هواشناسی در دوره­ آماری 2005-1961 استفاده شد. ابتدا میزان ETo در هر ماه و ایستگاه با استفاده از روش فائو- پنمن- مانتیث برآورد شد. سپس مقدار هر یک از پارامترهای هواشناسی شامل میانگین درجه حرارت هوا، سرعت باد، فشار بخار واقعی هوا و تابش خالص در دامنه­ 20± درصد تغییر داده شدند و میزان تغییر در ETo محاسبه گردید. این تغییر هم به صورت انفرادی برای یکایک پارامترها و هم به صورت ترکیبی انجام شد. نتایج نشان داد که در هر دو ایستگاه، هم در مقیاس سالانه و هم در مقیاس ماهانه، بیشترین حساسیت ETo مربوط به پارامتر Tmean می­باشد. در حالی­که کمترین حساسیت در هر دو ایستگاه، در مقیاس سالانه و ماهانه، نسبت به پارامتر فشار واقعی بخار هوا (ea) است. در ایستگاه­های سنندج و سبزوار و در مقیاس سالانه، افزایش 20 درصد در مقدار متوسط Tmean به ترتیب موجب افزایش 23/11 و 68/12 درصد در ETo شد. در این دو ایستگاه و در مقیاس زمانی مذکور، 20 درصد افزایش در میانگین ea موجب کاهش ETo به اندازه 29/3 (در سنندج) و 53/3 درصد (در سبزوار) گردید. در مقیاس ماهانه نیز همواره سنندج در مقایسه با سبزوار حساسیت کمتری در مقابل تغییرات پارامترهای هواشناسی روی ETo نشان داد. در حالت کلی می­توان نتیجه گرفت که در دو ایستگاه مورد مطالعه میانگین درجه حرارت هوا بیشترین حساسیت را روی ETo داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sensitivity of Reference Crop Evapotranspiration to Changes in Meteorological Parameters (Case study: Sanandaj and Sabzevar)

نویسندگان [English]

  • Yaghob Dinpashoh
  • Alireza Sharifi
چکیده [English]

In this study sensitivity of reference crop evapotranspiration (ETo) to the changes in meteorological parameters at two weather stations namely Sanandaj and Sabzevar were analyzed. For this purpose monthly data of meteorological parameters were used in the period 1964-2005. The amount of each meteorological parameter including mean air temperature, wind speed, actual vapor pressure and net radiation was changed in the range of ±20% and the corresponding change in ETo was calculated. This was accomplished either for the individual or for the combination of the parameters. Results showed that at both stations the maximum sensitivity of ETo belonged to Tmean, at both annual and monthly time scales. However, the less sensitive parameter in both time scales was actual vapor presuure. At the annual time scale, 20% increase in Tmean increased ETo for about 11.23% and 12.68% at Sanandaj and Sabzevar stations, respectively. However, 20% increase in ea decreased ETo for about 3.29% and 3.59% respectively at the same stations. At monthly time scale, Sanandaj ETo was less sensitive to weather parameters variations than that of Sabzevar station. In general, it could be concluded that at both stations the most influential parameter on ETo was the mean air temperature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meteorological parameters
  • Reference evapotranspiration
  • Sabzevar
  • Sanandaj
  • Sensitivity analysis