مدلی برای تعیین اجزای بیلان آب سطحی و زیرزمینی دشت تویسرکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، موسسه تحقیقات آب ایران

2 استاد گروه منابع طبیعی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار گروه منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران پردیس ابوریحان

4 استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود

5 دانشجوی دکتری مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

بیلان آبی دشت‌ها از مهم­ترین مسائلی است که در مدیریت منابع آب و تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های منابع طبیعی، محیط زیست و کشاورزی مورد توجه می‌باشد. این در حالی است که بررسی بیلان آبی به علت ورودی‌ها و خروجی‌های زیاد و عدم قطعیت‌هایی که در تخمین برخی پارامترها در طبیعت وجود دارد، پیچیدگی‌های زیادی را در محاسبات ایجاد می‌کند. بررسی همزمان بیلان آب سطحی و زیرزمینی به­علت افزایش مولفه­های ورودی و خروجی در دشت و حوضه‌های آبخیز منتهی به آن، این پیچیدگی را دو چندان می‌نماید. بنابراین هدف از انجام تحقیق حاضر، ارائه مدلی جامع و در عین حال ساده برای تعیین اجزای بیلان آبی دشت‌ها و حوضه‌های آبخیز منتهی به آنها می‌باشد که تمامی پارامترهای بیلان آب سطحی و زیرزمینی را در بر گیرد. بدین منظور، پس از دریافت داده‌های بارش، رواناب، نقشه‌های پایه اولیه و اطلاعات ژئوهیدرولوژیکی دشت تویسرکان همدان، به تحلیل داده‌ها و تعیین ورودی‌ها و خروجی‌های دشت پرداخته شد. پس از اینکه بیلان آبی سطحی و زیرزمینی به­صورت جداگانه بررسی شد، در نهایت فرمول ساده و جامعی برای تعیین بیلان آبی دشت ارائه گردید. از مزایای فرمول ارائه شده کاهش تعداد مولفههای ورودی بیلان از 6 به 3 (شامل رواناب ورودی، جریان زیرقشری ورودی و بارش) و کاهش مولفه‌های خروجی از 5 به 3 (تبخیر و تعرق، جریان زیرسطحی خروجی و رواناب خروجی) می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A model For Determination of Surface And Groundwater Balance Components In Tuyserkan Plain

نویسندگان [English]

  • Samaneh Pourmohammadi 1
  • Mohammad Taghi Dastourani 2
  • Alireza Masah Bavani 3
  • Hadi Jafari 4
  • Moahammad Hosein Rahimian 5
چکیده [English]

Plain water balance is one of the most important issues from the view of water resource management and decision-making and planning of natural resources, agriculture and environment aspects. On the other hand, a survey of the water balance due to diversity of input and output components and uncertainties in the estimation of some environmental parameters makes the calculations extremely complex. Simultaneous evaluation of ground and surface water balance due to increases of input and output components in the field and watershed scales can intensify this complexity. The purpose of this study is to introduce a comprehensive and simple water balance equation, including all parameters of ground and surface water balance. In order to be able to analyze the data and determine outputs and inputs of Tuyserkan plain water balance, the data of precipitation and runoff as well as the primary base map data were collected. Initially, ground and surface water balance components were investigated separately, and then a comprehensive and simple formula was introduced to determine the complete plain water balance. The simplicity of the proposed equation is an advantage as the water balance components have been considerably decreased, (6 input components have been decreased to 3, including incoming surface runoff, incoming subsurface flow and precipitation and 5 output components have been decreased to 3, including evapotranspiration, outgoing subsurface flow and outgoing surface runoff).The presented equation seems to be applicable for other plains.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Groundwater
  • Storage changes
  • Surface water
  • Tuyserkan plain
  • Water balance