استفاده از گشتاورهای خطی در پیش‌بینی خشک‌سالی (مطالعه موردی: حوضه آبریز ایران مرکزی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 1-مربی دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور یزد و دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

2 2- دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

چکیده

اطلاع از وقوع پدیده خشک‌سالی، می‌تواند در راستای مدیریت بهتر منابع آب راه‌گشا باشد. مطالعه پدیده خشک­‌سالی، بر اساس پارامترهای اندازه‌گیری شده صورت می‌گیرد. از طرفی به­دلیل مواردی نظیر عدم اطمینان (یا فقدان داده) در برخی ایستگاه‌ها، تحلیل منطقه‌ای توصیه می‌شود. در این تحقیق نیز از این نظریه و روش گشتاورهای خطی در حوضه آبریز ایران مرکزی استفاده گردید. داده‌های بارش سالانه ۴۷ ایستگاه از منطقه مذکور موردبررسی قرار گرفت. به‌منظور تعیین مناطق همگن، از برخی خصوصیات ایستگاه‌ها، نظیر ارتفاع از سطح دریا، متوسط بارش سالانه، بیشینه بارش 24 ساعته، شاخص خشکی فصلی و شاخص بارش استاندارد استفاده شد و ایستگاه‌های منتخب، بر اساس پارامترهای ذکرشده، در محیط نرم‌افزار R به دسته‌های همگن تقسیم شدند. سپس ایستگاه‌های ناسازگار در هر یک از نواحی همگن با معیار ناسازگاری موردبررسی قرارگرفته و حذف گردیدند. همگنی ایستگاه‌ها نیز با معیار همگنی آماره  H اندازه‌گیری شد. درنهایت بر اساس شاخص‌های آماری، بهترین توزیع برای هر ناحیه تعیین گردید و بر اساس توزیع‌های منتخب، نقشه دوره بازگشت خشک‌سالی‌های مربوط به بارش‌های 4/0، 6/0 و 8/0 میانگین بارش سالانه ترسیم شد. یافته‌های تحقیق بیان‌گر این است که احتمال وقوع خشک‌سالی‌های متوسط و شدید در مناطق شمال و غرب ایران مرکزی بیش‌تر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Linear Moments Application in Drought Prediction (Case Study: Central Catchment of Iran)

نویسندگان [English]

  • F Barzegari 1
  • H Malekynejhad 2
چکیده [English]

Knowledge of drought phenomenon occurrence is useful in water resources management. Drought study is done based on some measured parameters. On the other hand, regional analysis is recommended where there is uncertain data (or data lacking) at some stations. In this research, the mentioned theory and the linear moment method were used for the Central basin of Iran. The precipitation data of 47 stations of the region were used. In order to determine homogeneous areas, we used some effective parameters of stations such as elevation, average annual precipitation, maximum 24 hours precipitation, seasonal drought index and standardized precipitation index. The study area was divided into homogeneous regions by using R software according to the mentioned parameters. Then, discordant stations were detected using the discordancy measure. The homogeneity of stations was tested using the H statistic. The best probability distribution was determined in each homogeneous area, and by using the selected distribution, drought severity maps representing 40%, 60% and 80% of mean annual precipitation were drawn. The results show that northern and western parts of the central catchment of Iran are more likely tobe at risk of moderate and severe droughts. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central basin of Iran
  • Homogeneous regions
  • Linear moment
  • Regional analysis