مکان‏یابی حوضچه‏های تغذیه مصنوعی آب‏های زیرزمینی در حوضه آبخیز بوشکان بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زمین‏شناسی- آبشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز

2 دانشیار بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز

چکیده

تغذیه مصنوعی روشی شناخته شده برای مقابله با کاهش کمیت و کیفیت آب‏های زیرزمینی است. انتخاب مکان مناسب برای اجرای این روش، نقش اصلی را در موفقیت پروژه دارد. در این تحقیق از میزان بارش، شیب، نفوذپذیری سطحی، زمین‏شناسی، هدایت الکتریکی آبخوان، عمق سطح ایستابی، قابلیت انتقال آبخوان و کاربری زمین به‏عنوان عوامل مؤثر در مکان‏یابی تغذیه مصنوعی استفاده شد که وزن هر کدام بر حسب اهمیت و تأثیر آن در تغذیه آب به آبخوان، مشخص شده است. از فرایند تحلیل سلسله مراتبی به‏عنوان کاربردی‏ترین روش جهت تعیین بهینه‏ترین وزن برای هر معیار در مطالعات منابع آب و از سامانه اطلاعات جغرافیایی جهت اعمال وزن هر معیار و تهیه نقشه نهایی استفاده شده است. فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی کمک مؤثری در شناخت عرصه‏های مناسب برای تغذیه مصنوعی آب‏های زیرزمینی، با دقت بالا و در حداقل زمان ممکن دارد. نتایج نشان داد که در حوضه آبخیز بوشکان، 14/1 درصد منطقه برای تغذیه مصنوعی بسیار مناسب، 39/10 درصد مناسب، 33/13 درصد نسبتاً مناسب و 14/75 درصد نامناسب است. از هشت منطقه بسیار مناسب، چهار منطقه آبرفتی با توجه به وضعیت سیستم زهکشی منطقه کاربرد عملی دارند. با توجه به انطباق این چهار منطقه با نقشه نتایج حاصل از مدل آب‏های زیرزمینی دشت بوشکان، تهیه شده در محیط نرم‏افزار GMS، سه منطقه آبرفتی برای تغذیه مصنوعی با اهداف کوتاه مدت و یک منطقه آبرفتی برای تغذیه مصنوعی با اهداف بلند مدت انتخاب گردید. در این حوضه آبخیز، تغذیه مصنوعی در آبرفت مناسب‏تر از تغذیه مصنوعی در کارست است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Site Selection of Basins for Artificial Recharge of Groundwater in Boushkan Catchment based on Analytical Hierarchical Process (AHP)

نویسندگان [English]

  • A Nassimi 1
  • M Zare 2
چکیده [English]

Artificial recharge is the well known method for controlling the degradation of groundwater quality and quantity. The artificial recharge is substantially dependent on the identification of a suitable recharge location which plays the main role in the success of the project. In this research, quantity of precipitation, land slope, surface infiltration, geology, hydraulic conductivity of the aquifer, depth of water table, transmissivity and land use information were used to find the most appropriate location for artificial recharge and the weight of each layer was determined based on the importance of its role in surface water infiltration into aquifer. The AHP technique was used to identify the most appropriate weight for various parameters in site selection for artificial recharge. Results showed that 1.4% of the studied area was very suitable for artificial recharge, while 10.39% and 13.33% were suitable and to some extent suitable, respectively, and 75.14% was unsuitable for artificial recharge. In eight different locations which were classified in suitable group, four locations had suitable situation regarding to the drainage system and roads. Regarding the accordance of these four alluvium sites with the resulted maps by Ground Water Model in GMS environment, three suitable sites were selected for the long-term and one site was proposed for the short- term recharge programs in the Boushkan region. In this watershed, the artificial recharge in alluvial deposits was much more suitable than that in karst environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analytical Hierarchy Process (AHP)
  • Artificial Recharge
  • Catchment
  • geographical information system (GIS)