سینتیک آزاد شدن آهن به وسیله DTPA در برخی از خاکهای آهکی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

چکیده

آهن یکی از عناصر کم مصرف برای گیاهان بوده و کمبود آن در خاکهای آهکی ایران رایج است. در این تحقیق سینتیک آزاد­سازی آهن با عصاره گیر دی اتیلن تری آمین پنتا استیک اسید (DTPA) در 12 خاک آهکی استریل به مدت 11520 دقیقه بررسی گردید.  معادلات مرتبه صفر، اول، دوم و مرتبه سوم نتوانستند آزاد شدن آهن را توصیف کنند. سه معادله الوویچ ساده شده­، پخشیدگی پارابولیک و دوثابته برازش خوبی داشتند ولی معادله دوثابته  به عنوان معادله برتر شناخته شد و ثابت a این معادله فقط با ظرفیت تبادل کاتیونی همبستگی مثبت (*608/0= r) نشان داد. کمترین مقدار آهن آزاد شده در طول 11520 دقیقه 2/30 و بیشترین آن 4/200 با میانگین 8/63 میلی گرم آهن بر کیلو گرم بود.  مقدار آهنی که در زمان­های اولیه (ab) و سرعتی که آهن از خاک عصاره گیری می شود (مرتبط با ثابت b­) با هیچ یک از صفات اندازه­گیری شده در خاکهای مورد مطالعه همبستگی نداشت. در نهایت چنین نتیجه گیری شد که آزمون رایج خاک برای اندازه­گیری آهن قابل استفاده خاک که شامل عصاره­گیری آهن در یک محدوده زمانی کوتاه (2 ساعت ) می­باشد، ممکن است مقدار آهنی را که می­تواند از خاک به محلول آزاد شود  کمتر از مقدار واقعی تخمین بزند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Kinetics of DTPA Extraction of Iron from Some Calcareous Soils of Iran

نویسنده [English]

  • A Reyhanitabar
چکیده [English]

Iron is a micronutrient for plants and its deficiency is a common in calcareous soils of Iran. The kinetics of iron extraction by diethylenetriaminepentaceticacid (DTPA) from 12 sterile calcareous soils was investigated during a 11520 minute period. The zero, first, second and third order equations could not adequately describe iron extraction kinetics. Three equations of simplified Elovich, parabolic and two- constant rate well fitted to the experimental data but the best model for describing extraction data for all soils was the two- constant rate equation and a constant of this equation showed positive correlation just with cation exchange capacity (CEC). The minimum and maximum amount of extracted iron during 11520 minutes was 30.2 and 200. 4 mg Fe. kg-1 (with a mean of 63.8 mg Fe.kg-1), respectively. The amount of extractable iron for initial extraction times (ab constant) and the rate at which iron is extracted from the soil (related to the b constant) is quite variable and is not systematically related to any of the measured soil properties. Consequently a soil test for available iron that involved extraction for a single quite short time period may underestimate the amount of iron that is eventually release to soil solution and plants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Calcareous soils
  • Iran
  • Iron
  • DTPA
  • Kinetics models

مراجع

خلدبرین ب و اسلام زاده ط، 1384 . تغذیه معدنی گیاهان عالی(ترجمه) .جلد اول.انتشارات دانشگاهشیراز.495 صفحه.
ملکوتی م­ج و طهرانی م­م، 1384 .نقش ریز مغذیها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی (تألیف).چاپ سوم.انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.398 صفحه.
Allison LE, 1965. Organic Carbon. Pp. 1367-1378. In: BlackCA (ed), Methods of Soil Analysis. Part 2. ASA, SSSA, Madison, WI.
Allison LE and. Moodie CD, 1965. Carbonate. Pp. 1379-1396. In:BlackCA (ed), Methods of  Soil Analysis. Part2. ASA, SSSA, Madison, WI.
Bruemmer GW Gerth J and Tiller KG, 1988. Reaction kinetics of the adsorption and desorption of Ni, Zn and Cd by goethite. I. Adsorption and diffusion of metals. J. Soil Sci.39: 37- 52.
Chapman HD, 1965. Cation exchange capacity. Pp. 891-901. In:BlackCA (ed), Methods of Soil Analysis. Part 2. ASA, SSSA, Madison, WI.
Chien SH and Clyton WR, 1980. Application of Elovich equation to the kinetics of phosphate release and sorption in soils. Soil Sci. Soc. Am. J, 44: 265-268.
Dalal RC, 1985. Comparative prediction of yield response and phosphate uptake from soil using cation- anion exchange resins. Soil Science, 139: 227-231.
Dang YP, Dalal DG, Edwards DG, and Tiller KG. 1994. Kinetics of zinc desorption from vertisols. Soil Sci. Soc. Am. J, 58: 1392-1399.
DelCampillo MC, Torrent J and Looppert RH, 1992. The reactivity of carbonates in selected soils of southern Spain. Geoderma, 52: 149-160.
Ghasemi- Fasaei R, Maftoun M, Ronaghi A, Karimian N, Yasrebi J, Assad MY and Ippolito JA. 2006. Kinetics of copper desorption from highly calcareous soils.Communications in Soil Science and Plant Analysis, 37: 797-809.
Havlin JL,Beaton JD,Tisdale SL and Nelson WL.1999. Soil Fertility and Fertilizers, 6th Ed. Soil Science Society of America , Madison , Wisc .
Havlin JL, Westfall DG and Olsen SR. 1985. Mathematical models for potassium release kinetics in calcareous soils. Soil Sci. Soc. Am. J, 49: 371-376.
Gee GW.2002. Particle size analysis. In: Jacobe HD and Clarke GT(ed),Metohds of Soil Analsis.Part 4. Physical Methods.SSSA.Madison,WI.201-214
Kuo S and Mikkelsen DS, 1980.Kinetics of zinc desorption from soils. Plant & Soil 568 355-364.
Lindsay WL and Norvell WA. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper. Soil Sci. Soc. Am. J, 42: 421-428.
OnkenAB, and Matheson RL. 1982. Dissolution rate of EDTA-extractable phosphate from soils. Soil Sci. Soc. Am. J. 48:276-279.
Paul I, 2006. A commercially available iron chelating agent, desferal, promotes Fe- and Al-mobilization in soil. Soil Biology Biochemistry, 38: 1491-1493
Page AL, Miller RH, and Keeney DR (eds). 1982. Methods of soil Analysis, part 2, 2nd ed. American Society of Agronomy: Madison, Wisconsin.
Polyzopoulos NA, Keramidas VZ, and Pavlatou A. 1986. On the limitation of the simplified Elovich equation in describing the kinetics of phosphate sorption and release from soils. Journal of Soil Science, 37: 81-87.
Siva Subramanian S and Talibudeen O. 1972. Potassium-aluminum exchange in acid soils. 1. Kinetics. J. Soil Sci. 23: 163-176.
Singh RR, Prasad B, and Choudhary SN. 1994. Desorption of copper in calcareous soils. Journal of Indian Society of Soil Science, 42: 555-558.
Sparks DL.  1986. Kinetics of reactions in pure and mixed systems .pp. 83- 145. In. Sparks DL (ed.) Soil physical chemistry. CRC Press, Boca Raton, FL.
Sparks DL, Zelazny LW, and. Martens DC. 1980. Kinetics of potassium exchange in a Paleudult from the coastal plain of Virginia. Soil Sci. Soc. Am. J, 44: 37-40.
SPSS Inc. 1998. SPSS for Windowa,Release 9.0 SPSS,Inc.
Steel RGD and Torrie JH, 1960. Principle and procedures of statistics. Mac Grow-Hill Book Company,New York.
Volfgang S, 1999. Mechanisms and regulation of reduction–based iron uptake in plants. New phytologist, 141:1-26.
دانش آب و خاک
دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1390
صفحه 71-83

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار