تأثیر ژئومرفولوژی برنمودهای خاکساختی آهک در برخی خاکهای جنوب شهرستان اهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

2 پردیس کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

در مناطق خشک و نیمه خشک، تجمع آهک یکی از ملاکهای مهم در ارزیابی میزان تحول، سن و رده­بندی خاک و نیز تناسب اراضی است. دراین تحقیق ویژگی­های نمودهای خاکساختی آهکی در دو لندفرم پدیمنت و دشت­ سیلابی واقع در جنوب شهرستان اهر با استفاده از مقاطع میکروسکوپی مطالعه و نمودهای کربناتی خاکساختی در هر دو لندفرم، تحت تأثیر فرآیندهای خاکساختی با نقش بارز موجودات زنده به دلیل تولید گاز دی اکسید کربن و خشک و تر شدن فابریک خاک گزارش شده است. همچنین میکروکریستال­­های آهک در خاکرخ­های دشت سیلابی نشان­دهنده جوان­تر بودن آن­ها نسبت به خاکرخ­های پدیمنت بوده و حضور سخت دانه­های آهکی زردرنگ دراین خاکرخ­ها با بی­فابریک کریستالیتیک مؤید تاثیر فرایندهای خاکسازی می­باشد. سخت دانه­های آهکی قهوه­ای رنگ در خاکرخ­های لندفرم پدیمنت بیشتر نشاندهنده حالت ارثی آنها بوده که همراه با نمودهای خاکساختی قابل مشاهده است که از بالا به پایین و باافزایش عمق بر مقادیر آنها افزوده می­شود، بطوریکه این نمودهای خاکساختی در لندفرم دشت­ سیلابی به طور نامنظم در طول خاکرخ پراکنده شده­اند.
t@) <s�  � pan style='mso-bidi-font-family: "B Yagut";mso-bidi-language:FA'>
 
-< ln� � > k1 و k2، یک مدل هیبرید حاصل می­شود. در این تحقیق مدل هیبرید در حوضه لیقوان بکار گرفته شده است. برای بررسی کارایی مدل حاضر نتایج بدست آمده با نتایج مدل نش با بکار بردن معیارهای ارزیابی خطای استانداردو بازده مدل نش- ساتکلیف مقایسه شده است. میزان خطای استاندارد و بازده مدل نش- ساتکلیف مدل هیبرید در مقایسه با مدل نش ، بترتیب کمتر و بیشتر است که این نشان دهنده برتری مدل هیبرید، نسبت به مدل نش، هم از لحاظ منطق فیزیکی و هم از لحاظ سازگاری با مشاهدات است. 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Impact of Geomorphology on Carbonate Pedofeatures in the Soils from South of Ahar, Iran

نویسندگان [English]

  • M Servati 1
  • AA Jafarzadeh 1
  • A Heydari 2
  • F Shahbazi 1
چکیده [English]

Carbonate accumulation is an important criterion for soil evaluation and classification in arid and semi-arid regions. In this study, characteristics of carbonate pedofeatures at two different landforms of floodplain and pediment were studied using micromorphological techniques. Inherited carbonate features in both landforms are affected by soil forming processes with obvious role of bio-organisms due to either CO2 evolution or drying and wetting of soil fabric. Carbonate microcrystallines in soil profiles of the floodplain indicated that these soils are apparently younger than the soils forming on the pediment. Pediment soils show yellowish carbonate concretions with crystallitic b-fabric which indicate soil forming processes impacts. On the other hand, brownish carbonate concretions, which increase form upper to lower parts, in pediment soils indicate that they are probably inherited from parent material. But these features show an irregular pattern in soil profiles of floodplain.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carbonate concretions
  • Crystallitic
  • Flood plains
  • Microcrystallines
  • Pediment
افتخاری ک و محمودی ش، 1380، پیدایش، رده بندی و خصوصیات کانی شناسی خاکهای گچی و آهکی انتخابی در دشت سلفچگان استان قم.  مجله علوم خاک و آب، ویژه نامه خاکشناسی  و ارزیابی اراضی، دانشگاه تهران، صفحه­های 120 تا 137.
ایوبی ش، کریمیان اقبال م و جلالیان ا، 1385. بررسی شواهد میکرومرفولوژیکی تغییر اقلیم کواترنر در خاک­های قدیمی منطقه اصفهان. مجله علوم و فنون کشاوری و منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، سال دهم.  شماره اول. صفحه­های 137 تا 150 .
بنایی م ح، 1377. نقشه رژیم­های رطوبتی و حرارتی کشور. مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور.
تقی­زاده مهرجردی ر و محمودی ش، 1388. مطالعه شواهد پدوژنیکی تغییر اقلیم در خاکهای قدیمی منطقه یزد. یازدهمین کنگره علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، .صفحه­های 408 تا 409.
جعفرزاده ع ا،1375.الف- تشکیل و رده بندی خاکهای گچی. مجله دانش کشاورزی،دانشگاه تبریز، جلد 6 شماره 1و2. صفحه­های 65 تا 97.
جعفرزاده ع ا،1375. ب - نوتشکیلی بلورهای ژیپسم و اثر محلول روی آنها. پنجمین کنگره علوم خاک ایران،دانشکده کشاورزی کرج دانشگاه تهران. صفحه 67.
خرمالی ف و ابطحی ع، 1384 مطالعه میکروسکوپی شکل­های پدوژنیک کربنات کلسیم در خاک­­های خشک و نیمه خشک جنوب ایران. نهمین کنگره علوم خاک ایران، دانشگاه تهران، صفحه­های 416 تا 417 .
شهبازی ف، 1387. بررسی کاربرد سیستم تصمیم­گیری میکرولیز به عنوان روشی نوین در ارزیابی تناسب اراضی (مطالعه موردی: بخشی از اراضی جنوب شهرستان اهر). رساله دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
عباسلو ح و ابطحی ع، 1388. مطالعه مینرالوژی و میکرومورفولوژی خاکهای با مواد آهکی، گچی و شور حاشیه دریاچه بختگان، استان فارس. یازدهمین کنگره علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، صفحه­های 456 تا 457.
گیوی ج، 1375. ماکرومورفولوژی و میکرومورفولوژی آهک ثانویه در دره جونقان استان چهارمحال بختیاری. پنجمین کنگره علوم خاک ایران، دانشگاه تهران، صفحه 65.
منافی ش، محمودی ش، سرمدیان ف، حیدری ا و ماریابوک ر، 1388. میکرومورفولوژی تجمعات آهک سوزنی شکل در خاکهای خشک و نیمه خشک منطقه قزوین. یازدهمین کنگره علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، صفحه­های 429 تا 427 .
Anonymus, 1992 .Soil survey laboratory methods and procedures for collection soil sample.  Soil Conservation Service, Invest. Rep., Gov. Print. Office, WashingtonDC.
Anonymus, 2002. Field Book for Describing and Sampling Soils. NationalSoilSurveyCenter, Natural Resources  Conservation Service. US Department of Agriculture.
Becze-Deak J, Langhor L and Verrechia EP, 1997. Small scale secondary CaCO3 accumulations in selected sections of the European loess belt. Morphological forms and potential for paleoenviromental reconstruction. Geoderma 79: 221-252.
Blank RR and Fosberg A, 1990. Micromorpholoy and classification of secondary calcium carbonate accumulations that surround or occur on the underside of coarse fragments in Idaho (U.S.A). Developments in Soil Science 19: 341-346.
Bower CA, 1952. Exchangeable cation analysis of saline and alkali soils. Journal of Soil Science 73: 251-262.
Bullock KP, Fedoroff N, Jangerious A, Stoops G and Tursina T, 1985. Handbook for Thin Section Description, Waine Research Pub., Wolverhampton, The Netherland.
Gee G W and Bauder J W, 1985. Particle-size Analyses. p 283-412. In: Klute A (eds). Methods of Soil Analysis, PartI. Agronomy.
Gile LH, Pesterson FF and Grossman RB, 1965. Morphological and genetic sequences of carbonate accumulation in desert soils. Soil Science 101: 347-360.
Jafarazadeh AA, 1988. Lessivage, The identification and Laboratory simulation of the result clay translocation in two contesting soils (Alfisol) and calcareous Rendizna in the Reading area, Southern England. MSc Thesis, University of reading. England.
Jafarzadeh AA, 1991. Experimental studies of gypsum migration and deposition in soil profile. PhD Thesis, WyeCollege. University of London. UK.
Jafarzadeh, AA and Burnham CP, 1992. Gypsum crystals in soils. European Journal of Soil Science 43:409 – 420.
Jafarzadeh AA, 2001. Different factors impact on gypsum crust crystallization pattern and rate under experimental condition. Abstract of 17th World Soil Science Congress, Thailand.
Kemp RA, Derbyshire E, Chen FH and Ma HZ, 1996. Pedosedimentary development and palaeo-environmental significance of the Sipalaeosol on the northeastern margin of the Qinghai-Xizang (Tibetan) Plateau. Journal of Quaternary Science 11: 95-106.
Khormali F, Abtahi A and Stoops G, 2003. Micromorphology of calcic pedofeatures in highly calcareous soil of  Fars province, Southern Iran. Geoderma 132: 31-46.
MermutAR and Page T, 1971. Micromorphology of two soils from Turkey with reference to in situ formation of clay cutans. Geoderma 5: 271-281.
Mestdagh HD, Haesaerts P, Dodonov A, and Has J, 1999. Pedosedimentary and climatic reconstruction of the last interglacial and early glacial loess- Paleosols sequence in south Tadzhikistan. Catena 35: 197-218.
Ransom MD and Bidwell O, 1990. Clay movement and carbonate accumulation in Ustolls of central Kansas, USA Development in Soil Science 19: 417-423.
Robenhorsts MC, Wilding LP and West LT, 1984. Identification of pedogenic carbonates using stable carbon isotope and microfabric analysis. Soil Sci Soc Am J 48: 125-132.
Schaetzl  RJ, Frederic WE and Tornes L, 1996. Secondary carbonates in three fine and fine loamy Alfisols in Michigan. Soil Sci. Soc Am J 60: 1862-1870.
Seghal JL, and Stoops G, 1972. Pedogenic calcite accumulation in arid and semiarid regions of indo genetic plain of Erstwhile Panjab. Their morphology and origin. Geoderma 8: 59-72.
Stoops G and Vepraskas MJ, 2003. Guidelines for analysis and description of soil and regolith thin section, Handbook for soil thin section description, SSSA. Inc, MedisonWisconsin, USA.
Thampson CH, 1992. Genesis of podzols and coastal dunes in southern Queensland  I. Field relationship and profile morphology. Australian Journal of Soil Research 300: 593-613.
West LT, ChiangSC and Norton LD, 1992. The morphology of surface crusts. Pp. 73-92 In: Summer ME and Stewart BA (eds). Soil Crusting Chemical and Physical Processes Lewis Pub. Bacica Raton., FL.