برآورد ارزش اقتصادی آب در تولید جو در شبکه آبیاری دشت قزوین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

چکیده

در سال 1386 در حدود 2/91 درصد از آب استحصال شده در استان قزوین در بخش کشاورزی مصرف شده است که نشان دهنده اهمیت این نهاده در تولیدات کشاورزی استان می­باشد. از این رو اتخاذ تدابیر و راهکارهای علمی و مدیریتی مناسب جهت بهره­گیری مطلوب از این نهاده دارای اهمیت فراوانی است. مسئله اصلی در مدیریت اقتصادی منابع آبی در ­هر­ منطقه،‌ ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آن می­باشد که در برقراری این تعادل، قیمت یا ارزش اقتصادی آب مانند قیمت هر کالا و نهاده دیگر نقش تعیین کننده­ای بر عهده دارد. برای مدیریت تقاضای آب یا به عبارتی صرفه­جویی در مصرف آب می­توان از طریق محرک­های اقتصادی (محاسبه ارزش اقتصادی آب) به عنوان عامل انگیزشی و اقتصادی استفاده نمود. در این راستا، هدف مطالعه حاضر برآورد ارزش اقتصادی آب از دید تقاضا کننده در تولید جو در ورودی مزرعه در شبکه آبیاری دشت قزوین با استفاده از دو رهیافت باقی‌مانده و تابع تولید می­باشد. آمار و اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه در سال زراعی 87-1386 جمع­آوری شد. بر اساس نتایج، ارزش اقتصادی نهاده آب از روش باقی­مانده 909 ریال برای هر متر مکعب و از روش تابع تولید براساس قیمت مبادله­ای و قیمت تضمینی محصول جو به ترتیب 907 و 546 ریال برای هر متر مکعب برآورد شد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Water Economic Value Estimation in Barley Production at Qazvin Plane Irrigation Network

نویسندگان [English]

  • M Ehsani
  • B Hayati
  • Gh Dashty
  • M Gahremanzadeh
  • J Hossenzad
چکیده [English]

   In 2007, 91.2 percent of the exploited water in Gazvin province has been consumed in agricultural sector that implies the importance of this input in the agricultural products of this province. So making the scientific and managerial strategies will be important to optimal use of water. Balancing between water supply and demand is the main issue in economic management of water resources. To this end, price or economic value of water has a responsible deterministic role as well as the price of other inputs. The economic stimulus (water economic value calculation) can be used as the motivation and economic factor to control the demand of water. In this respect, this study estimated the water economic value in barley production in Qazvin plane irrigation network from applicant perspective by using residual method and production function approach. The required data was gathered by questionnaire in 2007-08 year. The results indicated that in barley production, the economic value of water was estimated 909 Rials/m3 by using the residual method. Also it was estimated 907 and 546 Rials/ m3 based on market and guarantee prices of barley by utilizing production function approach, respectively

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley
  • Economic value
  • Gazvin plain
  • Production function
  • Residual method
  • Water
ابریشمی ح، 1383. مبانی اقتصاد سنجی.  (ترجمه)، جلد دوم. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
 
اسدی ه، سلطانی غ و ترکمانی ج، ١٣٨۶. قیمت گذاری آب کشاورزی در ایران (مطالعه موردی اراضی زیر سد طالقان). مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال پانزدهم، شماره ۵۸. صفحه­های 61 تا 90.
 
بی­نام، 1387. سازمان آب منطقه­ای استان قزوین.
 
بی نام a 1386. ادارة کل هواشناسی استان قزوین.
 
بی نام  b1386. مدیریت جهاد کشاورزی استان قزوین.
 
بی نام c 1386. مرکز آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی. (قابل دسترس در سایت: www.maj.ir).
 
بی نام 1385. مطالعه و بازنگری شبکه آبیاری دشت قزوین. شرکت مهندسین مشاور پنداب.
 
بی­نام 1373. مطالعات بهره­برداری بهینه و حفاظت منابع آب­زیرزمینی. مهندسان مشاور کارآب، جلد 1 تا 4، وزارت نیرو.
 
چیذری ا ح و میرزایی خلیل­آبادی ح ر، 1378. روش قیمت­گذاری و تقاضای آب کشاورزی باغ­های پسته شهرستان رفسنجان. مجله­ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفتم، شماره­ 26. صفحه­های 99 تا 113.
 
حسین زاد ج و سلامی ح، 1383. انتخاب تابع تولید برای برآورد ارزش اقتصادی آب کشاورزی (مطالعه­ی موردی: تولید گندم). مجله­ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دوازدهم، شماره 48. صفحه­های 53 تا 71.
 
حسن­لی ع م، 1385. ارز­یابی مؤلفه­های مختلف مؤثر بر آب­بها و ارزش اقتصادی آب در تولید مرکبات با سیستم های قطره­ای (مطالعه موردی). مجله مهندسی تحقیقات کشاورزی، جلد7، شماره 27. صفحه­های 47 تا 60.
 
رضائی غ و  مامن پوش ع ر، 1387. برآورد ارزش اقتصادی آب کشاورزی در حوضه آبریز زاینده رود(مطالعه موردی: محصولات عمده زراعی). صفحه 28. خلاصه مقالات سومین کنفرانس منابع آب ایران، 23تا25مهرماه، دانشگاه تبریز.
سرایی، ح. 1382. مقدمه­ای بر نمونه­گیری در تحقیق، انتشارات سمت، تهران.
 
شجری ش، باریکانی ا و امجدی ا، 1388. مدیریت تقاضای آب با استفاده از سیاست قیمت­گذاری آب در نخلستان­های جهرم (مطالعه موردی: خرمای شاهانی). مجله­ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفدهم، شماره 65. صفحه های 55 تا 72.
 
فرشی ع ا، شریعتی م ر، جارالهی ر،  قائمی م،  شهابی­فر م و تولایی م م، 1376. برآورد آب مورد نیازگیاهان عمده زراعی و باغی کشور. جلد اول، نشر آموزش کشاورزی، معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج.
موسی­نژاد م ق و نجارزاده ر، 1376. اقتصاد تولید کشاورزی. (ترجمه). انتشارات مؤسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.
نصیری پ، 1381. بررسی کارایی نسبی و هزینه‌های اجرایی روش­های مختلف قیمت‌گذاری آب کشاورزی. پایان نامه
 
کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.
 
Abernethy CL, Sally H, Lonsway K and Maman C, 2000. Farmer-based financing of operations in the Niger valley irrigation schemes. Research report 37. Colombo, Sir Lanka: International Water Management Institute. Available online at: http://www.cgiar.org/iwmi /pubs/pub037 /report37.pdf .
 
Boswrth B, Cornish G,  Perry C and Steenburgen FV, 2002. Water changing in irrigated agriculture. HR Wallingford Publication, Report OD 145.
 
Christensen LR, Jorgenson DW and Lau LJ, 1971. Conjugate and the transcendental logarithmic function. Econometrical 39: 68-259.
 
Diewert WE, 1971. An application of the shephard duality theorem: A generalized Leontief production function. Journal of Political Economic 79(3):481-507.
 
Lau LJ, 1978. Application of Profit Functions, Production Economic :A Dual Approach to Theory and Aapplication. Amsterdam,  North – Holland Publishing Co.
 
Medellín-Azuara J, Harou JJ and Howitt RE, 2010. Estimating economic value of agricultural water under changing conditions and the effects of spatial aggregation. Science of the Total Environment 408(23): 5639-5648.
 
Renwick E, 2001. Valuing water in a multiple-use system. Irrigation and Dainage Systems 15:149-171.
 
Soderbom M and Teal F, 2004. Size and efficiency in African manufacturing firms: Evidence from firm-level panel data. Journal of Development Economic 73: 369-394.
 
Singh K, 2007. Rational pricing of water as an instrument of improving water use efficiency in the agricultural sector: A case study in Gujarat, India. International Journal of Water Resources Development 23: 679 –690.
 
Whister D, 1999. An Introduction Guide to Shazam. Available online at: www.shazam.econ.ubc.ca.
Young A, 2005. Determining the Economic Value of Water: Concepts and Methods. Resource for the Future, WashingtonDC, USA.