تنوع رده‌بندی و ژنتیکی خاک در واحدهای مختلف ژئومرفیک در منطقه مرند، آذربایجان شرقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

در این پژوهش از غنا و تنوع رده‌بندی خاک برای بررسی تکامل خاک در چهار واحد ژئومرفیک پدیمنت سنگی و پدیمنت پوشیده، دشت  دامنه‌ای و دشت آبرفتی و از غنای ژنتیکی برای ارزیابی تأثیر سیستم طبقه‌بندی بر غنای خاک در منطقه مرند استفاده گردید. تعداد 26 پروفیل در درون واحدهای مختلف حفر و نمونه برداری شد. محاسبه شاخص‌های تنوع خاک با در نظر گرفتن خاکفردها و مساحت هر نوع خاک در سطوح مختلف سیستم جامع طبقه‌بندی آمریکایی و همینطور افق‌های مشخصه صورت گرفت. شاخص غنا در سطح رده از پدیمنت سنگی تا دشت آبرفتی افزایش یافته و در سطح زیررده، دشت آبرفتی با چهار نوع زیررده غنی‌ترین واحد ژئومرفیک بود. مقدار این شاخص در پدیمنت پوشیده و دشت دامنه‌ای در سطح گروه‌بزرگ و زیرگروه اختلاف ناچیزی داشته و در سطح خانواده شاخص‌ها در همه واحدها به جز دشت آبرفتی افزایش می‌یابد. تعداد تاکساها از سطح رده تا خانواده رو به افزایش گذاشته و پدیمنت سنگی، به دلیل عدم امکان رسوبگذاری، دارای کمترین غنا بود. شاخص تنوع رده‌بندی در هر واحد از رده تا خانواده به دلیل افزایش شاخص غنا افزایش یافته و شاخص‌های تنوع محاسبه شده برمبنای تعداد پروفیل از شاخص محاسبه شده برمبنای مساحت بالاتر می‌باشد. افق کمبیک غالب ترین افق مشخصه در منطقه بوده و از نظر ژنتیکی دشت دامنه‌ای غنی‌ترین واحد می‌باشد. تنوع ژنتیکی خاک وابسته به سیستم طبقه‌بندی بوده و نشان می دهد که سیستم جامع آمریکایی،خاک‌های مناطقی را که از نظر ژئومورفولوژیکی فعال هستند یکنواخت‌تر نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Taxonomic and Genetic Pedodiversities on Different Geomorphic Units in Marand Region, East Azarbaijan

نویسندگان [English]

  • Ayda Abbasi
  • Aliasghar Jafarzadeh
  • Mostafa Karimain eghbal
  • Shahin Oustan
  • Ahmad Jahangiri
چکیده [English]

In this research work, taxonomic richness and pedodiversity were used for studying soil evolution on rock pediment, mantled pediment, piedmont plain and alluvial plain geomorphic units and genetic richness was also used to evaluate the effect of classification system on genetic pedorichness in Marand region. 26 pedons were excavated and sampled in different geomorphic surfaces. Calculation of indices was done considering soil individuals and soil type areas at different levels of USA Soil Taxonomy System (order, family) as well as diagnostic horizons. Soil richness at the level of order increases from rock pediment to alluvial plain and alluvial plain with four suborders is the richest geomorphic unit. The index shows only a little difference between great group and subgroup in mantled pediment and piedmont plain and at the family level, indices increase in all geomorphic units except alluvial plain. The number of taxa increases from order to family level and rock pediment has the least richness by impossibility of deposition processes. The taxonomic diversity index on each geomorphic unit increases from order to family by increasing in taxa richness and diversity indices calculated based on pedon numbers are higher than those based on area coverage. Cambic horizon is the most dominant horizon in the study area and piedmont plain is genetically the richest geomorphic unit. Genetic pedodiversity depends on soil classification system and soil taxonomy system tries to homogenize the soils in geomorphically active regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diversity Index
  • Evenness
  • Pediment
  • Plain
  • Richness Index