اثر آبیاری کامل و یک ‌در میان جویچه‌ای بر عملکرد، اجزاء عملکرد و کارآیی مصرف آب گوجه‌فرنگی (Super Strain B)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج دانشگاه تهران

2 دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کم­آبیاری یکی از راهکارهای بهینه­سازی مصرف آب در اراضی فاریاب است که از طریق آبیاری نیمی از جویچه­ها به طور ثابت یا متغیر قابل اجرا می­باشد. برای ارزیابی عملکرد، اجزاء عملکرد و کارآیی مصرف آب گوجه­فرنگی در راستای کاهش مقدار آب مصرفی، آزمایشی در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج اجرا شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک­های کاملاً تصادفی برای سه تیمار آبیاری کامل، یک در میان متغیر و یک در میان ثابت جویچه­ها در سه تکرار اجرا گردید. دور آبیاری براساس 5/0MAD= با استفاده از دستگاه رطوبت­سنج TDR محاسبه گردید. در انتهای فصل رشد صفاتی همچون عملکرد، ارتفاع گیاه، تعداد میوه، قطر میوه، طول ریشه و وزن خشک ریشه اندازه­گیری شد. به­طورکلی کم­آبیاری در سطح احتمال 1 درصد بر عملکرد و اجزاء عملکرد اثر معنی­دار داشت. عملکرد در تیمارهای آبیاری یک در میان ثابت و آبیاری یک در میان متغیر در مقایسه با تیمار آبیاری کامل به­ترتیب 16/10 و 55/35 درصد کاهش یافت. این مقادیر برای طول ریشه 54/15 و 32/31 درصد، برای وزن خشک ریشه 12 و 17/32 درصد، برای ارتفاع گیاه 37/14 و 9/37 درصد و برای تعداد میوه 74/14 و 52/34 درصد بود. کارآیی مصرف آب با آبیاری یک در میان ثابت و متغیر به­ترتیب 8/1 و 3/1 برابر کارآیی مصرف آب با آبیاری کامل شد. نتایج نشان داد در شرایطی که زمین عامل محدودکننده تولید نباشد با کم آبیاری سطح زیر کشت را می­توان به دو برابر افزایش داد و در نتیجه مقدار محصول با کم­آبیاری را نسبت به آبیاری کامل بالا برد. در این راستا، آبیاری یک در میان ثابت نسبت به آبیاری یک در میان متغیر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه­تر خواهد بود، چرا که کارآیی مصرف آب را می­تواند تا  8/1 برابر بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Full Irrigation and Alternative Furrow Irrigation on Yield, Yield Components and Water Use Efficiency of Tomato (Super Strain B)

نویسندگان [English]

  • H Molavi 1
  • M Mohammadi 2
  • AM Liaghat 1
چکیده [English]

Deficit irrigation is an essential optimization method for water consumption in irrigated lands and is feasible by irrigating only half of the furrows either constantly or alternatively. In order to evaluate yield, yield components, and water use efficiency of tomato (Super Strain B), this study was carried out at the field of Agriculture and Natural Resources, College of Karaj, Iran. The experiment was performed as a randomized full block design with three replicates including three treatments: full irrigation, variable and constant alternative furrow irrigation. Irrigation interval was calculated based on MAD=0.5 using a TDR moisture meter device. At the end of the growth season characteristics such as yield, plant height, number of fruit, fruit diameter, length of root and root dry weight were determined. Totally, deficit irrigation produced significant effect (p<0.01) on yield and yield components. Yield reductions were determined to be about 10.17 and 34.46 percent respectively for variable and constant alternative furrow irrigation as compared to full irrigation. Reduction values were 16.67 and 30 percent for root length, 12 and 32.17 percent for root dry weight, 17.87 and 38.76 percent for plant height and 14.74 and 34.52 percent for number of fruit in alternative furrow irrigation treatment as compared to full irrigation, respectively. Water use efficiency was 1.8 and 1.3 times greater in variable and constant alternative furrow irrigation compared to full irrigation treatment. The results show that under conditions that land is not limiting factor area under cultivation can be nearly doubled by practicing deficit Irrigation so that total yield may increase considerably compared to that of full irrigation practice. In this context, constant alternative furrow irrigation compared to variable alternative furrow irrigation seems be economically more affordable because water use efficiency would be increased to as much as 1.8 times.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit Irrigation
  • Root dry weight
  • Tomato
  • Water Use Efficiency
  • Yield

مراجع

احمد آلی خ و خلیلی م، 1386. ارزیابی اثر کم­آّبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای در منطقه میاندوآب. مجله پژوهش آب ایران. شماره 1 (1). صفحه های 17 تا 23.
اسفندیاری ص، 1387. مقایسه فنی و اقتصادی روش آبیاری سطحی با قطره­ای روی محصول گوجه­فرنگی در کشت زیر پوشش پلاستیک در منطقه جیرفت. گزارش پژوهشی موسسه فنی و مهندسی کشاورزی، شماره ثبت 1500/87.
اکبری م، ١٣٧٧ . تأثیر کم­آبیاری بر عملکرد چغندر قند. مجموعه مقالات نهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. آبان ماه. تهران. صفحه 187 تا 200.
انصاری ح، میرلطیفی س م و فرشی ع ا، 1385. تأثیر کم­آبیاری و کارآیی مصرف آب ذرت زودرس. مجله علوم خاک و آب. شماره 20 (2). صفحه­های 338 تا 348.
توکلی ع و فرداد ح، 1378. ارزیابی اقتصادی کم­آبیاری روی محصول چغندرقند جهت بهینه­سازی مصرف آب. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 30. شماره 3. صفحه­های 575-584.
خرمیان م، 1381. بررسی اثر کم­آبیاری به روش جویچه­ای یک در میان بر عملکرد ذرت دانه ای در شمال خوزستان. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی. جلد 3. شماره 11.  صفحه­های 91-101.
خواجه عبداللهی م ح و سپاسخواه ع، 1375. بررسی اقتصادی آبیاری جویچه­ای یک در میان با دورهای مختلف برای ذرت. مجله آب و توسعه، شماره 15. صفحه­های54  تا 60.
خورشیدی م ب و ناصری ا، 1387. کارآیی مصرف آب در گوجه فرنگی برای شرایط اقلیمی مغان. اولین کنگره ملی فناوری تولید و فرآوری گوجه­فرنگی. بهمن ماه. مشهد.
خیرابی ج، توکلی ع، انتصاری م ر و سلامت ع، ١٣٧٥. دستورالعمل های کم­آبیاری.  انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
رمضانی م ح، ١٣٧٦ . کم­آبیاری و تاثیر تنش خشکی روی سه واریته نیشکر، پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه گیلان.
سرائی تبریزی م، بابازاده ح، پارسی نژاد م و مدرس ثانوی ع م، 1389. بهبود کارآیی مصرف آب سویا با استفاده از آبیاری بخشی منطقه ریشه (Partial Root Drying). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، سال چهاردهم ، شماره 52. صفحه­های 1 تا 13.
سپاسخواه ع، 1375. کم­آبیاری به روش جویچه­ای یک در میان. هشتمین سمینار کمیته ملی آبیاری و زهکشی. آبان ماه. تهران.
شینی دشتگل ع، جعفری س و بنی­عباسی ن، ١٣٨٤. بررسی توزیع رطوبت در جویچه های آبیاری نشده در آبیاری شیاری به روش یک جویچه در میان در مزارع نیشکر جنوب اهواز. نهمین کنگره علوم خاک ایران، شهریور ماه، تهران.
شینی دشتگل ع، جعفری س، بنی­عباسی ن و ملکی ع، ١٣٨٥ .اثر آبیاری یک جویچه در میان روی خصوصیات کمی و کیفی نیشکر. همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی ایران، اهواز.
شینی دشتگل ع، کشکولی ح ع، ناصری ع و برومندنسب س، 1388. اثر آبیاری جویچه ای یک در میان روی کارآیی مصرف آب و ویژگی­های نیشکر در جنوب اهواز. علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، سال سیزدهم ، شماره 49. صفحه­های 45 تا 57.
علیزاده ا، 1384. رابطه آّب، خاک و گیاه. انتشارات دانشگاه امام رضا.
گلکار ف، فرهمند ع ر و فرداد ح، 1387. بررسی تأثیر میزان آب آبیاری بر عملکرد و بازده مصرف آب در گوجه­فرنگی. مجله مهندسی آب. سال اول. صفحه­های 13 تا 19.
محمدی م، لیاقت ع و مولوی ح،1390. اثر توام تنش شوری و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد گوجه­فرنگی در شرایط مزرعه­ای. مجله علوم و مهندسی آب (پذیرفته شده و در نوبت چاپ).
نورجو ا، زمردی ش و امامی ع. ١٣۸۰ .بررسی اثرات سطوح مختلف آبیاری در زراعت گوجه­فرنگی. مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی بررسی راهکارهای مقابله با بحران آب. اسفند ماه. زابل.
نورمهناد ن، نوری امامزاده ئی م ر، قربانی ب و  محمدخانی  ع، 1386. بررسی تاثیر کم آبیاری سنتی و آبیاری بخشی بر عملکرد و راندمان مصرف آب گوجه فرنگی. نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر. بهمن ماه. کرمان.
هنر ت و سپاسخواه ع ر، 1385. مدیریت بهینه آب در سطح مزرعه . صفحه­های 1188 تا 1191. همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی. اردیبهشت ماه. اهواز.
FischbachPE and Somerhalder BR, 1971. Efficiencies of an automated surface irrigation system with and without a run off re-use system. Trans. ASAE 14 (4): 717-719.
Ghahreman B and SepaskhahAR, 1994. Optimum water deficit in irrigation management at a semi-arid region of Iran, Pp. 127-134,  Vol.1. Paper 1015. 17th European Regional Conference on Irrigation and Drainage.
Grieve CM, Shannon MC and Dierig DA, 1999. Salinity effects on growth, shoot-ion relations, and seed production of Lesquerella fendleri. Reprinted from: Perspectives on New Crops and New Uses, J. Janick (Ed.), ASHS Press, Alexandria, VA.
Kirda C, Cetin M, Dasgan Y, Topcu S, Kaman H, Ekici B, Derici MR and Ozguven AI, 2004. Yield response of greenhouse grown tomato to partial root drying and conventional deficit irrigation. Agricultural Water Management 69: 191-201.
Payero JO, Tarkalson DD, Irmak S,  Davison D and Petersen  JL, 2009. Effect of timing of a deficit-irrigation allocation on corn evapotranspiration, yield, water use efficiency and dry mass. Agricultural Water Management. 96: 1387–1397.
SepaskhahAR, TavakoliAR and Mousavi F, 2006. Deficit irrigation, principals and practice. No. 100. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage (IRNCID). 29lp. (in Farsi)
Yildirim E, Taylor AG and Spittler TD, 2006. Ameliorative effects of biological treatments on growth of squash plants under salt stress. Scientia Horticulturae 111: 1–6.
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار