بررسی ویژگی‌های پرش هیدرولیکی در مقاطع مستطیلی واگرا با شیب‌ معکوس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

چکیده

حوضچه­های آرامش قسمت کوتاهی از یک کانال کف سازی شده اند که به­صورت سازه­ای خاص در انتهای سرریزها و  هر منبع دیگری که جریان فوق بحرانی ایجاد می­کند برای کنترل پرش هیدرولیکی ساخته می­شوند و هر چه طول آنها کوتاه تر باشداز نظر اقتصادی مناسب­­­ ­تر خواهند بود.هدف از این تحقیق بررسی خصوصیات پرش ­هیدرولیکی در مقطع واگرای کانال با شیب­ معکوس می­باشد. نتایج بدست آمده نشان داد که واگرایی و شیب معکوس کانال، نسبت اعماق مزدوج و طول پرش را کاهش می­دهد. هم­چنین واگرایی باعث افزایش افت نسبی انرژی پرش نیز می­گردد. اما درکانال با شیب معکوس تغییر محسوسی در افت نسبی پرش نسبت به حالت کف افقی مشاهده نشد. بنابراین نقش واگرایی در افزایش افت نسبی انرژی پرش بیشتر از شیب معکوس است. نتایج هم چنین نشان داد که کاهش 22/37 درصد نسبت اعماق مزدوج   و 61 درصد طول پرش و هم چنین افزایش 54 درصد افت انرژی پرش هیدرولیکی در مقایسه با پرش کلاسیک مشهود بوده­است. بنابراین از مقاطع واگرا با شیب معکوس برای استهلاک انرژی پرش هیدرولیکی در حوضچه­های آرام کننده جریان می­توان استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of Hydraulic Jump Characteristics in Divergent Rectangular Sections on Inverse Slope

نویسندگان [English]

  • Z Shojaeian
  • A Hosseinzadeh Dalir
  • D Farsadizadeh
  • F Salmasi
چکیده [English]

Stilling basins are short lengths of paved channels placed at the end of spillways and any source of supercritical flow to control the hydraulic jump, therefore shortening the lengths of stilling basins will economically be feasible. The purpose of this study is to investigate the characteristics of hydraulic jump in divergent channels on inverse slopes. The results showed that the divergence and the inverse slope of the channel had noticeable effects on the hydraulic jump characteristics. It was shown that the divergence and inverse slope reduced sequent depth ratios and length of hydraulic jump and furthermore the channel divergence increased the relative head loss of the jump. However in channels with inverse slope there was not any remarkable change in relative head loss compared with the classical jump. Therefore, the role of channel divergence in the relative head loss of the hydraulic jump might be considered more than the role of inverse slope. The results also revealed that the reduction of 37.22 percent at sequent depth ratios and 61 percent at the length of hydraulic jump were evident compared with the classical jump. The relative head loss of the  hydraulic jump in a divergent channel on inverse slope was 54 percent greater than the classical jump’s one. Therefore, the  divergent channel with inverse slope could be used as an energy dissipator to control the hydraulic jumps.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Divergent channel
  • Hydraulic jump
  • Reverse slope
  • Stilling basin
ابریشمی ج  و حسینی س م، 1384. هیدرولیک کانالهای باز. انتشارات آستان قدس رضوی، دانشگاه امام رضا (ع). چاپ دوازدهم.
اسمعیلی ورکی م، 1382. مطالعه خصوصیات پرش هیدرولیکی واگرا در حوضچه آرامش ذوزنقه­ای. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
امید م­ح، 1376. پرش هیدرولیکی در مقاطع ذوزنقه­ای. مجله علوم کشاورزی ایران 28. صفحات  113-121.
بختیاری م، 1387. بررسی هیدرولیکی پارامتر­های پرش هیدرولیکی در مقاطع واگرا (تبدیل­های خروجی). پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز.
Abrishami J and Saneie M, 1994. Hydraulic jump in adverse basin slopes. Iranian  Journal of Water Research Engineering 2: 51-63. 
Arabhabhirama A and Abela A, 1971. Hydraulic jump within gradually expanding channel. Journal of Hydraulic Engineering ASCE 97: 31-42.
Beirami MK and Chamani MR, 2006. Hydraulic jumps in sloping channels:Sequent depth ratio. Journal of Hydraulic Engineering ASCE 132: 1061-1068.
Khadar A and Rajagopal S, 1972. Hydraulic jump in adverse channel slopes.  J Irrig Pwr India, 29: 77–82.
Posey CJ and  Hsing PS, 1938. Hydraulic jump in trapezoidal channel. Engineering  News Record 121: 797-798.
Stevens JC, 1944. Discussion of the paper by Kindsvater, Hydraulic jump in sloping channel, Trans ASCE 109: 1125-1135.