Document Type : Research Paper
Authors
Abstract
Keywords
مقدمه
یکی از راه های افزایش تولید در واحد سطح یا به عبارت دیگر استفاده بهینه از اراضی، شناسایی ظرفیت تولید اراضی و انتخاب مناسبترین کاربری با ظرفیت تولید آن است. ارزیابی تناسب اراضی به روش فائو شامل دو مرحله ارزیابی کیفی و کمی اراضی میباشد که به ترتیب شامل تعیین خصوصیات قابل اندازهگیری زمیننما[1]، خاک، اقلیم و تعیین تولید بر اساس خصوصیات گیاه و خاک میباشد (فائو1976). در سال - های اخیر مدلهای زیادی بر اساس چارچوب فائو برای اهداف ارزیابی اراضی طراحی شدهاند که وجه مشترک تمامی آنها ایجاد محیطی برای الگوسازی و مدل کردن روشهای ارزیابی است. یکی از این سیستمها که میتوان در آن محیطی برای مدلسازی ایجاد کرد، سیستم اطلاعات جغرافیایی ([2]GIS ) میباشد. سیستم اطلاعات جغرافیایی، عبارت است از یک سیستم کامپیوتری که برای کسب[3]، مدیریت[4]، یکسانسازی[5]، تغییر[6]، تحلیل[7]، و نمایش[8]دادههای مکانی و توصیفی مربوط به زمین بکار گرفته میشود (گورگی و کورت 1997). در یک نگرش کاربردی، GIS ابزاری است به منظور ایجاد و تحلیل نقشهها و هر پدیدهای مستقر بر روی کره زمین که میتوان سراغ گرفت. شناختهترین نوع تحلیلهای مکانی عملیات انطباق لایهها در محیط GIS میباشد که نتیجهاش یک نقشه جدید بوده و با استفاده از آن میتوان متخصصان، مدیران و کشاورزان را در امر تصمیمگیری مدبرانه یاری کرد. بر اساس گزارش رحمان و همکاران (1997) میتوان از GIS به عنوان ابزاری مفید در مطالعات تناسب اراضی برای تولید نقشه استفاده کرد. کولیس و همکاران (1999) در یونان با استفاده از تئوریهای فازی[9]، زمین آمار[10] وGIS به منظور تهیه نقشه خاک به این نتیجه رسیدند که نقشههایی با دقت بالا و هزینة کمتر در مقایسه با روشهای سنتی، در کوتاه مدت بدست میآیند. عبدلعلی و همکاران (2000( با استفاده از GIS به منظور ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای برخی محصولات به این نتیجه رسیدند که ضمن مساعد بودن اقلیم برای کشت غلات زمستانه، جوآبی، کلزا و سیبزمینی، 58 درصد اراضی مورد مطالعه به دلیل محدودیتهای pH و بافت برای کشت سیبزمینی دارای کلاس نسبتا مناسب (2S) میباشد. رمدان و مورسی (2001) با به کارگیری GIS در منطقه نوباریای غربی [11] در کشور مصر نشان دادند که 34/9 درصد از خاکهای این منطقه برای کشت گندم، یونجه، ذرت و هندوانه در کلاس 1S، 74/20 درصد در کلاس 2S و1/70 درصد از این اراضی در کلاس 3S قرار گرفتند. ماحدی و همکاران (2004) با به کارگیری GIS برای ارزیابی و برنامهریزی اراضی استان همدان در راستای توسعه کشاورزی پایدار نشان دادند که برخی محدودیتهای بومی استان همدان، به عنوان مثال 6/31 درصد اراضی دارای شیبی بیش از 12 درصد، برای توسعه کشاورزی پایدار در بعضی مناطق قابلیت پیشرفت را دارند که اصلاح این محدودیتها باید در دستور کار استان قرار گیرند. همچنین بر اساس محدودیتهای موجود در استان محصولات گندم، جو و دانههای روغنی را جهت کشت توصیه کردند. اوزجان (2006( در زمینه تناسب کیفی اراضی با استفاده از GIS در ترکیه نشان داد که 1/40 درصد از اراضی مورد مطالعه برای کشت گندم دارای تناسب بالا و همچنین 1/54 و 8/65 درصد از اراضی برای کشت محصولاتی مانند مرکبات، گوجهفرنگی و پنبه به ترتیب دارای تناسب 1S ،2S و3S میباشند. مارتین و ساحا (2009) بخش از اراضی هند را با استفاده ازGIS و RS[12] برای محصولات ذرت، گندم، برنج، خردل و نیشکر در واحدهای فیزیوگرافی مختلف ارزیابی کردند. آنها ضمن معرفی محدودیتهای فرسایش، ذرات درشتتر از شن، بافت، زهکشی و سیلگیری برای محصولات، نتیجه گرفتند که میتوان سطح اراضی قابل کشت را از 47 درصد، بعد از اصلاح محدودیتهای فوقالذکر به 71 درصد رساند. با توجه به ثابت ماندن یا کاهش سطح زیر کشت و تغییرات
پیشبینی شده برای آینده، بایستی به فکر استفاده صحیح همراه با ارائه روشهای مدیریتی قوی جهت بهرهبرداری از اراضی بر اساس شناخت ظرفیت تولید اراضی و اختصاص آنها به بهترین نوع کاربری باشد، تا ضمن کسب حداکثر بهرهوری از آن، منابع طبیعی نیز حفظ شود. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی اراضی مستعد برای کشت محصولات ذرت، آفتابگردان و جو با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مناطق پسوه و جلدیان واقع در استان آذربایجانغربی انجام شده است.
مواد و روشها
ناحیه مورد مطالعه
محدوده مورد مطالعه به مساحت 9680 هکتار از مناطق پسوه و جلدیان واقع در استان آذربایجان غربی بین ´30 ْ36 تا ´50 ْ36 عرضشمالی و´05 ْ45 تا ´25 ْ45 طولشرقی قرار دارد (شکل1). بر اساس اطلاعات اقلیمی ایستگاه هواشناسی سینوپتیک پیرانشهر این منطقه جزو اقلیم مدیترانهای بوده که دارای زمستانهای سرد و مرطوب و تابستانهای معتدل میباشد. حداکثر و حداقل درجه حرارت روزانه در تیر و دی ماه به ترتیب 4/32 و 3/5- درجه سانتیگراد و متوسط درجه حرارت سالیانه، °C12 میباشد. مقدار متوسط بارندگی سالیانه (1384-1365) در منطقه حدود 7/627 میلیمتر است. بر اساس نقشه رژیمهای رطوبتی و حرارتی خاکهای ایران رژیم رطوبتی منطقه زریک[13]و رژیم حرارتی آن مزیک[14]میباشد (بنایی 1377).
تجزیه های آزمایشگاهی
بر اساس مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی پیرانشهر (بینام 1374) 80 پروفیل و مته و در نظر گرفتن خصوصیات افقهای مشخصه سطحی و تحت الارضی از قبیل رنگ، بافت، ساختمان، آهک، ذرات درشتتر از شن و همچنین ویژگیهای منطقه مانند شیب، پستی و بلندی و فرسایش خاکها تشریح شدند. بافت خاک به روش هیدرومتری (کلوت 1986) و قابلیت هدایت الکتریکی و اسیدیته به ترتیب در عصاره گل اشباع، ظرفیت تبادل کاتیونی به روش استات سدیم در٢/۸ pH = (باور و همکاران 1952)، کربنات کلسیم معادل به روش خنثی سازی با اسید کلریدریک و تیتراسیون با سود و کربن آلی به روش والکلی و بلاک اصلاح شده (نلسون و سومر 1986) اندازهگیری شدند.
مراحل مطالعات ارزیابی اراضی
خصوصیات مورد نیاز در ارزیابی (سایس و همکاران 1991) که شامل اطلاعات اقلیمی (بارندگی، درجه حرارت، تابش خورشید، رطوبت نسبی، سرعت باد) و مشخصات زمیننما و خاک (شیب، ناهمواریها، بافت و ساختمان خاک، ذرات درشتتر از شن، عمق، وضع آهک، ظرفیت تبادل کاتیونی، اسیدیته خاک، کربن آلی، شوری بودن) جمع آوری شدند. در مرحله بعد میانگین وزنی خصوصیات فوقالذکر بر اساس راهنمایی سایس و همکاران (1991) محاسبه گردید. نیازمندیهای اقلیم و زمیننما برای انواع تیپهای بهرهوری مورد مطالعه (ذرت، آفتابگردان و جو) بر اساس جداول سایس و همکاران (1991) و جداولی که برای شرایط ایران تهیه شده (گیوی 1376)، مطابقت داده شدند (جدول 1) و در نهایت دادههای تولید شده وارد محیط نرم افزار ArcGIS 9.3 گردید و نقشه تناسب خصوصیات زمیننما (میکرولیف)، شیمیایی (کربنات و pH) و فیزیکی (بافت، عمق موثر و سنگریزه) برای محصولات مورد مطالعه تهیه و سپس همپوشانی لایه انجام گرفت. پس از همپوشانی کردن در محیط نرمافزار ،رمحدودیتهای اراضی برای انواع بهرهبرداری مورد نظر مشخص و بر اساس آن کلاس، تحت کلاس و ترتیب اولویت کشت محصولات مورد نظر در منطقه تعیین گردید. قابل ذکر است برای همپوشانی لایهها از مدل رستری استفاده و همچنین مسیر الگوریتم ساخته شده در محیط نرمافزار به ترتیب زیر میباشد:
Arc Toolbox > Spatial Analyst Tools > Overlay > Weighted overlay
که روش اجرایی ارزیابی تناسب کیفی اراضی در محیط ArcGIS در شکل 2 آمده است.
جدول 1-معیارهای کیفیت خاک و زمیننما برای تیپهای بهرهوری مورد مطالعه (سایس و همکاران 1991)
|
خصوصیات زمیننما و خاک |
کلاس تناسب |
ذرت |
آفتابگردان |
|
جو آبی |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بافت |
S1 |
C<60, SC |
C<60, SC |
|
C |
|
|
|
S2 |
SL |
LS |
|
SL |
|
|
|
S3 |
S |
S |
|
LS |
|
|
|
N |
Cm |
Cm |
|
S |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
عمق موثر (cm) |
S1 |
100-75 |
150-100 |
|
90-60 |
|
|
|
S2 |
75-50 |
100-75 |
|
60-30 |
|
|
|
S3 |
50-20 |
75-50 |
|
30-10 |
|
|
|
N |
<20 |
<50 |
|
<10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pH |
S1 |
8/7-6/6 |
5/7-6/6 |
|
2/8-7 |
|
|
|
S2 |
2/8-8/7 |
8-5/7 |
|
5/8-2/8 |
|
|
|
S3 |
5/8-2/8 |
5/8-8 |
|
>5/8 |
|
|
|
N |
>5/8 |
>5/8 |
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CaCO3 (%) |
S1 |
15-6 |
15-6 |
|
35-20,<3 |
|
|
|
S2 |
25-15 |
25-15 |
|
50-35 |
|
|
|
S3 |
35-25 |
35-25 |
|
60-50 |
|
|
|
N |
>35 |
>35 |
|
>60 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
سنگریزه (%) |
S1 |
15-3 |
15-3 |
|
15-3 |
|
|
|
S2 |
35-15 |
35-15 |
|
35-15 |
|
|
|
S3 |
55-35 |
55-35 |
|
55-35 |
|
|
|
N |
>55 |
>55 |
|
>55 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
میکرورلیف (cm) |
S1 |
15-30 |
15-30 |
|
15-30 |
|
|
|
S2 |
30-60 |
30-60 |
|
30-60 |
|
|
|
S3 |
>60 |
>60 |
|
>60 |
|
|
|
N |
- |
- |
|
- |
|
S1: کلاس تناسب عالی،S2 : کلاس تناسب متوسط، S3: کلاس تناسب بحرانی،N : کلاس نامناسب C: clay, SC: sandy clay, SL: sandy loamy, LS: loamy sandy, S: sandy, m: massive structure, C<60: کلاس بافتی رسی با کمتر از 60 درصد رس |
|||||||
شکل1-موقعیت منطقه مورد مطالعه
شکل 2-روش اجرایی ارزیابی تناسب کیفی اراضی در محیطArcGIS
نتایج و بحث
تشریح واحدهای نقشه خاک
برخی خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی پروفیلهایشاهد سریهای موجود در منطقه در جدول 2 تنظیم شده است. با توجه به مطالعات نیمه تفصیلی خاکشناسی انجام گرفته در منطقه مورد مطالعه، منجر به شناسایی 7 سری خاک جلدیان1، جلدیان2، کلیج، سرچاه، پسوه، اندیزه و سروکانی گردید. خاکهای منطقه مورد نظر بر اساس روش ردهبندی جامع امریکایی (یو. اس. دی. آ 2010) در دو رده مالیسول )حدود 26/58 درصد از اراضی) و ورتیسول (حدود 75/41 درصد از اراضی) و 7 خانواده مختلف قرار گرفتند (جدول3).
جدول 2- برخی خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی پروفیلهای شاهد |
|||||||||||||||||||||||||
عمق |
افق |
CEC |
pH |
آهک |
سنگریزه |
|
ذرات خاک |
|
EC |
OC |
|||||||||||||||
(cm) |
|
Cmol(+)/kg |
|
(%) |
(%) |
Clay (%) |
Silt (%) |
Sand (%) |
(dS/m) |
(%) |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
پروفیل 1، موقعیت شرق جلدیان با شیب 2-5 درصد و میکرورلیف (cm) 60-30، واحد 1-1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
20-0 |
Ap |
8/30 |
6/7 |
14 |
5 |
2/51 |
37 |
8/11 |
65/0 |
1/1 |
|||||||||||||||
70-20 |
1Bkss |
4/29 |
7/7 |
5/17 |
- |
2/55 |
33 |
8/11 |
28/0 |
68/0 |
|||||||||||||||
120-70 |
2Bkss |
28 |
7/7 |
4/19 |
- |
2/54 |
34 |
8/11 |
27/0 |
48/0 |
|||||||||||||||
150-120 |
3Bkss |
27 |
9/7 |
2/21 |
- |
2/53 |
33 |
8/13 |
26/0 |
41/0 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
پروفیل 2، موقعیت جنوب جلدیان باشیب 8-5 درصد ومیکرورلیف (cm) 30-15، واحد 1-2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
20-0 |
Ap |
23/15 |
4/7 |
12/4 |
15 |
2/40 |
32 |
8/27 |
44/1 |
5/1 |
|||||||||||||||
60-20 |
1Bk |
08/21 |
7/7 |
12/7 |
10 |
2/48 |
22 |
8/29 |
29/0 |
62/0 |
|||||||||||||||
85-60 |
2Bk |
9/10 |
8/7 |
1/18 |
5 |
2/49 |
35 |
8/15 |
23/0 |
37/0 |
|||||||||||||||
115-85 |
3Bk |
42/12 |
8/7 |
7/18 |
- |
2/44 |
45 |
8/10 |
27/0 |
34/0 |
|||||||||||||||
150-115 |
4Bk |
86/20 |
5/7 |
9/18 |
4 |
2/51 |
33 |
8/15 |
17/1 |
27/0 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
پروفیل 3، موقعیت غرب سرو کانی با شیب 2-1 درصد و میکرورلیف (cm) 30-15، واحد 1-3 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
5/1 |
Ap |
40 |
9/7 |
5/7 |
- |
7/56 |
7/33 |
6/9 |
73/0 |
5/1 |
|||||||||||||||
57/0 |
1Bkg |
5/31 |
2/8 |
5/17 |
- |
7/54 |
7/31 |
6/13 |
6/0 |
57/0 |
|||||||||||||||
45/0 |
2Bkg |
4/28 |
3/8 |
6/20 |
- |
7/53 |
7/36 |
6/9 |
77/0 |
45/0 |
|||||||||||||||
33/0 |
3Bkg |
28 |
3/8 |
7/28 |
- |
7/55 |
7/38 |
6/5 |
67/0 |
33/0 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
پروفیل 4، موقعیت در راهی نقده-پسوه با شیب 1-0 درصد و میکرورلیف (cm) 15-0، واحد 1-4 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
20-0 |
Ap |
20 |
8/6 |
5/3 |
- |
4/44 |
6/28 |
27 |
44/0 |
1/1 |
|||||||||||||||
50-20 |
1Bw |
6/20 |
1/7 |
62/3 |
- |
4/34 |
6/22 |
34 |
52/0 |
56/0 |
|||||||||||||||
80-50 |
2Bw |
23 |
1/7 |
12/3 |
- |
4/44 |
6/37 |
18 |
22/0 |
52/0 |
|||||||||||||||
125-80 |
1Bk |
30 |
8/7 |
25/15 |
- |
4/50 |
6/35 |
14 |
27/0 |
4/0 |
|||||||||||||||
150-125 |
Bk2 |
30 |
8/7 |
62/17 |
- |
4/55 |
6/32 |
12 |
55/0 |
33/0 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
پروفیل 5، موقعیت جنوب اندیزه با شیب 2-1 درصد و میکرورلیف (cm) 30-15، واحد 1-5 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
20-0 |
Ap |
63/29 |
7/7 |
62/5 |
- |
59 |
6/30 |
4/10 |
52/0 |
3/1 |
|||||||||||||||
60-20 |
Bss |
47/27 |
6/7 |
7/13 |
- |
54 |
6/33 |
4/12 |
42/0 |
62/0 |
|||||||||||||||
100-60 |
1Ck |
23 |
8/7 |
1/21 |
- |
36 |
6/33 |
4/30 |
33/0 |
43/0 |
|||||||||||||||
150-100 |
2Ck |
5/22 |
9/7 |
4/23 |
- |
36 |
6/39 |
4/24 |
32/0 |
23/0 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
پروفیل 6، موقعیت جنوب سروکانی با شیب 1-0 درصد و میکرورلیف (cm) 15-0، واحد 1-6 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
10-0 |
Ap |
38 |
3/7 |
87/1 |
- |
7/54 |
7/32 |
6/12 |
51/0 |
2/1 |
|||||||||||||||
30-10 |
A |
5/32 |
2/7 |
5/2 |
- |
7/55 |
7/32 |
6/11 |
37/0 |
95/0 |
|||||||||||||||
70-30 |
1Bss |
35 |
5/7 |
8/2 |
- |
7/52 |
7/32 |
6/14 |
21/0 |
56/0 |
|||||||||||||||
125-70 |
2Bss |
35 |
7/7 |
5/3 |
- |
7/49 |
7/32 |
6/17 |
24/0 |
47/0 |
|||||||||||||||
150-125 |
CB |
8/30 |
7/7 |
5 |
- |
7/44 |
7/31 |
6/23 |
38/0 |
25/0 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
پروفیل 7، موقعیت غرب اندیزه با شیب 2-1 درصد و میکرورلیف (cm) 15-0، واحد 1-7 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
25-0 |
Ap |
5/17 |
4/7 |
62/1 |
5 |
2/26 |
42 |
8/31 |
45/0 |
5/1 |
|||||||||||||||
65-25 |
1Bw |
15 |
5/7 |
12/3 |
5 |
2/21 |
39 |
8/39 |
31/0 |
49/0 |
|||||||||||||||
95-65 |
2Bw |
4/13 |
5/7 |
75/1 |
10 |
2/18 |
36 |
8/45 |
32/0 |
39/0 |
|||||||||||||||
125-95 |
1C |
7/11 |
5/7 |
1/2 |
20 |
2/13 |
6/26 |
2/60 |
35/0 |
35/0 |
|||||||||||||||
150-125 |
2C |
8/16 |
6/7 |
5/1 |
5 |
2/26 |
39 |
8/34 |
27/0 |
33/0 |
|||||||||||||||
ارزیابی کیفی تناسب اراضی
هر یک از انواع بهرهبرداری از اراضی مورد مطالعه دارای نیازهای اقلیمی خاص خود میباشند (سایس و همکاران1991). با توجه به تاریخ کاشت این محصولات (جو آبی، آفتابگردان و ذرت) و مدت زمان هر یک از مراحل مختلف آنها و با عنایت به دادههای ایستگاه هواشناسی موجود در منطقه، کلاس اقلیمی محصولات مورد نظر طبق روش پارامتریک (ریشهدوم) تعیین و در جدول 4 ارائه شدهاند (روزیتر1995). با توجه به اینکه محصولات مورد نظر در منطقه به صورت آبی کشت میشوند، پس محدودیتهای مربوط به بارندگی تأثیری در کلاس اقلیمی منطقه نداشته، زیرا در هر مرحله از نیاز آبی گیاه عملیات آبیاری صورت میگیرد. در محدوده مورد مطالعه کلاسهای اقلیمی برای جو کاملا مناسب (1S) و برای ذرت و آفتابگردان به دلیل محدودیت رطوبت نسبی در طول دوره رشد کلاس نسبتا مناسب (2S) تعیین گردید.
با استفاده از مدل GIS ساخته شده در محیط نرمافزار ArcGIS و محاسبات انجام گرفته بر اساس مدل فائو، نقشههای تناسب کیفی اراضی برای محصولات مورد مطالعه در شکلهای 3، 4 و 5 ارائه شده است، و بر اساس همین نقشهها نتایج ارزیابی تناسب کیفی اراضی برای تیپهای بهرهوری مختلف در جدول 4 آمده است. در کشور هند مارتین و ساحا (2009) از الگوریتمی مشابه برای بررسی قابلیت و استعداد اراضی در رابطه با محصولات ذرت، گندم، برنج، خردل و نیشکر استفاده کردند و اظهار داشتند که سنجش از دور و GIS نقش بسیار مهمی در ایجاد ارتباط و تحلیل ما بین دادهها و روشی مناسب جهت ارزیابی اراضی میباشد. نتایج ارزیابی کیفی تناسب اراضی با استفاده از مدل GIS نشان داد که واحدهای اراضی 1-1، 2-7 و 3-7 به مساحت 1375 هکتار دارای تناسب متوسط (2S) برای جوآبی و واحدهای اراضی 1-5 و 2-5 به مساحت 1440 هکتار دارای تناسب بحرانی (3S) برای آفتابگردان و ذرت میباشند. همچنین بررسیها نشان داد که 8305 هکتار از اراضی دارای تناسب خوب (1S) برای جوآبی و 8240 هکتار دارای تناسب متوسط (2S) برای آفتابگردان و ذرت بودند. با نگرش اجمالی به نتایج کیفی مدل میتوان دریافت که عمده واحدهای اراضی دارای تناسب خوب (1S) برای کشت جوآبی بوده و همچنین دارای تناسب متوسط (2S) برای ذرت و آفتابگردان میباشند. مهمترین عوامل محدود کننده خاکی برای رشد و تولید تیپهای بهرهوری در منطقه مورد مطالعه شامل pH، آهک، بافت، ذرات درشتتر از شن و میکرورلیف میباشند. پاکپورربطی (1389) با استفاده از مدل Almagra و روش پارامتریک ریشهدوم در مناطق پیرانشهر، پسوه و جلدیان برای کشت ذرت، آفتابگردان و سویا، علاوه بر محدودیتهای اقلیمی، محدودیتهای pH، آهک، بافت، عمق موثر و توپوگرافی و همچنین در برخی از واحدهای اراضی محدودیت سیلگیری و زهکشی را برای تولید این محصولات گزارش کرد. نقشههای تناسب کیفی اراضی ترتیب اولویت کشت محصول را در داخل واحدهای اراضی در مناطق مطالعاتی نشان میدهند. مرولا و همکاران (1994) اظهار کردند که بطور کلی نقشه تناسب اراضی برای یک محصول خاص، الگوی توزیع مناسب بودن آن محصول را برای هر واحد نقشه در داخل یکایک واحدهای اراضی نشان میدهد.
جدول 3-رده بندی خاکهای منطقه مورد مطالعه(یو. اس. دی. آ 2010) |
|||||
پروفیل |
سری |
مساحت |
واحد |
|
ردهبندی خاک |
|
|
(ha) |
اراضی |
رده |
خانواده |
1 |
جلدیان1 |
850 |
1-1 |
Vertisols |
Fine, mixed, active, mesic Typic Calcixererts |
|
|
1100 |
1-2 |
|
|
2 |
کلیج |
125 |
2-2 |
Mollisols |
Fine, mixed, active, mesic Vertic Calcixerolls |
|
|
550 |
3-2 |
|
|
3 |
سرچاه |
90 |
1-3 |
Mollisols |
Fine, mixed, active, mesic Aeric Calciaquolls |
|
|
1800 |
1-4 |
|
|
4 |
پسوه |
750 |
2-4 |
Mollisols |
Fine, mixed, active, mesic Vertic Calcixerolls |
|
|
225 |
3-4 |
|
|
5 |
اندیزه |
915 |
1-5 |
Vertisols |
Fine, mixed , active, mesic Typic Calcixererts |
|
|
525 |
2-5 |
|
|
6 |
سروکانی |
1750 |
1-6 |
Vertisols |
Fine, mixed, superactive, mesic Typic Haploxererts |
|
|
475 |
1-7 |
|
|
7 |
جلدیان2 |
250 |
2-7 |
Mollisols |
Fine-loamy, mixed, superactive, mesic Fluventic Haploxerolls |
|
|
275 |
3-7 |
|
|
مهمترین عوامل محدود کننده برای کشت تیپهای بهرهوری آفتابگردان و ذرت که تاثیر متفاوتی داشته شامل بافت خاک و آهک میباشند. پیشنهاد میشود از این روش که شامل قرار دادن دو یا چندین لایة نقشه برای تولید یک نقشة جدید بوده و انجام این عمل بوسیله دست و روشهای سنتی بسیارمشکل و وقتگیر است در علم ارزیابی بیشتر استفاده شود. به طور کلی، تکنیک GIS میتواند به عنوان یک پایگاه اطلاعات و ابزاری مناسب در جهت تجزیه، تحلیل و مدلسازی در علم کشاورزی به ویژه در گرایشهای مختلف خاکشناسی به طور گسترده استفاده شود.
شکل 3 -نقشه ارزیابی کیفی تناسب واحدهای اراضی مختلف منطقه مورد
مطالعه برای ذرت با استفاده از GIS
|
جدول 4-نتایج ارزیابی کیفی تناسب واحدهای اراضی مختلف برای تیپهای بهرهوری مورد مطالعه |
|
||||||||||
|
شاخص اقلیم |
کلاس اراضی |
الگوی تناسب |
واحدهای اراضی |
||||||||
|
ذرت |
آفتابگردان |
جوآبی |
|
ذرت |
آفتابگردان |
جوآبی |
|||||
|
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2ftc |
S2ftc |
S2t |
جوآبی و آفتابگردان |
1-1 |
|||
|
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2sc |
S2fc |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
1-2 |
|||
|
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2sc |
S2fc |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
2-2 |
|||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2sc |
S2fc |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
3-2 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2fc |
S2fc |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
1-3 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2c |
S2c |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
1-4 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2c |
S2c |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
2-4 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2c |
S2c |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
3-4 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S3fc |
S3fc |
S1 |
جوآبی |
1-5 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S3fc |
S3fc |
S1 |
جوآبی |
2-5 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2c |
S2c |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
1-6 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2c |
S2c |
S1 |
جوآبی و آفتابگردان |
1-7 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2sc |
S2sc |
S2s |
جوآبی و آفتابگردان |
2-7 |
||||
52/51 |
58/71 |
33/88 |
|
S2sc |
S2sc |
S2s |
جوآبی و آفتابگردان |
3-7 |
||||
علائم c، s، f و t به ترتیب نشان دهنده محدودیت اقلیم، خصوصیات فیزیکی، حاصلخیزیخاک و میکرورلیف |
|
|||||||||||
شکل 4 -نقشه ارزیابی کیفی تناسب واحدهای اراضی مختلف منطقه مورد
مطالعه برای آفتابگردان با استفاده از GIS
شکل 5 -نقشه ارزیابی کیفی تناسب واحدهای اراضی مختلف منطقه مورد
مطالعه برای جوآبی با استفاده از GIS