تعیین دامنه رطوبتی بدون محدودیت برای رشد نهال پسته در دو سطح تراکمی خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تبریز

2 پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

چکیده

     فراهمی مستمر آب خاک، یکی از تعیین کننده­ترین فاکتورها برای رشد گیاه محسوب می­گردد. گیاهان درصورت فقدان دسترسی به آب کافی و نیز درشرایط نزدیک به اشباع که تهویه خاک کاهش می­یابد دچار تنش می­شوند. به منظور بررسی رفتار نهال پسته (Pistachio vera L.)در رطوبت­های مختلف و تعیین دامنه رطوبتی بدون محدودیت رشد، آزمایش گلخانه‌ای با دو سطح تراکمی و شش سطح رطوبتی با سه تکرار به اجرا درآمد. مجموعاً 36 استوانه خاک آماده و به صورت کاملاً تصادفی روی یک شاسی در گلخانه قرار گرفت. جهت ایجاد دو سطح تراکمی (جرم مخصوص ظاهری 35/1 و 65/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب)، خاک لوم شنی­عبور کرده از الک 75/4 میلی­متری به داخل استوانه‌های پی وی سی ریخته ( به قطر 24/15 و ارتفاع 50 سانتی‌متر) و به دو سطح جرم مخصوص ظاهری مورد نظر رسانده شد. پس از­انتقال گیاهچه‌های پسته به استوانه­‌ها و استقرار آنها شش دامنه رطوبت حجمی از نقطه اشباع تا نقطه پژمردگی دایم برای هر سطح تراکمی اعمال گردید. اندازه‌گیری هدایت روزنه‌ای برگ بالغ سوم بین ساعت 13 الی 14 طی مدت اعمال تیمارهای رطوبت صورت گرفت. در پایان مدت مذکور ارتفاع بوته­ها اندازه­گیری و تعداد برگ‌های هر بوته شمارش و نمونه‌های برگی جهت تعیین محتوای نسبی آب (RWC) ومیزان پرولین تهیه گردید. تجزیه واریانس داده ها تاثیر معنی دار (01/0 p ≤) سطوح رطوبتی بر تمامی پارامترهای گیاهی در هر دو سطح تراکمی را نشان داد. درسطح تراکمی35/1 گرم بر سانتی­متر مکعب بوته­ها در دامنه رطوبتی 7 تا 14 درصد رطوبت حجمی با محدودیت رویشی و فعالیت فیزیولوژیکی مواجه شدند. بنابراین دامنه رطوبتی 14 تا 49 درصد به عنوان دامنه رطوبتی غیر محدود کننده برای گیاهچه پسته در این سطح تراکمی تعیین گردید. درسطح تراکمی65/1­ گرم ­برسانتی­مترمکعب بوته­ها در دامنه 9 تا 22 درصد رطوبت حجمی به دلیل کمی رطوبت و در دامنه 33 تا 38 درصد به دلیل تهویه ضعیف، با محدویت رویشی و فعالیت فیزیولوژیکی مواجه شدند. بنابراین دامنه رطوبتی غیرمحدودکننده در این سطح تراکمی برای بوته­های پسته 22 تا 33 درصد حجمی تعیین گردید. این درحالی است که دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت از مدل داسیلوا و همکاران برای دو سطح تراکمی 35/1 و65/1 گرم بر سانتی­مترمکعب به ترتیب 10 تا 5/24 و 17 تا 28 درصد حجمی  برآورد شد. این تفاوت­ها نیاز به واسنجی مدل­های بر آورد کننده دامنه رطوبتی بدون محدودیت برای هر خاک و گیاه را نشان می­دهد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Non-Limiting Water Range for Seedling Growth of Pistachio at Two Levels of Soil Compaction

نویسندگان [English]

  • ُِِِِِِِِِِِDavood Zarehaghghi 1
  • Mohammadreza Neyshabouri 1
  • Manuchehr Gorji 2
  • Hasan Monirifar 3
  • Mahdi Shorafa 2
چکیده [English]

    Continuous availability of soil water is an important factor for plant growth. Both lack of adequate access to water in soils and adequate oxygen in saturated soils, may reduce or even stop plant growth. In order to study the behavior of pistachio seedling (Pistachio vera L.) at various moisture levels and to determine non limiting water range for its growth, a greenhouse experiment with two levels of compaction at six moisture levels with three replications was conducted. The air dried soil was passed through soil 4.75 mm sieve, and transferred into 36 PVC cylinders (diameter 15.24 and height 50 cm), the soils of cylinders were compacted in order to prepare two levels of soil bulk density (1.35 and 1.65 g cm-3). After transferring the pistachio seedlings into soil cylinders and their establishment, six different volumetric water contents, from saturation to permanent wilting point, for each compaction level were applied. Stomatal conductance in the third mature leaf was measured in the course of exerting moisture treatments between 1:0 to 2:0 pm, during the experiment. Number of leaves and height of seedlings were recorded and leaf relative water content (RWC) and proline content were determined. The effect of moisture levels on all growth parameters were significant (p≤0.01). With bulk density of 1.35 g cm-3, the seedlings faced with vegetative and physiological limitations at the range of 7 to 14 percent volumetric water content. Thus non-limiting water range for pistachio seedling at this bulk density level ranged from 14 to 49 percent volumetric moisture. In the compacted treatment (bulk density of 1.65 g cm-3) both vegetative growth and physiological activities were considered within the range of 9-22 percent water content due to moisture deficit and at the range of 33-38, because of soil poor aeration led to growth retardation. Also non-limiting water range at this compaction level ranged from 22-33 percent water content. The least limiting water range predicted from Dasilva et al. model at the two Db of 1.35 and 1.65 g cm-3 were 10- 24.5 and 17- 28 percent, respectively. The differences between the predicted range and the range obtained based on the seedling response implies the need for the calibration of the predicting model for each particular soil and plant. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leaf stomatal conductance
  • Non-limiting water range
  • Pistachio
  • Proline