مقایسه تکامل خاک‌های مختلف براساس میزان توسعه افق آرجیلیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 1-دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

2 2-استاد، گروه علوم و مهندسی خاک ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

3 استادیار ، گروه علوم و مهندسی خاک ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

ارزیابی ژنتیکی تکامل خاک با توجه به وابستگی بسیاری از تصمیم­گیری­های مدیریتی به رده­بندی خاک و میزان تکامل آن از اهمیت وافری برخوردار است. در این سنجش رس خاک­ها یکی از کاراترین معیارهای بررسی تکامل خاک می­باشد. پژوهش حاضر با بررسی خاک­های آلفی­سول، مالی­سول و اریدی­سول دارای افق آرجیلیک در چهار ناحیه مراغه، دشت تبریز، جنگل­های ارسباران و جنگل­های آمل انجام یافت. هدف اصلی این مطالعه ارزیابی تکامل خاک­ها بر اساس مطالعات رده­بندی، میکرومرفولوژیکی در کنار روش­های کمی و نیمه کمی شاخص تجمع رس و شاخص­های MISODI و MISICA است. نتایج بیان­گر توصیف کلی میزان تکامل خاک­ها توسط شاخص تجمع رس بوده، درصورتی که شاخص­های میکرومرفولوژیکی به­ویژه MISODI توصیف منطقی­تر و دقیق­تری از ترتیب تکاملی خاک­های مورد مطالعه دارند. علت این وضعیت در بالا بودن تعداد و دقیق بودن ملاک­ها و معیارهای ارزیابی این شاخص­ها است ­که طبق این شاخص، تکامل خاک­های مورد مطالعه به­ترتیب در خاک­های اریدی­سول، آلفی­سول و مالی­سول افزایش می­یابد. به­طور کلی می­توان نتیجه گرفت صرف­نظر از شاخص­های سهل­الوصول فیزیکی و شیمیایی تکامل خاک که غالباٌ کاربرد آن­ها مختص خاک­هایی با ویژگی­های خاص بوده و همراه با خطاست، کمی­سازی مطالعات میکروسکوپی خاک و استفاده از شاخص­های میکرومرفولوژیک می­تواند در بررسی تکامل خاک و تعیین فاصله تاکسونومی خاک­ها مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparsion of different soils evolution based on Argillic horizon development

نویسندگان [English]

  • V Montakhabi Kalajahi 1
  • AA Jafarzadeh2 2
  • H Rezaei 3
چکیده [English]

Assessing of soil genetically evolution is very important because the large number of management decisions depend on soil classification and its evolution rate. In this regards, evaluation of soils clay is one of the best indices for soil evolution. This study was carried out in four regions of Maraghe, Tabriz, Arasbaran and Amol by study of Alfisols, Mollisols and Aridisols with argillic horizon. The main aim of study was evaluation of soil evolution using quantitative and semi quantitative methods of CAI, MISODI and MISECA indices besides previous assessment of their evolution according to soil classification and micromorphological observations. Results revealed general description of soils evolution by CAI, while micromorphological indices especially MISODI describe accurate and rational studied soils evolution arrangement. The reason for accurate and rational description by MISODI index was the high number and precise parameters that according to this index evoluation rate increase in the studied soils of Mollisols, Alfisols and Aridisols orders respectively. Generally it can be concluded that regardless of achievable physical and chemical indices of soil evolution which may have errors and are private for each soils, quantification of soil microscopic studies can be the best way for soil evolution evaluating and determining their taxonomic distance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Argillic Horizon
  • Soil evolution index
  • Clay
  • Micromorphology

مراجع

امینی جهرمی ح، ناصری م­ی، خرمالی ف و موحدی نائینی س­ع. 1388. تغییر در خواص و مشخصات خاک ناشی از موقعیت­های مختلف اجزاء زمین نما در خاک­های با مواد مادری لسی در دو اقلیم متفاوت در استان گلستان.
 مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد 16، شماره 1، صفحه­های 1 تا 17.
راهب ع­ر و حیدری ا. 1393. استفاده از آنالیز تصویر در مطالعه میکرومورفولوژی برخی از خاک های دارای شرایط اکوییک.  مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد 21، شماره 3، صفحه­های 123 تا 143.
فروغی­فر ح، 1389. ارزیابی فاکتورهای کیفیت و روابط آن­ها با تکامل و تنوع خاک در دشت تبریز با استفاده از زمین آمار. رساله دکتری خاک­شناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
لیاقت م و خرمالی ف، 1390. میکرومرفولوژی تکامل برخی خاک­های لسی غرب استان گلستان در یک توالی اقلیم- توپوگرافی- پوشش گیاهی. مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد 18، شماره 1، صفحه­های 1 تا 32.
ممتاز ح­ر، 1388. بررسی خواص پدومورفولوژیک، مینرالوژیک و فیزیکی- شیمیایی در ردیف­های مختلف توپوگرافی خاک­های شالیزاری منطقه آمل و ارزیابی تناسب اراضی برای برنج و دانه­های روغنی. رساله دکتری خاک­شناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
منافی ش، 1394. تشکیل و مورفولوژی افق های آرژیلیک در برخی از خاک های نیمه خشک غرب دریاچه ارومیه. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار، جلد 5، شماره 3، صفحه­های 145 تا 160.
موسوی س­ب، 1389. بررسی اثرات مدیریت خاک-کود سبز بر خواص میکرومورفولوژیک، فیزیکی، شمیایی و قابلیت تولی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه. رساله دکتری خاک­شناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
 
Abdelkhalik Ibrahim MA, 2011. Argillic horizons and clay-sized particles – an alternative interpretation of their dynamics in sola development and across catenas. Ph.D. Thesis, Iowa State University, 127p.
Anonymous, 2014. Keys to Soil Taxonomy (12th ed.). United States Department of Agriculture, Naturaral Resources Conservation Service, Soil Survey Staff, Washington, DC.
Birkeland P, Burke RM and Benedict JB, 1989. Pedogenic gradients for iron and aluminum accumulation and phosphorus depletion in arctic and alpine soils as a function of time and climate. Quaternary Research 32: 193-204.
Blazejewski GA, Stolt MH, Gold AJ and Groffman PM, 2005. Macro-and micromorphology of subsurface carbon in riparian zone soils. Soil Science Society of America Journal 69: 1320-1329.
Bockheim JG and Hartemink AE, 2013. Distribution and classification of soils with clay-enriched horizons in the USA. Geoderma 209-210: 153-160.
Bullock P, Federoff N, Jongerius A, Stoops G, Tursina T and Babel U, 1985. Handbook for Soil Thin Section Description. Waine Research Publications, Wolverhampton, UK.
Dahms D, Favilli F, Krebs R and Egli M, 2012. Soil weathering and accumulation rates of oxalate-extractable phases derived from alpine chronosequences of up to 1 Ma in age. Geomorphology 151-152: 99-113.
Dethier DP, Birkeland PW and McCarth JA, 2012. Using the accumulation of CBD-extractable iron and clay content to estimate soil age on stable surfaces and nearby slopes, Front Range, Colorado. Geomorphology 173-174: 17-29.
Egli M, Merkli Ch, Sartori G, Mirabella A and Plotze M, 2008. Weathering, mineralogical evolution and soil organic matter along a Holocene soil toposequence developed on carbonate-rich materials. Geomorphology 97: 675-696.
Elliott PE and Dorhan PJ, 2009. Clay accumulation and argillic - horizon development as influenced by aeolian vs. local parent material on quartzite and limestone-derived alluvial fans. Geoderma 151: 98-108.
Ferrari GA and Magaldi D, 1983. Significato ed applicazioni della paleopedologia nella stratigrafia del Quaternario. Boll. Mus. Civ. St. Nat. Verona 10: 315-340.
Gunal H, and Randsom MD, 2006. Genesis and micromorphology of loessderived soils from centeral Kansas. Catena, 65: 222-236.
Howard JL, Clawson CR and Daniels LW, 2012. A comparison of mineralogical techniques and potassium adsorption isotherm analysis for relative dating and correlation of Late Quaternary soil chronosequences. Geoderma 179-180: 81-95.
Jenny H, 2011. Factors of Soil Formation-A System of Quantitative Pedology. Dover Inc, New York.
Jiang S, Kang Y and Sun Z, 2008. A digital image method for analysis of soil pores. Pp. 1029-1038. The Second IFIP International Conference on Computer and Computing Technologies in Agriculture. 18-20 October, Beijing, China.
Khademi H and Mermut AR, 2003. Micromorphology and classification of argids and associated gypsiferous aridisols from central Iran. Catena 54: 439-455.
Khormali F, Abtahi A, Mahmoodi S and Stoops G, 2003. Argillic horizon development in calcareous soils of arid and semiarid regions of southern Iran. Catena 53: 273-301.
Levine ER and Ciolkosz EJ, 1983. Soil development in till of various ages in northeast Pennsylvania. Quaternary International 19: 85-99.
Lyford WH and Wilson BF, 1964. Development of the root system of Acer Rubrum L. Harvard Forest Paper 10: 1-17.
Magaldi D and Tallini M, 2000. A micromorphological index of soil development for Quaternary geology research. Catena 41: 261-276.
Rasa K, Eickhorst T, Tippkötter R and Yli-Halla M, 2012. Structure and pore system in differently managed clayey surface soil as described by micromorphology and image analysis. Geoderma 173-174: 10-18.
Retallack GJ, 1990. Soils of the Past: An Introduction to Paleopedology. Springer, Netherlands.
Rezaei H, Jafarzadeh AA, Alijanpour A, Shahbazi F and Valizadeh Kamran kh, 2015. Effect of slope position on soil properties and types along an elevation gradient of Arasbaran forest, Iran. International Journal on Advanced Science Engineering Information Technology 5(6): 449-456.
Schaetzl RJ and Anderson S. 2005. Soils: Genesis and Geomorphology. Cambridge University Press, UK.
Singh LP, Parkash B and Singhvi AK, 1998. Evolution of the Lower Gangetic Plain landforms and soils in West Bengal, India. Catena 33: 75-104.
Sharif Hossain Khan Md, Parkash B and Kumar S, 2005. Soil-Landform development of fold belt along east coast of Bangladesh. Geomorphology 71: 310-327.
Stoops G, 2003. Guidelines for Analysis and Description of Soil and Regolit Thin Section. Soil Science Society of America, Madison, Wisconsin, USA.
Stoops G, Marcelino V and Mees F, 2010. Interpretation of Micromorphological Features of Soils and Regoliths. Elsevier’s Science and Technology, Oxford, UK.
Torrent J, Liu QS and Barron V, 2010. Magnetic minerals in Calcic Luvisols (Chromic) developed in a warm Mediterranean region of Spain: Origin and paleoenvironmental significance. Geoderma 154: 465-472.
Tovey NK, 1995. Techniques to examine microfabric and partial interaction of collapsible soils. Pp. 65–92. In: Derbyshire E, Dijkstra T and Smalley IS (eds.), Soils with Collapsible Fabric NATO ASI Series. Kluwer Academic Publishers, Netherlands.
Ufnar DF, 2007. Clay coatings from a modern soil chronosequence: A tool for estimating the relative age of well drained paleosols. Geoderma 141: 181-200.
Young FJ and Hammer RD, 2000. Soil-landform relationships on a loess-mantled upland landscape in Missouri. Soil Science Society of America Journal 64(4): 1443-1454.
دانش آب و خاک
دوره 27، شماره 1
خرداد 1396
صفحه 253-265

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار