تأثیر کودهای اوره و نانوکی‌لیت نیتروژن بر آبشویی نیترات و توزیع آن در خاک‌رخ و گیاه سیب-زمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری رشته آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

کاربرد بی­رویه کودهای شیمیایی موجب آلودگی خاک­رخ و منابع آب سطحی و زیرزمینی می­شود. تحقیق حاضر به­منظور مطالعه تأثیر مصرف نانوکی‌لیت نیتروژن بر تغییرات غلظت نیترات در خاک، آب و غده سیب­زمینی (Solanum tuberosum L.) رقم آگریا در مقایسه با کود اوره انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل سطوح یکسانی از نیتروژن خالص در تیمار کود اوره و کود نانوکی‌لیت نیتروژن بود. در هر یک از تیمارهای کودی سه سطح 46، 92 و 138 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مصرف گردید. نتایج نشان داد بیشترین غلظت نیترات خاک و آب آبشویی به­ترتیب معادل 5/100 میلی­گرم در کیلوگرم خاک و 2/629 میلی­گرم در لیتر آب به سطح سوم کود اوره تعلق داشت. نتایج اندازه­گیری­های مربوط به عملکرد نشان داد که افزایش سطح کود اوره از 46 به 138 کیلوگرم در هکتار عملکرد را 6/2 درصد کاهش داد ولی افزایش نانوکی­لیت نیتروژن در شرایط مشابه سبب افزایش 7/20 درصدی عملکرد شد. ضمن آن­که تفاوت بین متوسط عملکرد غده با مصرف اوره (8/42 تن در هکتار) با نانوکی‌لیت نیتروژن (3/73 تن در هکتار) در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار بود. نتایج نشان داد که غلظت نیتروژن برگ در تیمار نانوکی‌لیت به‌طور معنی­داری بیش‌تر از اوره بود. نتایج اندازه­گیری غلظت نیترات غده به­عنوان یکی از شاخص­های کیفی نشان داد که غلظت نیترات غده در تیمار نانوکی‌لیت 2/121 میلی­گرم بر کیلوگرم ماده تر و در تیمار اوره 2/154 میلی­گرم بر کیلوگرم ماده تر بود. بنابراین، طبق نتایج به­دست آمده در شرایط این آزمایش، استفاده از 138 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار نانوکی‌لیت نیتروژن برای دستیابی به بیشترین عملکرد با توجه به کمتر از حد مجاز بودن غلظت نیترات غده سیب‏زمینی آگریا در شرایط گلخانه‏ای قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Nano-chelate Nitrogen and Urea Fertilizers on Nitrate Leaching and Its Distribution in Soil Profile and Potato Plant

نویسندگان [English]

  • H Zare Abyaneh 1
  • M Bayat Varkeshi 2
چکیده [English]

Excessive use of chemical fertilizers causes soil, surface water and groundwater pollution. The purpose of the present investigation was to study nano-chelate nitrogen effect on nitrate concentration variations in soil, water and potato tuber (Solanum tuberosum L.) in comparison to the urea fertilizer. A factorial experiment in CRD with 3 replications and factors of urea fertilizer and nano-chelate nitrogen was conducted. In each factor three levels of 46, 92 and 138 kg N/ ha were used. The results showed that the highest soil nitrate (100.5 mg/kg soil) and the highest nitrate leaching concentration (629.2 mg/L) belonged to the third level of the urea treatment. The results of the yield measurements showed that with increase of the urea fertilizer from the first level (46 kg N/ha) to the third level (46 kg N/ha), the yield decreased 2.6%, while similar increasing in the amount of nano-chelate nitrogen fertilizer, increased the yield by 20.7%. Furthermore, the difference between the average tuber yields in the urea treatment (42.8 t/ha) and nano- chelate nitrogen treatment (73.3 t/ha) was significant at 5% probability level. The results showed that the leaf nitrogen in the nano- chelate nitrogen treatment was significantly more than that in the urea treatment. The results of the accumulated nitrogen measurement in the tubers as one of the quality indicators showed that the tuber nitrate concentration in the nano-chelate nitrogen treatment was 121.2 mg/kg and in the urea treatment was 154.2 mg/kg. Therefore, according to the results of this experiment, the use of 138 kg N/ha nano-chelate nitrogen in order to achieve the highest yield, noting the lower nitrate accumulation in potato tubers (Agria cv.) in greenhouse conditions, can be recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nano fertilizer
  • Nitrate
  • Nitrogen
  • Potato
  • Tuber Yield