2024-03-28T17:07:24Z
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=41
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
پارامترهای شوری و سدیمی بودن در برخی خاک¬های متأثر از نمک دشت تبریز
انور
فرهمند
شاهین
اوستان
علی¬اصغر
جعفرزاده
ناصر
علی¬اصغرزاد
شوری و سدیمی بودن خاک بسته به روش و هدف اندازهگیری با پارامترهای مختلفی بیان میشوند. برخی محققان سعی کردهاند تا از طریق برقراری ارتباط بین پارامترهای مزبور، پارامترهایی را که اندازهگیری مستقیم آنها وقتگیر، پرهزینه یا توأم با خطاست، از پارامترهای سهل الوصولتر برآورد نمایند. این معادلات عام نبوده و ممکن است بسته به نوع خاک متفاوت باشند. هدف از این تحقیق جستجوی روابط سادهای است که با استفاده از آنها بتوان شاخصهای متداول شوری و سدیمی بودن خاکهای متأثر از نمک دشت تبریز را به طور قابل قبولی برآورد کرد. بدین منظور تعداد 30 نمونه مرکب خاک از منطقه مزبور جمع آوری گردید. نتایج اندازهگیریها نشان داد که پارامترهای شوری (TSS، قدرت یونی، غلظت یونهای کلراید و سدیم) و حتی سدیمی بودن ( SAR وESP) با EC عصاره اشباع (( ECe در ارتباط نزدیک هستند. روابط زیر برای برآورد پارامترهای قدرت یونی (1-mmol L )، TSS )1-mmolcL) و SAR 5/0 ) 1-mmol L) با استفاده از ECe(dSm-1) در خاکهای مورد بررسی پیشنهاد میشوند: (57= SEE و 991/0=2R، ECe1/19= I) ، (9 /30= SEE و 994/0= 2R , 13/1 ECe 56/7= TSS) و (3 /11= SEE و 916/0= 2R 925/0 ECe 44/1= SAR). همچنین نتایج نشان داد که pH عصاره اشباع (برخلاف pHگل اشباع) با غلظت بیکربنات همبستگی معنیدار مثبتی داشته و مقدار عددی آن ممکن است کمتر یا بیشتر از pHگل اشباع باشد که بستگی به میزان شوری خاک دارد .
شوری
سدیمی بودن
گونه بندی
خاک¬های متأثر از نمک
SAR
ESP
TSS
2012
04
20
1
15
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1061_677b695871ff17d060e3089ecffe89bc.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
پراکنش مکانی پارامترهای نفوذ آب به خاک در مقیاس ناحیه¬ای
علیداد
کرمی
مهدی
همایی
محمد
بای¬بوردی
محمد
محمودیان شوشتری
ناصر
دوات¬گر
پراکنش مکانی پارامترهای نفوذ آب به خاک در پهنهای به وسعت 4000 هکتار از اراضی دشت کوار واقع در شرق شیراز بررسی شد. بدین منظور، نفوذ آب به خاک با استوانههای دوگانه در 161 ایستگاه با شبکهبندی منظم 500×500 متر اندازهگیری گردید. جرم ویژۀ ظاهری (BD)، مقدار رطوبت اولیه خاک، درصد شن، سیلت و رس خاک، مقدار کربن آلی، درصد اشباع خاک، EC و pH خاک نیز اندازهگیری شدند. میانیابی پارامترهای نفوذ، با روشهای کریجینگ، وزن دادن عکس فاصله و کوکریجینگ، با مدلهای خطی، نمایی، گوسی و کروی انجام گردید. اعتبارسنجی متقاطع با استفاده از آمارههای میانگین اریب خطاها، میانگین مطلق خطاها، مربع میانگین خطاها و ریشة میانگین مربعات خطاها، انجام و بهترین درونیاب انتخاب شد. با بهترین روش درونیاب، نقشة پراکنش مکانی پارامترها تهیه گردید. برآورد ضریب a مدل کستیاکوف به روش کوکریجینگ (مدل کروی) و با استفاده از فاکتور کمکی جرم ویژه ظاهری، با 99/0=R2، اثر قطعهای 002/0- و دامنۀ موثر 3002 متر بر روش کریجینگ ارجحیت داشت. توانb مدل کستیاکوف با 97/0=R2، اثر قطعهای 005/0 و دامنۀ موثر 14410 متر از روش کریجینگ با مدل نمایی حاصل شد. برای برآورد ضریب S مدل فیلیپ، روش کوکریجینگ با مدل کروی و با فاکتور کمکی جرم ویژه ظاهری با 99/0 =R2 و دامنۀ موثر 2973 متر بر روش کریجینگ ارجحیت نشان داد. برآورد ضریب انتقالی مدل فیلیپ به روش کوکریجینگ و مدل گوسی با 996/0=R2، اثر قطعهای 0003/0 و دامنه موثر 3862 متر دقّت مناسبی داشت. استفاده از رطوبت اولیۀ خاک، BD، درصد اندازۀ ذرات، درصد اشباع و کربن آلی خاک به عنوان فاکتورهای کمکی تقریباً نتایج قابل قبول برای برآورد پارامترهای نفوذ ارائه دادند.
توزیع مکانی
زمین آمار
کریجینگ
کوکریجینگ
نفوذ آب به خاک
2012
04
20
17
32
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1062_e3359a78dec1713cecfdd08fec9e77b7.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
تأثیر کاربری¬ اراضی بر ویژگی¬های فیزیکی، شیمیایی و کانی¬شناسی خاک¬های جنوب شهرستان اهر
محمدجواد
وحیدی
علی¬اصغر
جعفرزاده
شاهین
اوستان
فرزین
شهبازی
جهت حفظ حاصلخیزی و افزایش بهرهوری خاک در کشاورزی پایدار، آگاهی از تأثیر کاربریاراضی بر خصوصیات مختلف خاک ضروری میباشد. در این تحقیق اثر کاربری گندم و سیب درختی بر روی خواص فیزیکی، شیمیایی و کانیشناسی خاکهای جنوب شهرستان اهر مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این مطالعه، دو خاکرخ با کاربری گندم و دو خاکرخ با کاربری باغسیب حفر گردید و خاکهای تحت بررسی بر اساس کلید ردهبندی 2010 ردهبندی شدند. میزان آبشویی در کاربری باغسیب بیشتر از گندم بوده است که از دلایل این امر میتواند کشت دیم گندم نسبت به کشت آبی باغسیب و وجود ریشههای عمیق درختان باشد. تغییرات ظرفیت تبادل کاتیونی در کاربری باغسیب بیشتر از گندم و میزان هدایتالکتریکی و درصد آهک کل نیز در کاربری گندم بیشتر از باغسیب میباشد و حداکثر تغییرات مقدار آهک در کاربری باغسیب مشاهده گردید. مقدار کربنآلی در هر دو کاربری، با افزایش عمق از سطح خاکرخ، کاهش و میزان واکنش افزایش مییابد. تجزیههای کانیشناسی با استفاده از پراش پرتو ایکس، نشان داد که کانیهای رس خاکرخها شامل: کلریت، اسمکتیت، ایلیت و کائولینیت میباشد و کاربریهای متفاوت بر نوع کانیهای رس شناسایی شده تأثیری نداشته است.
اهر
خواص فیزیکی و شیمیایی
کاربری ¬اراضی
کانی¬شناسی رس
2012
04
20
33
48
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1063_95394a254abb5bf67188086dbbc92257.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
اثرات چرای دام بر کربن، نیتروژن و زیست توده میکروبی خاک در برخی مراتع مرجع استان چهارمحال و بختیاری
مریم
ریاحی
فایز
رئیسی
چرای مرتع توسط دام ممکن است به طور مستقیم و غیر مستقیم سبب ایجاد تغییراتی در ویژگیهای خاک و در نتیجه رشد و فعالیت میکروبهای خاک، و زیست توده میکروبی آن گردد. این مطالعه با هدف بررسی نقش مدیریت مرتع (قرق و چرا) بر کربن و نیتروژن ، زیست توده میکروبی در مراتع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. سه مدیریت مرتع شامل الف) قرق، ب) چرای تحت کنترل و ج) چرای آزاد (مفرط) در مجاورت یکدیگر در سه منطقه سبز کوه (18 سال قرق)، بروجن ( 23 سال قرق) و شیدا (2سال قرق) در استان چهارمحال و بختیاری انتخاب و از عمق 15-0 سانتیمتری نمونه های خاک جمع آوری و میزان کربن آلی، نیتروژن کل خاک و کربن و نیتروژن زیست توده میکروبی در شرایط استاندارد اندازهگیری شد.مدیریت کنترل ورود دام و قرق در منطقه سبز کوه باعث افزایش نیتروژن خاک گردید. منطقه سبز کوه و شیدا به ترتیب بیشترین (mg g-1 6/14) و کمترین (mg g-1 80/4) مقدار کربن آلی خاک را داشتند و میزان کربن آلی و نیتروژن به طور معنیدار در منطقه سبز کوه با اقلیم مرطوب تر بیشتر از دو منطقه دیگر بود. زیست توده میکروبی خاک در مرتع قرق 366 درصد بیشتر از مراتع تحت چرای آزاد در منطقه سبزکوه گردید، در حالی که در منطقه شیدا چرای سبک و کنترل شده بیشترین زیست توده میکروبی خاک را نشان داد. در منطقه بروجن اثر مدیریت مرتع بر زیست توده میکروبی معنیدار نبود.در مجموع به نظر میرسد خاک اکوسیستمهای مرتعی مناطق سبز کوه و بروجن با مدیریت مناسب و صحیح قابلیت احیا شدن دارند در حالی که در منطقه شیدا برای احیای خاک، ایجاد حالت پایا و بهبود کیفیت و باروری خاک زمان طولانی تری لازم است.
ترسیب کربن
چرای مفرط
زیست توده میکروبی
کربن آلی
مدیریت مرتع
نیتروژن
2012
04
20
49
60
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1064_da18c4f784d8efb9ce04f933fc1a8531.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
توسعه یک مدل مفهومی بارش- رواناب به منظور شبیهسازی رواناب سریع و آهسته (مطالعه موردی: حوضه ناورود)
اسماعیل
اسدی
احمد
فاخری فرد
محمد علی
قربانی
اگرچه مدلهای متعددی برای بارش-رواناب توسط هیدرولوژیستها توسعه داده شدهاند، با این وجود روشهای هیدروگراف واحد در بسیاری از حوضهها که در آنجا دادههای هیدرولوژیکی ثبت شده کافی جهت استفاده مدلهای توزیعی بارش-رواناب وجود ندارد هنوز یک ابزار مفید برای تخمین سیلاب میباشد. هدف از مقاله حاضر استخراج توابع پاسخ پالس واحد رواناب سریع و آهسته جریان آبراههای به روش تحلیلی با استفاده از یک مدل مفهومی شامل سه مخزن سری و یک مخزن هیبریدی موازی میباشد. وابستگی داخلی بین مخزنها با استفاده از روابط نمایی از پارامترهای مدل که منعکسکننده خصوصیات فیزیوگرافیکی حوضه میباشد نشان داده شده است. پارامترهای مدل با استفاده از روش بهینهسازی نلدر-مید برای منطقه مورد مطالعه تعیین گردید. کارایی و اعتبار مدل مفهومی توسعه یافته با استفاده از پارامترهای بهینه استخراج شده، برای رویدادهای مختلف مشاهداتی با استفاده از معیارهایی آماری نظیر ناش-ساتکلیف، میانگین خطای مطلق نسبی برای مقادیر دبی، دبی اوج و ارتفاع رواناب مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل توسعه داده شده از توانایی خوبی در پیشبینی فرایند بارش-رواناب بدون نیاز به تعریف بارش مازاد و با لحاظ کردن شرایط رطوبتی خاک قبل از رگبار برخوردار میباشد. m}�ii�F�Cily:"B Yagut"'> 116-103. شیوندی د، نظریان ع ق. داودی م و ریاحی م، 1385. سیمای محیط زیست در استان چهارمحال و بختیاری. وهابی م ر، بصیری م و خواجه الدین ج، 1376. بررسی تغییرات پوشش گیاهی، ترکیب گونه ایی و تولید علوفه در شرایط قرق و چرا در منطقه فریدن اصفهان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 1. صفحههای 71-60. Aarons SR, O’Connor CR, Hosseini HM, and Gourley CJ, 2009. Dung pads increase pasture production, soil nutrients and microbial biomass carbon in grazed dairy systems. Nutrient Cycling in Agroecosystems 84:81-92. Alef A and Nannipieri P, 1995. Methods in Applied Soil Microbiology and Biochemistry. Academic Press. UK. Anderson TH, 2003. Microbial eco-physiological indicators to assess soil quality. Agriculture, Ecosystems and Environment 98: 285-293. Bardgett RD and Leemans DK, 1995. The short-term effects of cessation of fertilizer applications, liming, and grazing on microbial biomass and activity in a reseeded upland grassland soil. Biology and Fertility of Soils 19:148-154. Bremner JM and Mulvaney CS, 1982. Nitrogen total. Pp. 595-624, In: Page AL (ed). Methods of Soil Analysis. Part 2, Chemical and Microbiological Properties, 2nd ed. American Society of Agronomy and Soil Science Society of America, Madison, WI. Conant RT, Six J and Paustian K, 2003. Land use effects on soil carbon fractions in the southeastern United States. Management-intensive versus extensive grazing. Biology and Fertility of Soils 38: 386-392. Holt JA, 1997. Grazing pressure and soil carbon, microbial biomass and enzyme activities in semi-arid northeastern Australia. Applied Soil Ecology 5:143-149. Horwath WR and Paul EA, 1994. Microbial biomass. In: DR Buxton (ed.), Methods of Soil Analysis. Part 2: Microbiological and Biochemical Properties. ASA and SSSA. Madison, WI. Ingram LJ, Stah PD, Schuman GE, Buyer JS, Vance GF, Ganjegunte GK, Welker JM and Derner JD, 2008. Grazing impacts on soil carbon and microbial communities in a mixed-grass ecosystem. Soil Science Society of America Journal 72: 939-948. Nelson DW and Sommers LE, 1982. Total carbon, organic carbon and organic matter. Pp. 539-579. In: Page AL (ed). Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties. Second edition. America Society of Agronomy and Soil Science Society of America. Madison, WI. Raiesi F and Asadi E, 2006. Soil microbial activity and litter turnover in native grazed and ungrazed rangelands in a semiarid ecosystem. Biology and Fertility of Soils 43:76-82. Wang Y, Guangsheng Z and Jia B, 2008. Modeling SOC and NPP responses of meadow steppe to different grazing intensities in northeast China. Ecological Modeling 217: 72-78.
بارش
رواناب
بهینه سازی
تابع پاسخ پالس واحد
حوضه ناورود
2012
04
20
61
75
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1065_831a64ee82e7cde9ffed7587ef435a7d.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
اثر زبری تاج و بدنه بر ضریب تخلیه و شرایط هیدرولیکی جریان در سرریزهای تاج دایرهای با استفاده از مدل فیزیکی
رسول
قبادیان
میلاد
فرمانیفرد
علیرضا
کریمی
شناسائی پارامترهای تاثیر گذار بر ضریب تخلیه سرریزهای تاج دایرهای در بهره برداری بهینه و کاربرد بهتر از آنها از اهمیت بسزائی برخوردار می باشد. از آنجائی که دراجرای سرریزهای تاج دایرهای ممکن است از مصالح ساختمانی مختلف با زبریهای متفاوت استفاده شود بنابراین در این تحقیق تاثیر اندازه زبری بر ضریب تخلیه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایشات در شرایط بدون اعمال زبری که بر روی سرریزهای تاج دایرهای با پنج شعاع مختلف از 5/2 تا 5/7 سانتی متر انجام گردید نشان داد که بیشترین عامل تاثیرگذار بر ضریب آبگذری نسبت بار آبی بالا دست به شعاع سرریز میباشد. همچنین با افزایش این نسبت ضریب تخلیه نیز افزایش یافت. از طرفی تغییرات نسبت ارتفاع تاج به بار کل روی سرریز تاثیر قابل ملاحظهای بر ضریب تخلیه نگذاشت. تاثیر چهار اندازه زبری متفاوت بر روی ضریب تخلیه و خصوصیات هیدرولیکی جریان در سرریزهای تاج دایرهای که کمتر مورد توجه تحقیقات قبلی بوده نیز در نظر گرفته شد. نتایج آزمایشهای اخیر نشان داد با افزایش زبری نسبی ضریب تخلیه دبی کاهش مییابد و تاثیر زبری نسبی کمتر بر کاهش ضریب تخلیه دبی بیشتر است. در نهایت دو رابطه ریاضی بر حسب پارامترهای تاثیر گذار برای محاسبه ضریب تخلیه سرریز تاج دایرهای ارائه شد. در رابطه اول که مربوط به شرایط بدون اعمال زبری است ضریب تخلیه تنها تابعی از نسبت بار آبی بالا دست به شعاع سرریز میباشد. با اعمال یک ضریب اصلاحی که تابعی نمائی از زبری نسبی است رابطه نهائی برای محاسبه ضریب تخلیه که در برگیرنده اثر زبری نیز باشد، بدست آمد.
خصوصیات هیدرولیکی جریان
رابطه دبی- اشل
زبری
سریز تاج دایرهای
ضریب تخلیه
2012
04
20
77
89
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1109_e13cb800280be650d80984dd787a538c.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
کاربرد صفحات مستغرق در کاهش آبشستگی پایه استوانهای پلها
پریا
شجاعی
داود
فرسادیزاده
علی
حسینزاده دلیر
فرزین
سلماسی
محمدعلی
قربانی
صفحات مستغرق سازههای مستطیلی نازکی هستند که به لحاظ داشتن زاویه با جهت جریان ناحیه پر فشار و کم فشار در دو طرف آنها ایجاد میشود. این سازهها باعث ایجاد گرداب ثانویه و تغییر الگوی جریان در کف رودخانه و در نتیجه تغییر روند انتقال رسوب و فرسایش میشوند. عملکرد صفحات مستغرق برای کاهش آبشستگی پایه پل و حرکت رسوب از اطراف صفحات به علت ایجاد جریان رو به پایین در جلوی آنها تحت تأثیر نحوه قرارگیری صفحات میباشد. در این تحقیق به منظور کاهش آبشستگی پایه پل، از صفحات مستغرق استفاده گردید. بدین منظور پایه استوانهای پل به قطر 6 سانتیمتر در کانال مستطیلی آزمایشگاه به طول 8 متر و عرض 80 سانتیمتر در شرایط آب زلال با 9/0 u* /u*c =، مدلسازی شد. آزمایشات با دو نسبت طول به ارتفاع روی بستر صفحات مستغرق) 2،3 = (L/H و همچنین همتراز بستر (H = 0) انجام شد. صفحات مستغرق با آرایش و زوایای مختلف برخورد با جریان مورد آزمایش قرار گرفت. براساس نتایج این تحقیق در شرایط کاربرد 6 صفحه مستغرق با حالتهای مختلف قرارگیری آنها، کاهش عمق آبشستگی تا 51% حاصل شد. بیشترین کاهش آبشستگی در این حالت مربوط به قرارگیری هر ردیف صفحه مستغرق با زوایای متفاوت بود. همچنین در شرایط کاربرد 4 صفحه مستغرق ، 12% کاهش عمق آبشستگی ایجاد شد. این کاهش در حالت کاربرد 2 صفحه مستغرق 5% نیز رسید. بنابراین کاربرد 6 صفحه مستغرق با زوایای متفاوت در هر ردیف بهترین وضعیت برای کاهش عمق آبشستگی پایه پل در این تحقیق بود.
آبشستگی
انتقال رسوب
پایه پل
تنش برشی
صفحات مستغرق
2012
04
20
91
109
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1110_9b32f5193a599417462e14f0c7df0c59.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
بازنگری شبکه زهکشی رواناب سطحی با استفاده از شبیهسازی و کاربرد حوضچههای تأخیری (مطالعه موردی: حوضه آبریز اقبال شرقی، مشهد)
محمد
تاج بخش
سعیدرضا
خداشناس
امروزه همراه با پیشرفت جوامع و توسعه حریم شهرها، سطوح غیرقابل نفوذ آنها افزایش یافته و موجب افزایش ارتفاع و حجم رواناب شده است. لذا کنترل سیلاب در مناطق شهری همواره دغدغه طراحان و مدیران بوده است. در این تحقیق، عملکرد سیستم زهکشی رواناب سطحی حوضه آبریز اقبال شرقی واقع درجنوب و جنوب شرق شهر مشهد با مساحتی حدود 71 کیلومتر مربع ارزیابی گردید. برای تخمین مؤلفههای فیزیکی زیرحوضهها، هیدرولیکی مجاری و انجام محاسباتی مانند میانگین وزنی، تهیه نقشههای کاربری و زیرحوضهبندی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. به دلیل پیچیدگیهای موجود در زمینه شبیهسازی رواناب شهری،جهت انجام محاسبات بارش-رواناب و ارزیابی عملکرد شبکه، مدل MIKE SWMMمورد استفاده قرار گرفت. در ادامه با توجه به وضعیت توپوگرافی، کانالهای سیلابی و بازدیدهایمیدانی، سه مکان مناسب جهت احداث حوضچههای کنترل سیلاب شناسایی گردید. ارزیابی عملکرد شبکه نشان داد 6 مجرا دچار اشکال بوده و دبی شبیهسازی بیشتر از دبی طراحی است. با توجه به حضور حوضچههای کنترل سیلاب، شبیهسازی مجدد نشان داد که این حوضچهها قادرند دبی اوج سیلاب را بین 8 تا 100% کاهش داده و 35/12 مترمکعب در ساعت آب را نفوذ دهند.
حوضچههای کنترل سیلاب
سیلاب شهری
شبکه زهکشی رواناب شهری
مدل هیدرولیکی MIKE
2012
04
20
109
123
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1111_16b4a4b66c5512dc9332ad2f1d486aea.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
تأثیر حذف کربناتها بر جذب روی در برخی خاکهای آهکی ایران
عادل
ریحانی تبار
روی (Zn) یکی از عناصر کم مصرف برای گیاهان بوده و کمبود آن در خاکهای ایران رایج است. از طرف دیگر بسیاری از ویژگیهای خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک تحت تأثیر حضور کربناتها قرار میگیرد. در تحقیق جاری، جذب روی در بیست نمونه مرکب خاک سطحی ( cm30 -0) از مناطق مرکزی ایران قبل و بعد از حذف کربناتها با استفاده از بافر استات سدیم (pH=4.75 ) بررسی شد. مطالعات پراش با اشعه ایکس (XRD) نشان داد که کربنات غالب در خاکهای مورد آزمایش کلسایت است. بر اساس نتایج حاصله حذف کربناتها نتوانست شکل همدمای جذب روی را که L شکل بود تغییر دهد. با افزایش غلظت روی مصرفی تأثیر حذف کربناتها بر جذب روی بیشتر شد. پدیده پس ماند (هیسترسیس) در جذب و واجذب روی ، قبل و بعد از
روی (Zn) یکی از عناصر کم مصرف برای گیاهان بوده و کمبود آن در خاکهای ایران رایج است. از طرف دیگر بسیاری از ویژگیهای خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک تحت تأثیر حضور کربناتها قرار میگیرد. در تحقیق جاری، جذب روی در بیست نمونه مرکب خاک سطحی ( cm30 -0) از مناطق مرکزی ایران قبل و بعد از حذف کربناتها با استفاده از بافر استات سدیم (pH=4.75 ) بررسی شد. مطالعات پراش با اشعه ایکس (XRD) نشان داد که کربنات غالب در خاکهای مورد آزمایش کلسایت است. بر اساس نتایج حاصله حذف کربناتها نتوانست شکل همدمای جذب روی را که L شکل بود تغییر دهد. با افزایش غلظت روی مصرفی تأثیر حذف کربناتها بر جذب روی بیشتر شد. پدیده پس ماند (هیسترسیس) در جذب و واجذب روی ، قبل و بعد از حذف کربناتها مشاهده شد . سطح ویژه خاکها بر اثرحذف کربناتها کاهش یافت و مقدار جذب روی در واحد وزن خاکها نیز تنزل پیدا کرد اما مقدار جذب روی در واحد سطح خاکها افزایش معنی دار (p<0.01) نشان داد. معادله تجربی فروندلیچ ( ) قبل و بعد از حذف کربنات ها به خوبی دادههای جذب روی را توصیف کرد و تغییرات ضریب بسیار بیشتر از تغییرات ضریب فروندلیچ بود. معادله تک مکانی لانگ موییر نتوانست توصیف خوبی از داده ها داشته باشد ولی معادله دو مکانی لانگ موییر برازش معنی دار نشان داد. بر اساس نتایج حاصله ضرایب ‘ به ترتیب انرژی جذب روی در مکانهای اول و دوم جذبی‘ به علت حذف کربناتها کاهش قابل توجهی نشان دادند.
حذف کربناتها مشاهده شد . سطح ویژه خاکها بر اثرحذف کربناتها کاهش یافت و مقدار جذب روی در واحد وزن خاکها نیز تنزل پیدا کرد اما مقدار جذب روی در واحد سطح خاکها افزایش معنی دار (p<0.01) نشان داد. معادله تجربی فروندلیچ ( ) قبل و بعد از حذف کربنات ها به خوبی دادههای جذب روی را توصیف کرد و تغییرات ضریب بسیار بیشتر از تغییرات ضریب فروندلیچ بود. معادله تک مکانی لانگ موییر نتوانست توصیف خوبی از داده ها داشته باشد ولی معادله دو مکانی لانگ موییر برازش معنی دار نشان داد. بر اساس نتایج حاصله ضرایب ‘ به ترتیب انرژی جذب روی در مکانهای اول و دوم جذبی‘ به علت حذف کربناتها کاهش قابل توجهی نشان دادند.
روی
سطح ویژه
فروندلیچ
لانگ موییر
کربنات
2012
04
20
125
150
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1112_c85287c1f65f5bbea2adb6022eac871c.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
برآورد رگبار طرح با استفاده از تئوری مالتی فرکتال در ایستگاه سد گتوند
محمدحسین
نوری قیداری
رگبار طرح برای طراحی سازههای هیدرولیکی ضروری میباشد اما روشهای متداول برآورد آن به علت داشتن پارامترهای زیاد و نیاز داشتن به دادههای بارش در تداومهای مختلف توسط هیدرولوژیستها مورد انتقاد قرار گرفته است. امروزه برای بهبود برآورد رگبار طرح از تئوری فرکتال استفاده میگردد. در این روش تعداد پارامترها کم بوده و تنها میتوان با اطلاعات دادههای حداکثر بارش سالانه در تداوم روزانه رگبار طرح را در تداوم و دوره بازگشت مورد نظر برآورد کرد. در این تحقیق تئوری فرکتال برای برآورد رگبار طرح در ایستگاه باران سنجی سد گتوند که در استان خوزستان و جنوب غرب ایران قرار دارد، بکار گرفته شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که مدل مونوفرکتال برآورد کمتری از رگبار طرح ارائه میدهد اما رگبار طرح بدست آمده از مدل مالتیفرکتال انطباق خوبی با دادههای بارش مشاهدهای دارد.
ایستگاه سد گتوند
رگبار طرح
مالتیفرکتال
مونوفرکتال
2012
04
20
145
154
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1113_e6ea138edc2c15b5875e2c529fc1a1fe.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
اثر قارچهای میکوریز آربوسکولار بر گیاهپالایی سرب توسط سورگوم (Sorghum bicolor L.)
ستاره
امانیفر
ناصر
علیاصغرزاد
نصرتاله
نجفی
شاهین
اوستان
صاحبعلی
بلندنظر
همزیستی گیاه با قارچهای میکوریز آربوسکولار در خاکهای آلوده به فلزات سنگین میتواند رشد، تغذیه و مقاومت گیاه به فلزات سنگین را تحت تأثیر قرار داده و نقش مهمی در گیاهپالایی داشته باشد. در این تحقیق تأثیر همزیستی با دو گونۀ قارچ گلوموس اینترارادیسز و گلوموس موسه بر جذب و انتقال سرب در گیاه سورگوم در شرایط گلخانهای بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح طرح پایۀ کاملاً تصادفی با چهار سطح سرب (صفر، 200، 400 و 600 میلیگرم سرب بر کیلوگرم خاک) و سه تیمار قارچ (دو گونۀ میکوریز و شاهد غیرمیکوریز) با چهار تکرار انجام شد. برای ایجاد تیمارهای سرب از نمک نیترات سرب استفاده شد. تلقیح گیاهان با هر دو گونۀ قارچی انتقال سرب به بخش هوایی را بهطور معنیداری کاهش داد. همزیستی با قارچ گلوموس اینترارادیسز سبب افزایش وزن خشک بخش هوایی در سطح 200 میلیگرم سرب بر کیلوگرم خاک و افزایش وزن خشک ریشه در سطوح 400 و 600 میلیگرم سرب بر کیلوگرم خاک در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی گردید ولی اثر معنیداری بر سایر پارامترهای رشد نداشت. در سطوح بالای سرب، همزیستی با قارچ گلوموس موسه سبب کاهش معنیدار (p<0.05) وزن تر و خشک گیاه، سطح برگ و شاخص کلروفیل برگها در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی گردید. در سطوح 400 و 600 میلیگرم سرب بر کیلوگرم خاک، نسبت غلظت سرب ریشه به بخش هوایی گیاهان در همزیستی با قارچ گلوموس موسه به طور معنیداری بیشتر از گیاهان بدون میکوریزی و گیاهان تلقیح شده با گلوموس اپنترارادیسز بود.
سرب
سورگوم
فلز سنگین
گیاهپالایی
میکوریز آربوسکولار
2012
04
20
155
170
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1114_98d7199a037b2e71e2ca33ef9aa122f0.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
تخمین ارتفاع غوطهوری جریان غلیظ با استفاده از مدل تلاطمی Re-Normalized Group
حامد
ارجمندی
مهدی
قمشی
جواد
احدیان
حسن
گلیج
جریانهای غلیظ هرگاه به یک توده سیال سبکتر برخورد نمایند، یک ناحیه غوطهوری را ایجاد میکنند. با توجه به اینکه در ارتفاع غوطهوری مرز بین سیال غلیظ با سیال پیرامون در محل نقطه غوطهوری مشخص میگردد، برآورد این نقطه از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این تحقیق پارامترهای هیدرولیکی جریان غلیظ و همچنین شیب بستر سیال ساکن که بر نقطه غوطهوری میگذارند، بررسی شده است. برای نیل به اهداف این تحقیق ابتدا یک مدل فیزیکی در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه شهید چمران ساخته شد و آزمایشهای مختلف در آن انجام گردید. در همه آزمایشها ارتفاع غوطهوری در دبیهای مختلف از سیال غلیظ و تفاوت دانسیته 6، 9، 13 و 16 گیلوگرم بر مترمکعب برای سه شیب 8، 12 و 16 درصد اندازهگیری شد. سپس با استفاده از مدل Flow-3D تحت شرایط مدل تلاطمی RNG ارتفاع نقطه غوطهوری برای شرایط آزمایشگاهی موجود شبیهسازی شد. بررسی مقایسهای نشان داد که عمق غوطهوری برآورد شده با استفاده از Flow-3D تحت شرایط مدل تلاطمی RNG در مقایسه با دادههای مشاهداتی در آزمایشگاه از دقت مناسبی برخوردار میباشند به گونهای که به طور متوسط برای شیب 8 درصد مدل ریاضی حدود 14 درصد نتایج را بیشتر پیشبینی مینماید و این در حالی است که برای کلیه شیبها به طور متوسط نتایج حاصل از مدل تلاطمی RNG 5/10 درصد بیشتر از مقادیر اندازهگیری شده میباشد.
ارتفاع غوطهوری
شبیهسازی
شیب بستر
مدل تلاطمی RNG
2012
04
20
171
185
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1115_bb2082c39f0099c9f29924155429b534.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
برآورد ارزش اقتصادی آب در تولید جو در شبکه آبیاری دشت قزوین
مهدی
احسانی
باب اله
حیاتی
قادر
دشتی
محمد
قهرمان زاده
جواد
حسینزاد
در سال 1386 در حدود 2/91 درصد از آب استحصال شده در استان قزوین در بخش کشاورزی مصرف شده است که نشان دهنده اهمیت این نهاده در تولیدات کشاورزی استان میباشد. از این رو اتخاذ تدابیر و راهکارهای علمی و مدیریتی مناسب جهت بهرهگیری مطلوب از این نهاده دارای اهمیت فراوانی است. مسئله اصلی در مدیریت اقتصادی منابع آبی در هر منطقه، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آن میباشد که در برقراری این تعادل، قیمت یا ارزش اقتصادی آب مانند قیمت هر کالا و نهاده دیگر نقش تعیین کنندهای بر عهده دارد. برای مدیریت تقاضای آب یا به عبارتی صرفهجویی در مصرف آب میتوان از طریق محرکهای اقتصادی (محاسبه ارزش اقتصادی آب) به عنوان عامل انگیزشی و اقتصادی استفاده نمود. در این راستا، هدف مطالعه حاضر برآورد ارزش اقتصادی آب از دید تقاضا کننده در تولید جو در ورودی مزرعه در شبکه آبیاری دشت قزوین با استفاده از دو رهیافت باقیمانده و تابع تولید میباشد. آمار و اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه در سال زراعی 87-1386 جمعآوری شد. بر اساس نتایج، ارزش اقتصادی نهاده آب از روش باقیمانده 909 ریال برای هر متر مکعب و از روش تابع تولید براساس قیمت مبادلهای و قیمت تضمینی محصول جو به ترتیب 907 و 546 ریال برای هر متر مکعب برآورد شد.
آب
ارزش اقتصادی
ارزش باقیمانده
تابع تولید
جو
دشت قزوین
2012
04
20
187
200
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1116_0f8b392f6eb21bce285170e682ed7892.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1391
22
1
ارزیابی روشهای زمین آمار جهت تخمین و پهنهبندی عناصر غذایی پرمصرف اولیه در برخی اراضی کشاورزی استان گلستان
حسین
کاظمی پشت مساری
زین العابدین
طهماسبی سروستانی
بهنام
کامکار
شعبان
شتایی
سهراب
صادقی
در این پژوهش با استفاده از روشهای مختلف زمین آمار مانند کریجینگ، وزندهی فاصله معکوس، توابع پایه شعاعی، چندربعی معکوس و چندجملهای موضعی، تغییرات مکانی مقادیر نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل استفاده در اراضی کشاورزی استان گلستان مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور بالغ بر 505 نمونه خاک در سال 1387 از مزارع تهیه شد و مقادیر این عناصر برای هر نمونه اندازهگیری گردید. معیارهای ارزیابی در این پژوهش، میانگین مطلق خطا، میانگین انحراف خطا و ریشه دوم میانگین مربعات باقیمانده با استفاده از روش اعتبارسنجی جکنایف بودند. نتایج بدست آمده نشان داد روش کریجینگ، بهترین الگو برای تخمین نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل استفاده در این منطقه میباشد زیرا بالاترین صحت و کمترین خطا را دارا بود. همچنین روش چندجملهای موضعی درجه 3 نامناسبترین الگو جهت تخمین مقادیر این عناصر شناخته شد. تجزیه و تحلیل نیمتغییرنماها نشان داد که نیتروژن کل و پتاسیم قابل استفاده با مدل نمایی و فسفر قابل استفاده با مدل کروی بهترین برازش را داشتند.نتایج پهنهبندی نشان داد که غلظت نیتروژن و فسفر قابل استفاده در بخشهای شمال و شرق اراضی مورد مطالعه کمتر از سایر مناطق است.
پهنهبندی
پتاسیم
زمین آمار
فسفر
نیتروژن
2012
04
20
201
220
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1117_bd6ec7703cfa54a31c8a53e3310776e9.pdf