TY - JOUR ID - 8893 TI - پیش‌بینی نوسانات ماهانه سطح آب دریاچه ارومیه با استفاده از مدل هوش مصنوعی مرکب نظارت‌شده JO - دانش آب و خاک JA - WS LA - fa SN - 2008-5133 AU - برزگر, رحیم AU - اصغری مقدم, اصغر AU - فیجانی, الهام AD - دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز AD - استاد گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز AD - استادیار دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 29 IS - 1 SP - 151 EP - 163 KW - پیش‌بینی KW - سطح آب KW - هوش مصنوعی مرکب نظارت‌شده KW - دریاچه ارومیه KW - ماشین بردار پشتیبان DO - N2 - در سال­های اخیر کاهش سطح آب دریاچه ارومیه سبب ایجاد بحران آبی و زیست­محیطی در منطقه گردیده است. بنابراین ضروری است که مدیریت و برنامه­ریزی صحیح و قابل­اعتماد در این زمینه صورت گیرد که لازمه آن مدل­سازی سطح آب دریاچه برای آینده می­باشد. در این تحقیق از روش­های شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، سیستم استنتاج فازی- عصبی تطبیقی (ANFIS) و ماشین بردار پشتیبان (SVM) برای پیش­بینی سطح آب یک [h (t+1)]، دو [h (t+2)] و سه  [h (t+3)] ماه آینده دریاچه ارومیه استفاده گردید و در نهایت از یک مدل هوش مصنوعی مرکب نظارت شده (SCMAI) برای رسیدن به یک عملکرد بهتر از مدل­های منفرد به­کار گرفته شده، استفاده شد. برای مدل­سازی، اطلاعات سطح آب ماه جاری  [h (t)]و یازده ماه گذشته [h (t-1),…, h (t-11)] به­عنوان ورودی و سطح آب یک، دو و سه ماه آینده به­عنوان خروجی مدل­ها در نظر گرفته شدند. داده­ها به دو دسته داده­های آموزش/ اعتبارسنجی (90 درصد کل داده­ها) و داده­های آزمایش (10 درصد کل داده­ها) تقسیم­بندی گردیدند و پس از مدل­سازی، عملکرد مدل­ها بر اساس پارامترهای ضریب تعیین (R2)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین مطلق خطا (MAE) ارزیابی شدند. نتایج نشان دادند که مدل­های بردار پشتیبان عملکرد بهتری نسبت به مدل­های شبکه عصبی مصنوعی و عصبی- فازی دارند. مدل هوش مصنوعی مرکب نظارت شده به­منظور ترکیب نتایج مدل­های مختلف به­کار گرفته شد و نشان داد که مدل­های هوش مصنوعی مرکب نظارت شده قادرند کارایی مدل­های منفرد هوش مصنوعی را بهبود بخشند. نتایج معیارهای عملکرد مدل­ هوش مصنوعی مرکب نظارت شده بیان می­کند که مدل­سازی یک ماه آینده سطح آب با مقادیر R2، RMSE و MAE به­ترتیب برابر با 9896/0، 0547/0 متر و 0421/0 متر در مقایسه با مدل بردار پشتیبان عملکرد بهتری دارد که این عملکرد برای پیش­بینی­های دو و سه ماه آینده سطح آب دریاچه نیز صادق می­باشد. UR - https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_8893.html L1 - https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_8893_83d9ce9b1aee20e0392e0867ca2ce8a9.pdf ER -