TY - JOUR ID - 13817 TI - ارائه چهارچوب عملی برای تعیین پتانسیل فرونشست زمین (مطالعه موردی: دشت اردبیل) JO - دانش آب و خاک JA - WS LA - fa SN - 2008-5133 AU - خلیفی, پری AU - ندیری, عطاء الله AU - عباس نوین پور, اسفندیار AU - قره خانی, مریم AD - دانشکده علوم زمین، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران AD - استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز AD - گروه علوم زمین، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران AD - گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 31 IS - 4 SP - 11 EP - 23 KW - چهارچوب عملی KW - پتانسیل فرونشست KW - آبخوان دشت اردبیل KW - آّب زیرزمینی KW - تصاویر راداری DO - 10.22034/ws.2021.13817 N2 - در طی سالهای اخیر، فرونشست زمین در آبخوانها به یکی از مشکلات جدی زیست‌محیطی در اثر افزایش فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی تبدیل شده است. رشد جمعیت باعث استفاده بیش از حد منابع آب زیرزمینی در برخی مناطق ایران شده و نتیجه آن ظهور پدیده فرونشست در این نقاط از جمله دشت اردبیل می‌باشد. بنابراین شناسایی مناطق محتمل فرونشست و کنترل و مدیریت این مناطق می‌تواند به درک بهتر این پدیده پیچیده و جلوگیری احتمالی از خسارات ناشی از آن بیانجامد. دراین پژوهش رهیافت جدیدی با استفاده از هفت پارامتر موثر بر فرونشست برای تعیین محدوده‌های مستعد فرونشست زمین پیشنهاد شده و کارایی چهارچوب پیشنهادی در آبخوان دشت اردبیل، مورد بررسی قرار گرفته است. در این چهارچوب هفت پارامتر مؤثر در فرونشست شامل افت سطح آب زیرزمینی، محیط آبخوان، تغذیه، پمپاژ، کاربری اراضی، ضخامت آبرفت و گسل به صورت لایه رستری تهیه شده و بعد از رتبهدهی و وزندهی شاخص پتانسیل فرونشت محاسبه شد که مقدار آن برای دشت اردبیل بین 80 تا 154 به دست آمد. با توجه به عدم قطعیت موجود در وزنهای کارشناسی، از الگوریتم ژنتیک برای بهینه‌سازی وزن‌های داده شده استفاده شد. نتایج حاصل از آن با فرونشست بدست آمده از تصاویر راداری ارزیابی شده با شواهد صحرایی مقایسه شد و مشخص گردید چهارچوب بهینه شده، نتایج نسبی بهتری ارائه می‌دهند و قسمت‌های جنوب و جنوب‌شرقی دشت پتانسیل آسیب‌پذیری بالایی را نشان می‌دهد. UR - https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_13817.html L1 - https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_13817_099be34f04b36d3f5b41535e752f9c47.pdf ER -