دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
بررسی توزیع زمانی بارشهای روزانه با روش منحنیهای بارش نرمال (NRC) (مطالعه موردی: ایستگاه تبریز)
1
14
FA
فاطمه
بانان فردوسی
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
fh.ferdosi71@yahoo.com
یعقوب
دینپژوه
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
در این مطالعه، با استفاده از آمار روزانه ایستگاه هواشناسی تبریز بهبررسی منحنیهای بارش نرمال (NRC) پرداخته شد. برای این منظور، مقدار بارش روزانه به همراه تعداد روزهای بارانی بهصورت تراکمی در نظر گرفته شد و بهترتیب، با و نشان داده شد، آنگاه منحنیهای NRC براساس معادلههای و بسط داده شد، این روش هم برای تمامی روزهای دوره آماری و هم برای هر ماه، بهطور جداگانه، در طول دوره آماری بهکار گرفته شد. مقادیر پارامترهای مدلها با روش بهینهسازی و با گزینه solver در نرمافزار اکسل تخمین زده شدند. افزون بر این، چند مدل دیگر ریاضی (از جمله، مدل چندجملهای درجه <em>n</em>ام، توانی، توانی اصلاح شده، نمایی، نمایی پیوسته و ...) نیز برای دادههای و توسط نرم افزار Curve Expert 1.3 بسط داده شد. در نهایت، مدل با کمترین مقدار <em>RMSE</em> و بیشترین مقدار بهعنوان مناسبترین مدل معرفی گردید. نتایج نشان داد که تقریبأ در همه موارد، مدل کمترین مقدار <em>RMSE</em> (4858/0 میلیمتر) و بیشترین مقدار (9996/0) را دارا بود. بنابراین، مدل مذکور بهعنوان مناسبترین مدل برای بسط منحنیهای NRC تبریز انتخاب شد. در مقیاس ماهانه، معیار <em>RMSE</em> از کمینه 22/0 میلیمتر (در ماه سپتامبر) تا بیشینه 67/0 میلیمتر (در ماه آوریل) تغییر میکند. در حالیکه مقادیر این دو ماه، بهترتیب، 9999/0 و 9993/0 بهدست آمد.
بارش روزانه,تبریز,توزیع زمانی,مدل تجربی,منحنیهای بارش نرمال
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9267.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9267_68ea734f7b6b1ebd4e1225ace7434094.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
اثر تلقیح برخی کودهای میکروبی فسفاته بر شاخصهای تغذیهای گیاه ذرت (Zea mays L.)
15
27
FA
بهمن
خوشرو
0000-0002-7575-4654
دانشجوی دکترای علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
bahmankhoshru@yahoo.com
محمدرضا
ساریخانی
دانشیار بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
ناصر
علیاصغرزاد
استاد بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
در این تحقیق اثربخشی کودهای میکروبی فسفاته تهیه شده از هفت باکتری به نامهای (<em>Pantoea</em> <em>agglomerans</em> P5، <em>Pseudomonas fluorescens</em> Tabriz، <em>P. putida</em> Tabriz، <em>Pseudomonas</em> sp. C16-2O، <em>Enterobacter</em> sp. S16-3، <em>Bacillus </em><em>megaterium</em> JK6 و <em>B. firmus</em>) بر بستر پایه ﺧﺎک ﻓﺴﻔﺎت (45 ﮔﺮم) ، ﮔﻮﮔﺮد (15ﮔﺮم) و باگاس (30 ﮔﺮم) مورد ارزیابی قرار گرفت. در این آزمایش، باکتری <em>P. agglomerans</em> P5 بهعنوان باکتری حلکننده فسفات مورد استفاده در کود بارور2 به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. نتایج به دست آمده از آزمایشات گلخانهای نشان داد که کاربرد کودهای میکروبی فسفاته در گیاه ذرت رقم سینگلکراس 704، بر وزن تر و خشک کل ریشه و بخش هوایی، جذب فسفر، پتاسیم، آهن و روی بخش ریشه و بخش هوایی، تاثیر کاملاً معنیداری داشت. تیمارهای کودی <em>Enterobacter</em> sp. S16-3 و <em>Pseudomonas</em> sp. C16-2O در بیشتر پارامترهای اندازهگیری شده دارای عملکردی شبیه تیمار <em>P. agglomerans</em> P5 بودند و هر سه این تیمارها در بیشتر موارد دارای عملکرد بالاتری نسبت به تیمار کود شیمیایی سوپرفسفات تریپل بودند. تیمارهای <em>P. fluorescens</em>و<em>P.</em> <em>putida</em> هم تا حدودی دارای اثرهای مشابه روی رشد ذرت بودند، البته بایستی عنوان نمود که تیمار میکروبی <em>B. firmus</em> در برخی موارد و تیمار <em>B.</em> <em>megaterium</em> در بیشتر پارامترها دارای عملکرد پایینتری نسبت به تیمار بستر بدون باکتری (کنترل منفی) و حتی پایینتر از تیمار بدون بستر کود (No Carrier) بودند. همچنین در این پژوهش اثر سطوح مختلف مصرف کودی (6/0 و 2/1 گرم در هر گلدان) به ترتیب معادل با میزان توصیه شده و دوبرابر آن، کاملاً معنیدار بود و سطح مصرفی 2/1 نسبت به 6/0 باعث افزایش عملکرد حدود دو برابری در گیاه شد.
باکتریهای حلکننده فسفات,سنگ فسفات,کود میکروبی فسفاته,فسفر,ذرت
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9268.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9268_4ce09b57e249d816534b30f7545bec5a.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
تأثیر فسفر و آلودگی سرب و روی بر سینتیک استخراج فسفر، سرب و روی قابلجذب از یک خاک آهکی در شرایط غرقاب
29
42
FA
سنیه
مردمی
دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
s.mardomi@gmail.com
نصرتاله
نجفی
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
عادل
ریحانیتبار
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
غلامرضا
دهقان
استاد گروه بیوشیمی دانشکده علوم طبیعی دانشگاه تبریز
dehghan2001d@yahoo.com
برای بررسی تأثیر فسفر (P) و آلودگی سرب (Pb) و روی (Zn) بر سینتیک استخراج P، Pb و Zn قابلجذب از یک خاک آهکی در شرایط غرقاب،آزمایشی بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و با چهار عامل مدت غرقاب در شش سطح (1/0، 2، 6، 12، 36 و 72 روز)، Zn در دو سطح (0 و 250 میلیگرم بر کیلوگرم خاک از منبع ZnSO<sub>4</sub>.7H<sub>2</sub>O)، P در دو سطح (0 و 500 میلیگرم بر کیلوگرم خاک از منبع Ca(H<sub>2</sub>PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>.H<sub>2</sub>O) و Pb در دو سطح (0 و 800 میلیگرم بر کیلوگرم خاک از منبع Pb(NO<sub>3</sub>)<sub>2</sub>)و با دو تکرار اجرا شد. در پایان هر یک از زمانهای غرقاب، P، Zn وPb قابلاستخراج خاک با عصارهگیر سلطانپور و شواب اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که مصرف P، Zn و Pb، بهترتیب سبب افزایش P، Zn و Pb قابلاستخراج خاک گردید. در شرایط بدون کود فسفر، با افزایش مدت غرقاب شدن خاک، P قابلاستخراج بهطور معناداری افزایش یافت در حالیکه در شرایط با کود فسفر (500 میلیگرم P بر کیلوگرم خاک) با افزایش مدت غرقاب شدن خاک، P قابلاستخراج بهطور میانگین 23 درصد کاهش یافت. در هر دو شرایط با و بدون Zn و Pb، با افزایش مدت غرقاب شدن خاک و مصرف کود P، Zn و Pb قابلاستخراج بهطور معناداری کاهش یافت. نتایج نشان داد که در خاکهای آلوده به Pb یا Zn، مصرف کود P و غرقاب کردن خاک میتواند تحرک و زیستفراهمی این دو فلز سنگین را کاهش داده و موجب کاهش ورود آنها به آبها و گیاهان گردد.
آلودگی,سرب,روی,زیستفراهمی,غرقاب,فسفر
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9269.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9269_47de13279f2e33176c24627f7f5d0499.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
شبیهسازی جریان غیر دائمی در انتهای لوله رانش ایستگاه پمپاژ
43
53
FA
علیرضا
خوش فطرت
دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران – سازههای هیدرولیکی، دانشگاه مراغه
alirezakhoshfetrat@yahoo.com
رسول
دانشفراز
دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه
جواد
بهمنش
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
j.behmanesh@urmia.ac.ir
بررسی شرایط جریان گذرا نقش مهمی در سامانههای انتقال آب دارد. در این تحقیق سامانه انتقال آب متشکل از مخزن ذخیره، ایستگاه پمپاژ و خط انتقال جهت بررسی بیشینه فشار حاصل از وقوع شرایط جریان گذرا مورد مطالعه قرار گرفت. با قطع جریان برق الکتروپمپها، وقوع جریان گذرا آغاز و تغییر شرایط جریان در یک زمان کوتاه، در محل کلکتور رانش ایستگاه پمپاژ بررسی گردید. افت اصطکاک حالت گذرا با چهار روش پایدار، شبه پایدار، ناپایدار و ناپایدار ویتکوفسکی توسط نرم افزار بنتلی همر محاسبه شد. با استفاده از فشارسنج حساس و سریع، فشارسنجی انجام و با نتایج حاصل از نرم افزار شبیهسازی و با استفاده از روشهای آماری مقایسه گردید. نتایج شبیهسازی، حاکی از عدم انطباق دورههای تناوب از نظر زمانی میباشد. کمترین خطا برای فشار در حالت محاسبه افت به روش ناپایدار ویتکوفسکی، در زمانهای ابتدایی برابر 07/7 متر آب و در دوره دادهبرداری برابر 79/11متر آب حاصل گردید. برای مقادیر بیشینه فشار بیشترین اختلاف مربوط به روش محاسبه ناپایدار و کمترین اختلاف مربوط به دو روش محاسبه پایدار و شبهپایدار بدست آمد. بیشترین اختلاف مقدارکمینه فشار در زمانهای ابتدایی برای روش پایدار و در زمانهای بعدی با روش ناپایدار ویتکوفسکی و کمترین آن برای روش ناپایدار محاسبه شد. افزایش سرعت موج بر فشارهای بیشینه اثرمستقیم و بر فشارهای کمینه اثر معکوس داشت. <br /> بررسی شرایط جریان گذرا نقش مهمی در سامانههای انتقال آب دارد. در این تحقیق سامانه انتقال آب متشکل از مخزن ذخیره، ایستگاه پمپاژ و خط انتقال جهت بررسی بیشینه فشار حاصل از وقوع شرایط جریان گذرا مورد مطالعه قرار گرفت. با قطع جریان برق الکتروپمپها، وقوع جریان گذرا آغاز و تغییر شرایط جریان در یک زمان کوتاه، در محل کلکتور رانش ایستگاه پمپاژ بررسی گردید. افت اصطکاک حالت گذرا با چهار روش پایدار، شبه پایدار، ناپایدار و ناپایدار ویتکوفسکی توسط نرم افزار بنتلی همر محاسبه شد. با استفاده از فشارسنج حساس و سریع، فشارسنجی انجام و با نتایج حاصل از نرم افزار شبیهسازی و با استفاده از روشهای آماری مقایسه گردید. نتایج شبیهسازی، حاکی از عدم انطباق دورههای تناوب از نظر زمانی میباشد. کمترین خطا برای فشار در حالت محاسبه افت به روش ناپایدار ویتکوفسکی، در زمانهای ابتدایی برابر 07/7 متر آب و در دوره دادهبرداری برابر 79/11متر آب حاصل گردید. برای مقادیر بیشینه فشار بیشترین اختلاف مربوط به روش محاسبه ناپایدار و کمترین اختلاف مربوط به دو روش محاسبه پایدار و شبهپایدار بدست آمد. بیشترین اختلاف مقدارکمینه فشار در زمانهای ابتدایی برای روش پایدار و در زمانهای بعدی با روش ناپایدار ویتکوفسکی و کمترین آن برای روش ناپایدار محاسبه شد. افزایش سرعت موج بر فشارهای بیشینه اثرمستقیم و بر فشارهای کمینه اثر معکوس داشت.
جریان گذرا,دادههای واقعی,شبیه سازی,ضربه قوچ,ناپایدار ویتکوفسکی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9270.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9270_b448e989c6c6d8bd9375cc47dbffbb1b.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
ارزیابی کارایی روشهای مختلف ایستاسازی دادهها با استفاده از مدلهای خانواده ARIMA
57
72
FA
رضا
قضاوی
دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
r.ghazavi@yahoo.com
رسول
ایمانی
دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
rasool.imani@grad.kashanu.ac.ir
اباذر
اسمعلی عوری
دانشیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
esmaliouri@uma.ac
پیشبینی عمق بارندگی در مدیریت منابع آب هر منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است. مدلهای سریهای زمانی خانواده ARIMA کاربرد گستردهای در این زمینه دارند. هدف اصلی این مطالعه پیشبینی بارندگی ماهانه با استفاده از بهترین روش ایستاسازی سری زمانی و مناسبترین مدل خانواده ARIMA است. در این مطالعه، از دادههای ایستگاه همدید اردبیل استفاده شد. در گام اول، بخشهای روند و تغییرات فصلی دادههای بارندگی ماهانه از سال 1990 تا 2016 با استفاده از روشهای مختلف حذف شد و در گام دوم، کارایی مدلهای مختلف خانواده ARIMA در پیشبینی بارندگی ماهانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش ایستاسازی با استفاده از میانگین متحرک مرکزی مرتبه 12 و میانگین فصلی بهترتیب، برای حذف روند و تغییرات فصلی (بهدلیل ایجاد بالاترین مقدار ضریب همبستگی (8/0=r)) بهترین روش ایستاسازی بوده و مدل <sub>12</sub>(0،0،1)(1،0،1)SARIMA با بیشترین ضریب همبستگی (8/0=r) و کمترین معیار آکائیک (74/191=AIC) مناسبترین مدل پیشبینی بارندگی ماهانه در ایستگاه مورد مطالعه است. در نهایت، بارندگی ماهانه 3 سال آینده (2017 تا 2019) با استفاده از روش ایستاسازی و مدل منتخب پیشبینی گردید. نتایج نشان داد که روند بارندگی ایستگاه همدید اردبیل در سه سال آینده بهصورت کاهشی خواهد بود.
اردبیل,پیشبینی بارندگی,سریهای زمانی,معیار آکائیک
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9271.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9271_1d1c92d8e839656ece41b61326f977c4.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
تعیین سهم جریان زیستمحیطی دریاچه ارومیه از رودخانه گدارچای با استفاده از روشهای اکوهیدرولوژیکی
73
84
FA
سعید
حبیبی آلاگوز
کارشناس ارشدسازههای آبی،گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
sayid.habibi@gmail.com
یاسی
مهدی
دانشیار مهندسی رودخانه، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران
هدف اصلی در مطالعه حاضر استفاده از روشهای مختلف اکوهیدرولوژیکی برای تعیین نیاز آبی زیستمحیطی رودخانه دائمی گدارچای در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. نیاز آبی زیستمحیطی رودخانه گدارچای در دو بازه مختلف ایستگاه پل نقده و پل بهراملو موردمطالعه قرارگرفته است. در این تحقیق، هشت روش هیدرواکولوژیکی (1- Tennant؛ 2- Tessman؛ 3- شاخصهای تداوم جریان FDC؛ 4- Smakhtin؛ 5- FDC shifting؛ 6- DRM؛ 7- محدوده تغییرپذیری RVA؛ و 8- روش کیفیت آب موسوم به رابطه Q) برای ارزیابی جریان زیستمحیطی این رودخانه مورداستفاده قرارگرفته است. بر اساس این نتایج، برای حفظ رودخانه گدارچای در کمینه وضعیت اکولوژیکی قابلقبول (کلاس مدیریت زیستمحیطی C)، به ترتیب شدتجریان متوسط سالیانه معادل 28/3 و 25/3 مترمکعب بر ثانیه، باید در دو موقعیت ایستگاههای هیدرومتری پل نقده و پل بهراملو (در کیلومترهای 40 و 18 از دریاچه ارومیه)، برقرار باشد. توزیع ماهانه نیاز زیستی رودخانه گدار نیز تعیین و پیشنهاد شده است. احیای دریاچه ارومیه نیاز به ارزیابی جریان زیستمحیطی هر یک از رودخانههای بزرگ حوضه آبریز دریاچه بر اساس پتانسیل جریان رودخانهها و تعدیل حقابههای کشاورزی دارد. پایش جریان زیستمحیطی در طول رودخانهها برای اطمینان از انتقال کمینه جریان زیستمحیطی به دریاچه ارومیه ضروری است.
جریان زیستمحیطی,دریاچه ارومیه,رودخانه گدارچای,روشهای هیدرواکولوژیکی,مدیریت رودخانه
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9272.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9272_8b1f0b621edcbfd18588c4e979232a1d.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
بکارگیری روشهای پرش قورباغه و لکس درمدل سازی دو بعدی شکست سد به روش تفاضل محدود صریح
85
99
FA
رسول
قبادیان
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه
rsghobadian@gmai.com
برای حل معادلات آبهای کم عمق در جریان ناشی از شکست سد در مجاری روباز، روش تفاضل محدود صریح با استفاده توام از روشهای پرش قورباغه و لکس بهکار گرفته شد. معادلات حاکم بر روی یک مش زیگزاگی منفصل شدند. صحتسنجی مدل با مقایسه نتایج آن با جواب حل تحلیلی شکست تک بعدی ناگهانی سد بر روی بستر بدون اصطکاک و همچنین مقایسه نتایج ناشی از شکست دوبعدی ستون استوانهای آب با نتایج برخی محققان انجام شد. در ادامه نتایج مدل برای شکست جزیی متقارن با دادههای آزمایشگاهی موجود مقایسه شد. در تمام موارد مدل حاضر با دقت مناسب جریان ناشی از شکست سد را شبیهسازی کرد.
روش پرش قورباغه,روش لکس,شبیهسازی عددی,شکست سد,معادلات آب کم عمق
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9273.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9273_1b966b75d335e14eeddbb200d1c5711f.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
پهنهبندی آسیبپذیری آبخوان دشت سلماس با مدل سینتکس و سیستم اطلاعات جغرافیایی
101
113
FA
شیوا
عاشوری
فارغالتحصیل کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
shivaashouri@yahoo.com
شهرام
شاهمحمدی کلالق
استادیار گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
ارزیابی آسیبپذیری منابع آب زیرزمینی میتواند ابزاری موثر جهت اخذ تصمیمهای مدیریتی در نظر گرفته شود. در تحقیق حاضر، از مدل سینتکس (SINTACS) و سیستم اطلاعات جغرافیائی (GIS) برای ارزیابی آسیبپذیری آبخوان دشت سلماس استفاده گردید. این مدل از هفت پارامتر موثر بر انتقال آلودگی به آبخوان شامل عمق سطح ایستابی، نفوذ موثر یا تغذیه خالص آبخوان، محیط غیراشباع، نوع خاک، محیط آبخوان، هدایت هیدرولیکی و شیب یا توپوگرافی تشکیل شده است. نقشه پهنهبندی آسیبپذیری، سه پهنه عمده آسیبپذیری کم (شاخص آسیبپذیری 114-82)، آسیبپذیری متوسط (شاخص آسیبپذیری 146-114) و آسیبپذیری زیاد (شاخص آسیبپذیری 178-146) را نشان داد. حدود 47/31 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه از آسیبپذیری کم، حدود 42/53 درصد از آسیبپذیری متوسط و حدود 11/15 درصد از آسیبپذیری زیاد برخوردار میباشد. میزان تاثیرگذاری هر کدام از پارامترها در آلودهسازی آبخوان با تحلیل حساسیت به روش حذف پارامتر و روش تک پارامتری، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج هر دو تحلیل نشان داد مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر شاخص آسیبپذیری محدوده دشت سلماس محیط غیراشباع و عمق سطح ایستابی هستند.
آسیبپذیری آبخوان,آلودگی,تحلیل حساسیت,سیستم اطلاعات جغرافیایی,مدل سینتکس
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9274.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9274_02e713effcc48148d45b8ee61ac833f8.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
تهیه نقشه شوری خاک سطحی با استفاده از فنآوری سنجش از دور (مطالعه موردی: اراضی جنوب استان آذربایجان غربی)
115
128
FA
خالق
سلیمی
دانشآموخته کارشناسی ارشد آگرواکولوژی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد
khaleg.salimi@yahoo.com
ناصر
احمدی ثانی
0000-0002-2999-5369
استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد
n.ahmadisani@gmail.com
نادر
جلیل نژاد
دانشجوی دکتری زراعت واصلاح نباتات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
khanimohammad63@yahoo.com
شوری خاک یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشت محصولات کشاورزی است و بیش از 50% اراضی آبی دنیا دچار شوری با درجات مختلف هستند. یکی از مهمترین مشکلات کشاورزی در ایران نیز، شوری خاک است که استان آذربایجان غربی نیز از این امر مستثنی نیست. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی امکان تهیه نقشه شوری خاک سطحی در مساحتی برابر 68000 هکتار از اراضی جنوب استان آذربایجان غربی با کاربرد سنجش از دور میباشد. برای تهیه نقشه شوری خاک (<em>cm</em> 15-0)، از روش نمونهبرداری سیستماتیک تصادفی (147 نمونه خاک 500 گرمی) و تجزیهوتحلیل آزمایشگاهی استفاده شد. در این تحقیق، تصاویر ماهواره <em>IRS-P6</em> (باندهای چندطیفی و پانکروماتیک) بهکار گرفته شده و تصحیح هندسی تصاویر با کاربرد مدل رقومی ارتفاع و نقشه جادهها و آبراههها صورت گرفت. شاخصهای متعددی با استفاده از روشهای مختلف نسبتگیری و تحلیل مولفههای اصلی، تهیه و در طبقهبندیها استفاده شدند. پس از انتخاب نمونههای آموزشی مناسب، طبقهبندی با تعداد کلاسههای مختلف با روش نظارتشده و الگوریتمهای مختلف صورت گرفت. نتایج ارزیابی صحتسنجی نشان داد که بیشترین درصد صحت کلی و ضریب کاپا (96/87% و 77/0) مربوط به طبقهبندی دوکلاسه با ترکیب چهارباندی و الگوریتم حداکثر احتمال بود. همچنین نتایج بیانگر قابلیت بالای سنجش از دور و دادههای <em>IRS-P6</em> برای تهیه نقشه شوری خاک سطحی در مقیاس محلی میباشد.<br /> <strong> </strong>
تهیه نقشه,دادههای IRS-P6,شوری خاک,صحتسنجی,طبقهبندی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9275.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9275_ec829f89e3e56e3dd0ae455a3a6ff72d.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
اثر دیاتومیت بر توزیع شکلهای شیمیایی کادمیم در دو خاک آلوده
129
140
FA
مرضیه
پیری
دانش آموخته دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
piri.ma@yahoo.com
ابراهیم
سپهر
دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
esepehr@yahoo.com
عباس
صمدی
استاد گروه علوم خاک؛ دانشگاه ارومیه
asamadi2@gmail.com
خلیل
فرهادی
استاد گروه شیمی، دانشگاه ارومیه
kh.farhadi@urmia.ac.ir
محمد
علیزاده خالد آباد
استاد گروه صنایع غذایی، دانشگاه ارومیه
m.alizadeh@urmia.ac.ir
در دهههای اخیر چالش ناشی از آلودگی خاک با فلزات سنگین تبدیل به یکی از خطرات جدی در کشورهای جهان از جمله ایران شده است. تثبیت فلزات سنگین با استفاده از جاذبها در احیای خاکهای آلوده به فلزات سنگین یکی از روشهای کم هزینه و سریع میباشد. به منظور بررسی تأثیر دیاتومیت بر شکلهای شیمیایی کادمیم در خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در 3 سطح دیاتومیت (0، 2 و 5 درصد وزنی) و4 زمان خوابانیدن (1، 2، 4 و 8 هفته) در دو خاک آلوده و در 3 تکرار انجام شد. توزیع کادمیم در زمانهای مذکور با روش عصارهگیری متوالی تعیین و برای ارزیابی وضعیت تحرکپذیری آن در خاکهای مورد مطالعه، از دو شاخص تفکیک کاهشیافته (I<sub>R</sub>) و تحرک (MF) استفاده شد. نتایج بهدست آمده نشان داد، کاربرد دیاتومیت موجب کاهش معنیدار (P ≤ 0.01) کادمیم در بخشهای تبادلی و کربناتی و افزایش معنیدار آن در بخشهای پیوند یافته با اکسیدهای آهن و منگنز، آلی و باقیمانده نسبت به خاک شاهد گردید. با افزایش 5 درصد دیاتومیت به خاکها و زمان 8 هفته انکوباسیون، مقدار I<sub>R</sub> ( 71-42 درصد) و pH (8-5 درصد) افزایش، اما مقدار MF (33-30 درصد) و بخش قابل عصاره گیر با DTPA کادمیم (33-28 درصد) کاهش یافت که بیانگر کاهش تحرک کادمیم با افزایش درصد دیاتومیت است. با توجه به نتایج میتوان از دیاتومیت بهعنوان یک ماده کاربردی ارزان برای حذف فلزات سنگین از جمله کادمیم از منابع خاک های آلوده استفاده نمود.
عصارهگیری متوالی,دیاتومیت,کادمیم,خاک آهکی,شاخص تحرک
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9306.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9306_0e34a25c4889eb3fc3bff14b390844d8.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
ارزیابی عملکرد برخی سامانههای آبیاری قطرهای (مطالعه موردی: شهرستان سنقر)
141
154
FA
علیرضا
باقرخانی
دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا همدان
ali_bagherkhani@yahoo.com
حمید
زارع ابیانه
استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه بوعلی سینا همدان
در این پژوهش، 8 سامانه آبیاری قطرهای ارزیابی شد. از هر سامانه یک مانیفلد در حال کار انتخاب و ارزیابیها بر روی چهار لترال از ابتدا، یک سوم، دو سوم و لترال انتهایی صورت گرفت. دبی 8 قطرهچکان در هر لترال، فشار ابتدا و انتها و حداقل فشار ورودی به لترال اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که دبی در 5/87 درصد از قطرهچکانها ، بهدلیل پایین بودن فشار و گرفتگی قطرهچکانها به میزان قابل ملاحظهای از دبی اسمی کمتر است. در 5/12 درصد از قطرهچکانها میانگین دبی قطرهچکانها 10 درصد بیش از دبی اسمی بود. یکنواختی کاربرد آب، راندمان واقعی و پتانسیل کاربرد آب در چارک پایین سامانهها در حد ضعیف ارزیابی گردید. متوسط مقادیر ضریب یکنواختی، ضریب کاهش راندمان، راندمان پتانسیل و راندمان واقعی کاربرد آب در چارک پایین سامانهها بهترتیب 6/38، 5/71، 73/34 و 6/38 درصد محاسبه شد. ارزیابیها نشان داد مشکل عمده سامانههای آبیاری قطرهای، دستکاری قطرهچکانها، گرفتگی لولهها و قطرهچکانها، ناهمگونی فشار و توزیع غیر یکنواخت آب، فقدان دانش و مهارت کاربران بهواسطه تصورهای سنتی باغداران، طراحان و مجریان است. علیرغم اهمیت صافیها و لزوم بهکارگیری لوازم و اتصالات نو، باغداران معمولا حساسیتی به کامل بودن و تناسب فیلترها با آبدهی سامانهها و عدم افت و نشت بهدلیل نگهداری صحیح سامانهها ندارند.
آموزش آبیاری,پتانسیل کاربرد آب,دبی چارک پایین,راندمانهای آبیاری,گرفتگی قطرهچکان
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9308.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9308_ac5819a2aa0f6f79654a2bd5c0748a51.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
تداوم روزهای همراه با موج گرمایی در اقلیمهای مختلف با استفاده از زنجیره مارکف
157
170
FA
سیده اسرین
حسینی
کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
صفر
معروفی
استاد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
smaroofi@yahoo.com
نادیا
شهرکی
دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، گروه مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
shahraki_n@yahoo.com
محمد
محمدی
کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
mohammadmohammadi314@gmail.com
در چند دهه اخیر تغییرات دما روند افزایشی داشته و این تغییرات در مناطقی همچون ایران که در کمربند خشک و نیمهخشک دنیا واقع شده است، چشمگیرترمیباشد. موجهای گرمایی شدید از مهمترین بلایای آب و هوایی بوده که هر سال پیامدهای زیست محیطی مخربی را در طبیعت به جای میگذارند. در این پژوهش، پس از شناسایی موجهای گرمایی، احتمال ساده، احتمال ساکن و احتمال تداومهای پیدرپی دو تا پنج روزه محاسبه و مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، دمای بیشینه روزانه 30 ساله 16 ایستگاه با اقلیمهای متفاوت (اقلیم خشک سرد تا مرطوب معتدل) و زنجیره مارکف مرتبه اول استفاده شد. نتایج نشان داد، بیشینه مقدار متوسط احتمال ساده روز با موج گرمایی متعلق به ایستگاه بندرعبّاس با مقدار1/6 درصد و کمترین آن مربوط به ایستگاه خرمآباد با مقدار 2/0 درصد است. همچنین، ایستگاه بندرعباس دارای بیشترین مقدار درصد متوسط احتمال تداومهای پیدرپی 2 تا 5 روزه همراه با موج گرما است که مقدار آن بهترتیب، برابر 91/2، 40/1، 67/0 و 31/0 درصد میباشد.
احتمال ساده,احتمال ساکن,تداوم پیدرپی,بیشینه دمای روزانه,زنجیره مارکف مرتبه اول
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9326.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9326_fd1c8220152d208cb625dea6b33077bf.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
تعیین کیفیت آب چاههای کشاورزی دشت سراب جهت استفاده در سیستمهای آبیاری تحت فشار
185
198
FA
مهناز
تلسچی امیرخیزی
دانشآموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
amirkhizimah@yahoo.com
رضا
دلیرحسن نیا
دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
delearhasannia@yahoo.com
پرویز
حقیقت جو
استادیار گروه مهندسی آب دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
phjou40@gmail.com
ابوالفضل
مجنونی هریس
دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی باعث آسیب شدید به آبخوانها شده و دشتهای کشور به دلیل این وضعیت با پدیده نشست مواجه هستند. در این راستا پیرو تشویق دولت با ارایه کمکهای مالی بلاعوض، کشاورزان زیادی داوطلب اجرای سیستمهای تحت فشار هستند. لذا شناخت مناسب کمی و کیفی منابع آبی برای داشتن کشاورزی پایدار ضروری است. در این مطالعه به بررسی کیفیت آب تعداد 103 چاه عمیق کشاورزی منطقه سراب که مالکان آنها متقاضی اجرای سیستم تحت فشار هستند، پرداخته شد. برای تعیین وضعیت کیفی آب این چاهها علاوه بر عوامل شیمیایی، از شاخصهایی نظیر نسبت جذب منیزیم (MAR)، شاخص نفوذپذیری (PI)، پتانسیل شوری (PS)، نسبت کلایز (KR)، نسبت جذب سدیم(SAR)ونسبت سدیم محلول (SSP)استفاده گردید. مقادیر EC، SAR، MAR، PS و شاخص کلراید حاکی از کاسته شدن کیفیت آب از شرق به غرب و از جنوب به شمال دشت میباشد. حدود 50 درصد آب چاهها در کلاس C<sub>3</sub>S<sub>1</sub>قرار داشته و متوسط شاخص کلایز چاهها در وضعیت مناسب برابر 46/0 تعیین شد. جز یک چاه با SAR برابر 52/15 آب بقیه دارای مقادیر کمتر از 15 بودند و آب غیرقلیایی داشتند. فقط 17 درصد آب چاهها دارای SSP بالای 40 درصد بوده و از نظر این شاخص مناسب نبودند. بیشتر نمونهها از نظر MAR کمتر از حد مجاز استاندارد 50 درصد هستند. در نهایت در شرایط مطالعه حاضر برای پایاب 90 درصد چاهها اجرای سیستم آبیاری بارانی و تیپ در حدود 10 درصد بقیه کاربرد هیدروفلوم توصیه میگردد.
آب زیرزمینی,آب آبیاری,ارزیابی,عوامل شیمیایی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9328.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9328_8172ff8f570310f3b6e5a7fde7846b06.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
اثر وجود عدمقطعیت در قابلیت فشردگی خاک بر تغییرات زمانی فشار آب منفذی در پی سازه
199
212
FA
امیر
ملک پور
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
amir_mlk@yahoo.com
ستاره
فروخ رو
دانش آموخته گروه مهندسی آب، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
setarefarokhro@gmail.com
مهدیه
حسینی
دانش آموخته گروه مهندسی آب، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
mrs.mahdiye@gmail.com
با توجه به عدمقطعیت و تغییرات مکانی مقادیر پارامترهای تحکیمی خاک و تاثیر آن بر فشار آب منفذی حین نشست در پی سازه، امروزه کاربرد روشهای احتمالاتی مبتنی بر عدمقطعیت در تحلیل چنین مسائلی رایج میباشد. در تحقیق حاضر، نقش عدمقطعیت قابلیت فشردگی حجمی خاک به عنوان یکی از عوامل موثر بر تغییرات زمانی فشار آب منفذی حین تحکیم در ناحیه شفت استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونهبرداری خاک از 9 گمانه (مربوط به پی یک سازه فولادی و محوطه آن واقع در حومه شهرستان شفت) انجام شد و با آزمایش تحکیم، توزیع لوگنرمال پارامتر قابلیت فشردگی حجمی خاک به دست آمد. سپس یک برنامه رایانهای در محیط MATLAB برای تحلیل احتمالاتی معادله دیفرانسیل تحکیم به روش مونتکارلو توسعه داده شد. طبق نتایج، با افزایش تعداد نمونه تصادفی (ضریب قابلیت فشردگی) در روش مونتکارلو از 100 به 1000 نمونه، تغییر قابل توجهی در نتایج مشاهده نگردید. در حالیکه کشیدگی منحنیهای چگالی احتمال با زمان، حاکی از نقش قابل توجه گذشت زمان در افزایش عدمقطعیت فشار آب منفذی میباشد. همچنین در یک عمق معین، ضخامت بیشتر لایه خاک مورد بررسی منجر به افزایش عدمقطعیت نتایج گردید. با 2 برابر شدن عمق نقطه مورد بررسی و ضخامت لایه خاک، چگالی احتمال بیش از 20 برابر افزایش یافت. در نهایت بیشترین افزایش ضریب تغییرات فشار آب منفذی طی 100 روز در لایه خاک به ضخامت 4 متر برابر 15/2 درصد و در لایه خاک با ضخامت 16 متر کمتر از 25/0 درصد به دست آمد.
تحلیل احتمالاتی,توزیع لوگنرمال,روش مونت کارلو,نشست تحکیمی خاک,نمونهبرداری خاک
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9357.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9357_636649a7b7d88db212fa054e279c67c3.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
29
2
2019
06
22
تحلیل وقوع روزهای عادی و یخبندان با روش زنجیره مارکف مرتبه اول (مطالعه موردی: ایستگاههای همدید همدان و ملایر)
213
224
FA
نادیا
شهرکی
دانشجوی دکتری رشته مهندسی منابع آب، گروه مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
shahraki_n@yahoo.com
صفر
معروفی
استاد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
smaroofi@yahoo.com
در این مطالعه احتمالات پیشامدهای متوالی روزهای عادی و یخبندان برای ایستگاههای همدید همدان و ملایر، با استفاده از زنجیره مارکف مرتبه اول دو حالته مورد تحلیل قرار گرفت. بدینمنظور، از آمار کمینه دمای روزانه ماههای اکتبر تا مارس سالهای 2000 تا 2014 استفاده شد. دادهها بر اساس ماتریس شمارش تغییر حالت روزهای یخبندان و عادی مرتب شده و احتمال مربوطه با توجه به روش درستنمایی بیشینه محاسبه گردید. احتمال ساده و تداوم روزهای یخبندان و عادی، محاسبه شد. نتایج نشان داد که ایستگاههای همدان و ملایر، بهترتیب تعداد 860 و 1199 دو روز <strong>عادی</strong> متوالی و تعداد 235 و 246 روز <strong>عادی</strong> بعد وقوع یخبندان را بهخود اختصاص دادهاند. بر همین اساس، روزهای یخبندان بعد از روز عادی در این ایستگاهها بهترتیب 235 و 246 بودند. همچنین تعداد یخبندانهای متوالی دو روزه در ایستگاههای مذکور بهترتیب 1400 و 1039 روز بود. درصد احتمال وقوع دوره یخبندان متوالی ایستگاههای همدان و ملایر بهطور میانگین بهترتیب 06/81 و 73/76 بوده است. درصد احتمال وقوع روزهای یخبندان در این ایستگاهها بهطور میانگین 11/60 و 99/46 بوده است. همچنین درصد احتمال تداوم پیدرپی یخبندان 2 تا 5 روزه نشان داد که مقدار متوسط این احتمال در ایستگاه همدان بهترتیب، برابر با 9/50، 73/43، 67/37 و 78/32 و در ایستگاه ملایر بهترتیب، برابر با 82/37، 72/30، 25/25 و 99/20 بوده است. از آنجایی که دماهای پایین تاثیرات مخربی بر تولیدات کشاورزی دارند، از این نتایج جهت پیشبینی و جلوگیری از خسارات احتمالی میتوان استفاده کرد.
دوره عادی,دوره یخبندان,زنجیره مارکف,ملایر,همدان
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9358.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_9358_2c09c44f09952880cf070b286c2d7fae.pdf