اثر گوگرد و کود دامی بر عملکرد گندم و برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

چکیده

      این تحقیق مزرعه‌ای برای بررسی تاثیر گوگرد و کود دامی بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک و عملکرد گندم به صورت آزمایشات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. گوگرد در چهار سطح 0 ، 200 ، 400 و 600 کیلوگرم در هکتار و کود دامی در سه سطح 0، 20 و 40 تن در هکتار مصرف شدند. کود دامی و گوگرد در سال اول آزمایش به خاک اضافه شدند و در انتهای سال دوم آزمایش تاثیر این مواد بر ویژگی‌های خاک و محصول بررسی شد. ‍نتایج نشان داد که اثر متقابل دو فاکتور کود دامی و گوگرد بر عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه به مقدار 5249 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار600 کیلوگرم در هکتار گوگرد همراه با مصرف 20 تن در هکتار کود دامی بود. بیشترین کاهش در pH خاک به میزان 38/0 واحد مربوط به تیمار 600 کیلوگرم در هکتار گوگرد بود. مصرف 40 تن در هکتار کود دامی باعث کاهش pH از 53/7 به 30/7 و جرم مخصوص ظاهری از 49/1 به 26/1 گرم برسانتی متر مکعب و افزایشEC  از 92/0 به 2/1 دسی زیمنس بر متر و کربن آلی از 05/1 به 49/1 درصد شد. بر اساس نتایج این تحقیق، برای بالا بردن عملکرد کمی و کیفیت دانه گندم و اصلاح ویژگی های خاک، مصرف گوگرد به میزان 600 کیلوگرم در هکتار و کود دامی به میزان 40 تن در هکتار مناسب به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Sulfur and Manure on Wheat Yield and Some Physical-chemical Properties of Soil

نویسنده [English]

  • f Jalili
Assistant Professor of Soil Science, Department of Agronomy, Islamic Azad University of Khoy, Iran
چکیده [English]

This research was performed to investigate the effects of two kinds of soil amendment materials on the physical-chemical properties of soil and wheat yield as factorial traits in the form of RCBD with 3 replications. Sulfur was applied in 4 levels of 0, 200, 400 and 600 kg-ha-1 and manure was added in three levels of 0, 20 and 40 ton-ha-1. Manure and sulfur were added in the first year of the experiment and in the second year the effects of these factors on soil properties and yield were studied. The results showed the interaction effect of sulfur and manure was meaningful on grain yield and harvest index. The maximum grain yield 5249 kg-ha-1 was obtained with consumption of 600kg Sulfur-ha-1 along with 20 ton manure –ha-1. Consumption of 40 ton-ha-1 manure decreased pH from 7.53 to 7.30, ρb from 1.49 to 1.26 g-cm-3 and increased EC from 0.92 to 1.2 dS-m-1 and OC from 1.05 to 1.49%. Based on the results of this research, the consumption of 600 kg/ha sulfur and 20 ton-ha-1 manure is appropriate to increase or promote quality and quantity of the yield of wheat and  to improve soil properties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Manure
  • Soil properties
  • Sulfur
  • Wheat
  • Yield
احمدآبادی ز، قاجار سپانلو م  و رحیمی آلاشتی س، 1390. اثر کاربرد ورمی کمپوست بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، جلد15، شماره 58. صفحات125-137.
بشارتی ح، و صالح راستین ن، 1378. بررسی تاثیر کاربرد مایه تلقیح باکتری های تیوباسیلوس همراه با گوگرد در افزایش قابلیت جذب فسفر. مجله علوم خاک و آب، جلد 13، شماره1. صفحات 23-39.
خضرلو ف، جلیلی ف، شکوهی م ر.1393. تاثیر گوگرد بر برخی خواص شیمیایی خاک و عملکرد سورگوم علوفه ای. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 6، شماره 22. صفحات19-32.
خلج م، و مستشاری ع، 1380. اثرات کمپوست و گوگرد در افزایش عملکرد گندم. مجموعه مقالات هفتمین  کنگره علوم خاک  ایران.  صفحات 176- 178.
زمانی باب گهری ج، افیونی م، خوش گفتارمنش ا ح، و عشقی زاده ح ر، 1389. بررسی اثر لجن فاضلاب کارخانه پلی اکریل،کمپوست زباله شهری و کود گاوی بر ویژگی های خاک و عملکرد ذرت دانه ای، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی (علوم خاک و آب)، جلد4، شماره50. صفحات 153-165.
رحیمیان ز، 1390. اثر گوگرد و تیوباسیلوس به همراه ماده آلی بر صفات کمی و کیفی کلزا، فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، جلد3، شماره12. صفحات 19-27.
رضایی م، گندمکار ا، فتحی م، و محمدی ع، 1385. استفاده از گوگرد و اسید سولفوریک تولیدی صنایع نفت در اصلاح خاک و افزایش عملکرد گیاهان زراعی. اولین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران،259 صفحه.
کریمی ف، بهمنیار م ع، و شهابی م، 1391. تأثیر کاربرد گوگرد و کود دامی بر میزان روغن، پروتئین و برخی اجزای عملکرد کلزا در دو خاک آهکی، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، جلد 22، شماره 3. صفحات 72-81.
کیائی جمالی س ف، و قربانی ا، 1387. استفاد از ضایعات جانبی صنایع فولاد سازی به عنوان مواد اصلاح کننده pH خاک و تاثیر آن بر برخی از عناصر سنگین خاک و برگ چای، دانش کشاورزی، جلد18، شماره 3. صفحات 83-97.
گلچین ا، ردائی م، و ملکوتی م ج، 1379. استفاده از گیاه پوششی (ریزشی گندم) در ارتقاء سطح حاصلخیزی خاک و افزایش عملکرد، مجموعه مقالات تغذیه متعادل گندم، نشر آموزش کشاورزی، تهران. 543 صفحه.
گودرزی ک، 1389. بررسی اثرات گوگرد و کمپوست بر افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی خاک و گندم. مقالات همایش منطقه ای دستاوردهای نوین در زراعت و نانوتکنولوژ‍ی، شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس. 214 صفحه.
لطفی ی، نوربخش ف، و ملکی ع، 1388. یک روش آسان و سریع جهت سنجش پتانسیل معدنی شدن نیتروژن در زمین های آهکی تیمار شده با کود گاوی. مجله پژوهش در علوم زراعی. جلد 1، شماره 4. صفحات 83-94.
علی احیایی م، و بهبهانی زاده ع ا، 1378. شرح روش های تجزیه شیمیایی خاک. سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات خاک و آب، نشریه فنی شماره 893.
عیوضی ج، ایران نژاد ح، کیانمهر م، اسماعیلی م، و اکبری غ، 1389. بررسی تاثیر آزاد سازی نیتروژن از کود پلیت شده دامی و اوره بر خصوصیت کمی و کیفی کندم، مقالات همایش منطقه ای دستاوردهای نوین در زراعت و نانوتکنولو‍ی، شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس.
فرهودی ر ، چاءی چی م ر، مجنون حسینی ن، و ثوابقی غ ر، 1387. تاثیر مدیریت بقایای گیاهی گندم بر خصوصیات خاک و عملکرد محصول در سیستم کشت دوگانه، مجله علوم گیاهان زراعی ایران، جلد 39، شماره 1. صفحات11-21.
معتمد ا، 1385. تاثیر مقادیر مختلف گوگرد بر خواص کمی و کیفی گندم رقم پیشتاز، مجله نهال و بذر، شماره 2. صفحات 273-276.
ملکوتی م ج، و همایی م، 1383. حاصلخیزی خاک های مناطق خشک، مشکلات و راه حل ها. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 441 صفحه.
مومن ع، پازکی ع ر، و ممیزی م ر، 1390. بررسی اثرات گوگرد گرانوله و کمپوست بر خصوصیات گندم بم در منطقه سمنان، فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، جلد 3، شماره 9. صفحات 35-46.
میرزایی تالارپشتی ر، کامبوزیا ج، صباحی ح، و دامغانی ع، ۱۳۸۸ .اثر کاربرد کودهای آلی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و تولید محصول و ماده خشک گوجه فرنگی، مجله پژوهش های زراعی ایران، جلد 7، شماره 1. صفحات 257-267.
نجفی ن و مردمی س، 1392. اثر کشت آفتابگردان، کوددامی و لجن فاضلاب بر فراهمی عناصر، pH وEC در یک خاک قلیایی. مجله تحقیقات کاربردی خاک، جلد 1، شماره 1، صفحهات 1تا 23.
 
Anonymous, 1987. Approved Methods of the AACC. Method 11-46. American Association of Chemists Inc. St Paul, MN, USA.
Atieh RM, Edward CA, Sulber S, and Metzger JD, 2004. Earthworm processed organic wastes as component of horticultural potting media for growing marigold and vegetable seedling. Compost Sci Ulitiz 8 (30): 215-223.
Celik I, Ortas I, and Kilic M, 2004. Effects of compost, mycorrhiza, manure and fertilizer on some physical properties of chromoxerert. Soil Till Res 78 (1): 59-67.
Dick WA, and McCoy EL, 1995. Enhancing soil fertility by addition of compost. p 622-644. In: Hotlink HAJ, and Keener HM, (eds.) Science and Engineering of Composting. Vol. 1, Wooster, Ohio.
El-Fatah MS, and Khaled SM, 2010. Influence of organic matter and different rates of sulfur and nitrogen on dry matter and mineral composition of wheat plant in new reclaimed sandy soil. J Am Sci 6 (11):1078-1084.
Foley BJ, and Cooper band LR, 2002. Paper mill residuals and compost effects on soil carbon and physical properties. J Environ Qual 31: 2086-2095.
Hervas L, Mazuelos C, Sensi N, and Saiz-Jimenez C, 1989. Chemical and physicochemical characterization of vermicompost and their humic acid fractions. Sci. Total Environ. 81/82:543-550.
Kaplan M, and Orman S, 1998. Effect of elemental sulfur and sulfur containing waste in calcareous soil in Turkey, J Plant Nutr, 21(8):1655-1665.
Kayser A, Wenger K, Keller A , Attinger W, Felix HR, Gupta SK, 2002. Enhancement of phytoextraction of Zn, Cd, and Cu from calcareous soil, the use of NTA and sulphur amendments. Environ Sci Technol. 34:1778-83.
Madrid F, Lopez R, and Cabera F, 2007. Metal accumulation in soil after application of municipal solid waste compost under intensive farming condition. J Agric Ecosystem Environ 119: 249-256.
Marinari S, Masciandaro G, Ceccanti B, and Grego S, 2000. Influence of organic and mineral fertilizers on soil biological and physical properties. Bioresource Technol 72: 9-17.
Parthasarathi K, Balamurugan LM, and Ranganathan LS, 2008. Influence of vermicompost on the physicochemical and biological properties in different types of soil along with yield and quality of the pulse crop Blackgram. Iran J Environ Health Sci Eng 5(1): 51-58.
Pedra F, Polo A, Ribero A, and Domingues H, 2006. Effect of municipal solid waste compost and sewage sludge on mineralization of soil organic matter, J Soil Biol Bioch 29: 1375-1382.
Plaut Z, Butow BJ, Blumenthal CW, and Wrighey CW, 2004. Transport of dry matter in to developing wheat kernel. Field Crop Res. 96: 185-196.
Ridvan K, 2004. Cu and Zn accumulation in earth worm Lumbricus terrestrist in sewag sludge amended soil and fraction of Cu and Zn casts and surrounding soil. Science 22:141-145.
Srikanth K, Srinivasamurthy CA and Siddamarappa VR. 2000. Direct and residual effect of enriched compost, vermicompost and fertilizers on properties of an Alfisols, J Ind Soc Soil Sci 48(3):496-499.
Tarabily KA, Soaud AA, Saleh ME, and Matsumoto S, 2006. Isolation and characterization of sulfur oxidizing bacteria, including strains of Rhizobium, from calcareous sandy soils and their effects on nutrient uptake and growth of maize (Zea mays L.), Aust J Agric Res 57(1): 101-111.
Tejada M, and Gonzalez JL, 2008. Influence of two Organic amendments on the Soil physical properties, Geoderma 145:325-334.
Wainwright M, 1984. Sulfur oxidation in soil .Advanced Agron 7:349-396.