ﻧﮕﺮش رﯾﺎﺿﯽ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔه ﺳﺮﻋت ﺑﺎد در راﺑﻄﻪ فائو-پنمن-مونتیث ﺑﺮای محاسبه تبخیر و تعرق مرجع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

2 استاد- گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

3 استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

چکیده

از دﯾﺪﮔﺎه رﯾﺎﺿﯽ راﺑﻄﻪ ﻮ ﻓﺎﺋ- ﻦ ﭘﻨﻤ-  ﺚ ﻣﻮﻧﺘﯿ ﻊ ﻗﺎﻟﺐ ﯾﮏ ﺗﺎﺑ را ، ﻫﻤﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ   ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد دارد .ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ ﻣﯽ دارای دو ﻣﺠﺎﻧﺐ اﻓﻘﯽ و ﻋﻤﻮدی اﺳﺖ .ﻣﺠﺎﻧﺐ ﻋﻤﻮدی ﺑﺮای ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد رخ  دﻫﺪ وﻟﯽ ازآﻧﺠﺎﯾﯽﮐﻪ ﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ در ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﯿن ﯿ ﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد اﺳﺖ و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻄﻠﻖ ﮐﻤﺖﻫﺎ  در راﺑﻄﻪ ه ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎد ﻣﯽ ﻗﺮار    ﻣﯿﺰان ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ، ﻣﺠﺎﻧﺐ ﻋﻤﻮدی ﮐﺎرﺑﺮدی ﻧﺪارد .ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد از ﺻﻔﺮ ،ﮔﯿﺮد ﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻘﺪار ﺣﺪی ﺑﺮﺳﺪ .اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺣﺪی ﻫﻤﺎن ﻣﺠﺎﻧﺐ اﻓﻘﯽ ﺗﺎﺑﻊ ﮐﺴﺮی راﺑﻄﻪ ﻮ ﻓﺎﺋ- ﻦ ﭘﻨﻤ- ﺚ ﻣﻮﻧﺘﯿ ﺖ ﻫﺴ. ﻖ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿ  اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﺗﺒﺨﯿﺮ-  ﺗﻌﺮق ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐ رﯾﺎﺿﯽ راﺑﻄﻪ ﻮ ﻓﺎﺋ- ﻦ ﭘﻨﻤ-  ﺚ ﻣﻮﻧﺘﯿ  . ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺪﯾﻦ   اﺻﻔﻬﺎن و رﺷﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ، ﻣﻨﻈﻮر از آﻣﺎر و اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺗﺒﺮﯾﺰ در راﺑﻄﻪ ﻮ ﻓﺎﺋ-  ﭘﻨﻤﻦ- ﺚ ﻣﻮﻧﺘﯿ اﺛ ﺮ ﺖ ، ﺳﺮﻋ ﺑ ﺎدﺑﺮ روی ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق،  ﺻﻮرت ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﺖ ﻫﺴ  و ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﻣﻘﺪار ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق ﺑﺮای ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﺳﺮﻋﺖ  -  زﯾﺎد اﺳﺖ و ﺗﺒﺨﯿﺮ ، ﻫﺎی ﮐﻢ ﺑﺎد ﺗﻌﺮق ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺮ ﺗﺄﺛﯿ ﻣﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﺑ ﺖ ﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻋ   ﻣﯿﺰان ﺮ ، ﺑﺎد ﺗﺒﺨﯿ- ق ﺗﻌﺮ ﻣﺠ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺣﺪی ﯾﺎ  ﺎﻧﺐ ﺗﺎﺑﻊ ﮏ ﻫﻤﻮﮔﺮاﻓﯿ  ﻣﯿﻞ ﻧﻤﻮده و ﺷﺪت اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺒﺨﯿﺮ - ﻣﯽ ﺗﻌﺮق ﮐﻤﺘﺮ . ﮔﺮدد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Mathematical View Point to the wind speed parameter role in the FAO PenmanMonteith Equation for Calculating ET0

نویسندگان [English]

  • MR Hami Kouchebagi 1
  • AH Nazemi 2
  • AA Sadraddini 2
  • R Delirhasannia 3
چکیده [English]

From the mathematical point of view, the FAO Penman-Monteith equation shows a homographic function related to the wind speed. The homographic function has horizontal and vertical asymptotes. In this issue horizontal asymptote is applicable; because the vertical asymptote occurs for negative values of wind speed but the negative sign indicates the direction of the wind speed and only the absolute values of the quantities are used. By increasing wind speed from zero, evapotranspiration will increase until it reaches to a limited asymptote value. This value is the horizontal asymptote of the fractional function of FAO Penman Monteith equation. In this research the effect of wind speed variations on the evapotranspiration amounts was analyzed, with considering the mathematical framework of the Penman-Monteith equation. Meteorological data from three weather stations, including Tabriz, Isfahan and Rasht were used in this research. Results showed that in the FAO Penman-Monteith equation, wind speed effect on evapotranspiration is nonlinear and variation in evapotranspiration amounts is more at low wind speeds than high values of wind speeds. As a general result, evapotranspiration has tended to asymptote homographic function and the rate of increasing in evapotranspiration is reduced by wind speed increasing.

منابع مورد استفاده
اسلامی ا و قهرمان ب، 1392. آنالیز حساسیت و بررسی عدم قطعیت پارامترهای موثر در برآورد تبخیر- تعرق مرجع در مدل­های با ساختار ریاضی متفاوت. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره 1، جلد 7، صفحه­های 68 تا 79.
طالبی ع، پور­محمدی س، رحیمیان م­ح، 1389. بررسی عوامل مؤثر در تبخیر-تعرق مرجع، با استفاده از آنالیز حساسیت معادله فائو- پنمن- مونتیث،مطالعه موردی: ایستگاه­های یزد، طبس و مروست. نشریه پژوهش­های جغرافیای طبیعی، جلد 73، صفحه­های 97 تا 110.
خام­چین مقدم ف و رضائی پژند ح، 1388. نقد روش اقلیم­بندی دومارتن برای بارش حداکثر روزانه در ایران به­کمک روش گشتاورهای خطی. مجلۀ فنی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، دورۀ 2، شمارۀ 2، صفحه­های 93 تا 103.
Allen RG, Pereira LS, Raes D and Smith M. 1998. Crop Evapotranspiration: guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper 56, FAO, Rome.
 
Caldwell MM, 1970. Plant gas exchange at high wind speeds. Plant Physiology 46: 535- 537.
Irmak S and Mutiibwa D, 2009. On the dynamics of stomata resistance: relationships between stomata behavior and micrometeorological variables and performance of Jarvis-type parameterization. Transactions of the ASABE 52(6): 1923-1939.
Jensen ME, Burman RD and Allen RG, 1990. Evapotranspiration and Irrigation Water Requirement. ASCE Manual. USA 70, 332p.
Sanchez I, Faci JM, Zapata N, 2011. The effects of pressure, nozzle diameter and meteorological conditions on the performance of agricultural impact sprinklers. Agricultural Water Management 102: 13-24.
Thomas GB and Finney RL, 1988. Calculus and analytic geometry, Seventh edition. Addition - Wesley.
Williams LE, 2001. Irrigation of wine grapes in California. Practical Winery & Vineyard 23(1): 42-55.
Yang H and Yang D, 2012. Climatic factors influencing changing pan evaporation across China from 1961 to 2001. Journal of Hydrology 414-415: 184–193.