ارزیابی چند روش عصاره‌گیری برای تعیین فسفر قابلاستفاده گیاه ذرت در برخی خاک‌های آهکی استان آذربایجان شرقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

دراین تحقیق ارزیابی چند روش عصاره‎گیری برای تعیین فسفر قابل‌ جذب گیاه ذرت در 25 نوع خاک سطحی (0-30cm) انجام گرفت. آزمایش به‎صورت فاکتوریل و بر پایه طرح  بلوک‎های کامل تصادفی با کشت گیاه ذرت (Zea mays L.) در شرایط گلخانه‌ای و در سه تکرار انجام گرفت. روش­های آب مقطر، کلرید کلسیم، پاو، اولسن، کالول، سلطانپور، مورگان، کلونا2 و کاغذ صافی­های آغشته به اکسید آهن جهت تعیین فسفر قابل‎ جذب گیاه ذرت به کارگرفته شد و همبستگی مقادیر حاصله با  شکل‎های مختلف فسفر در خاک بررسی شد. بر طبق نتایج بیشترین مقدار فسفر استخراج شده توسط روش کالول و کمترین آن در روش کلرید کلسیم 01/0 مولار حاصل گردید. بیشترین همبستگی در میان روش­های عصاره­گیری شیمیایی فسفر بین دو روش کالول و کلونا2 مشاهده شد.  همچنین فسفر عصاره گیری شده توسط روش چند عنصری سلطانپور  با  روش نوارهای کاغذی بیشترین همبستگی را نشان داد. بیشتر روش­های عصاره­گیری همبستگی معنی‎داری با شکل‎های فسفر آلی ناپایدار (LOP) و فسفر آلی نسبتاً ناپایدار (MLOP) داشتند که بیشترین آنها  به‎ترتیب مربوط به روش کلرید کلسیم 01/0 مولار و آب مقطر بود. همچنین تمام روش­های عصاره­گیری همبستگی بالایی با شکل دی‎کلسیم فسفات (Ca2-P) داشتند که کمترین آنها مربوط به روش پاو بود. مقادیر فسفر کل خاک­های مورد مطالعه با مقادیر فسفر استخراج شده با تمام عصاره­گیرها همبستگی معنی­دار داشت. در این آزمایش بیشترین همبستگی بین روش­های اولسن و کالول با وزن خشک بخش هوایی ذرت بدست آمد (r  به‎ترتیب برابر **67/0 و **75/0) ولی  به‌دلیل افزایش هزینه­ها و زمان عصاره­گیری در روش کالول، روش اولسن به‌عنوان روش برتر معرفی شد. به‌طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که هر چند  نوارهای کاغذی هم  توانستند به خوبی شاخص­های رشد ذرت را پیش­بینی کنندولی روش­های عصاره­گیری شیمیایی  برتر بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Some Extraction methods for Determination of Corn Available Phosphorus in Some Calcareous Soils of East Azerbaijan Province

نویسندگان [English]

  • Mohammad reza Maqsoodi
  • Adel Reyhanitabar
  • Nosratollah Najafi
چکیده [English]

In this research, evaluation of Some Extraction methods for determining available phosphorus of the corn plant in 25 calcareous soils was implemented using surface soil (0-30 cm) samples. The experiment was carried out as a factorial in a randomized complete blocks design with cultivation of corn in three replications under greenhouse conditions. Methods of distilled water, calcium chloride, Paauw, Olsen, Colwel, Soltanpour, Morgan, Kelowna-2 and filter paper impregnated with iron oxide were applied, and the available P and the correlations between the resulted values with soil phosphorus fractions were investigated. The maximum and minimum amounts of P were extracted by the methods of Colwel and 0.01 M CaCl2 respectivly. Among the chemical extraction methods of P, the highest correlation was observed between the Colwel and Kelowna-2 methods. The Soltanpour method had the highest correlation with the paper strips method. Most of the extraction methods showed significant correlations with the labile organic phosphorus (LOP) and moderately labile organic phosphorus (MLOP) fractions, of which the maximum values were related to 0.01 M CaCl2 and distilled water methods, respectively. Also, all the extraction procedures, were, highly correlated with the dicalcium phosphate (Ca2-P) fraction among which the lowest belonged to the Paauw method. The amounts of total-P in soils were significantly correlated with  the amounts of extracted P using all the extractants. In this experiment, the methods of Olsen and Colwel had the highest correlations with corn shoot dry weight, but due to the cost increase and longer time of extraction in the Colwel method, the Olsen method was introduced as the preferred one.  The results of this study showed that although the paper strips method could predict corn growth parameters well, but the chemical extraction methods were superior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chemical extractant
  • Corn
  • East Azerbaijan
  • Olsen
  • Phosphorus