رابطه بین حدود آتربرگ وضریب فرسایش بین شیاری در مناطق نیمه خشک استان آذربایجان شرقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

حدود آتربرگ شاخص‏های رطوبتی از خاک می‏باشند که قوام خاک را در حالت‏های مختلف رطوبتی نشان می‏دهند. تحقیق حاضر برای بررسی رابطه فرسایش بین شیاری و حدود آتربرگ در برخی خاک‏های استان انجام شد. برای این منظور 26 نمونه با تفرق بالای ویژگی‌های خاک از چهار منطقه استان آذربایجان‏شرقی جمع‏آوری و برخی ویژگی‌های آن‏ها از جمله توزیع اندازه ذرات رس و سیلت به‌روش هیدرومتری و توزیع اندازه ذرات بخش شن به‌روش الک کردن، و حدود آتربرگ با استفاده از روش استاندارد ASTM (حد روانی خاک به‌وسیله دستگاه کاساگراند و حد خمیرایی خاک توسط روش فیتیله نواری) تعیین گردید. ضریب فرسایش‏پذیری بین‏شیاری خاک با استفاده از دستگاه شبیه‌ساز باران که دارای  فلوم شیب‌پذیر به ابعاد 0/1×5/0 متر بود در شیب 9% و در سه شدت بارندگی مصنوعی 20، 37 و 47 میلی‌متر بر ساعت تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثر شدت‎های مختلف بارندگی بر ضریب فرسایش‎پذیری بین‎شیاری خاک معنی‎دار نبود (05/0˃p). رابطه ضریب فرسایش‏پذیری بین شیاری (Ki) با حدود آتربرگ و نیز سایر ویژگی‌های اندازه‏گیری شده خاک توسط نرم‌افزار STATISTICA و به‌روش رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و متغیرهای SAR،pH ، مقدار مواد آلی و رس خاک در مجموع 75 % از تغییرات Ki را توجیه کردند. همچنین، با افزایش میزان مواد آلی و رس خاک حدود آتربرگ نیز افزایش یافت. به‌طور کلی نتایج نشان داد که حدود آتربرگ نمی‏تواند تخمینگر مناسبی برای برآورد ضریب فرسایش‏پذیری بین شیاری (Ki) باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relation between Atterberg Limits and Interrill Erodibility of Semi-arid Area in East Azerbaijan Province

نویسندگان [English]

  • Abbas Ahmadi
  • Elham Talaie
  • Reza Soukoti Oskoui
چکیده [English]

Atterberg limits are indicators of soil moisture that show consistency of soil at various states. This study was conducted to investigate the relationship between interrill erodibility and soil Atterberg limits. For this reason 26 soil samples with contrasting properties were collected from four regions of East Azerbaijan province. The sand, silt and clay fractions were determined by the combined sieve- hydrometer method. Atterberg limits were determined according to the standard ASTM method (by Casagrande and hand rolling methods). A rainfall simulator with drainable tilting flume (1×0.5 m) at slope of 9% was employed and interrill erodibility coefficient of the soil (Ki) was calculated at 20, 37, and 47 mm/h rainfall intensities. Results showed that the effect of rainfall intensity on soil interrill erodibility coefficient was insignificant (P˃0.05). Regression relations between Ki and Atterberg limits and other soil properties were developed by STATISTICA software. Ki was estimated using clay, soil organic matter (SOM), sodium adsorption ratio (SAR) and pH as predictors and this regression model could explain 75% of the variance in Ki. Results also showed that there was a direct positive relationship between Atterberg limits and SOM and clay content of the soil. According to the results, the Atterberg limits couldn’t be a suitable predictor for estimating the interrill erodibility coefficient of the soils.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Liquid limit
  • Plasticity index
  • Plasticity limit
  • Soil erosion estimation