ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی برای برنج در نواحی مرکزی گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم خاک، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری علوم خاک، دانشگاه تهران

چکیده

ارزیابی تناسب اراضی برای تعیین سازگاری اراضی برای یک نوع خاص از انواع استفاده به کار برده می‎شود. با مطالعه روش‎های ارزیابی تناسب اراضی و با توجه به اطلاعات موجود روش پارامتریک ریشه دوم برای ارزیابی تناسب کیفی و مبنای ارزیابی تناسب کمی میزان عملکرد در واحد سطح در نظر گرفته شد. تولید پتانسیل گیاه برنج با استفاده از روش پیشنهادی فائو (AEZ) حدود 5/8 تن در هکتار محاسبه گردید. از تلفیق تولید پتانسیل، تولید واقعی و تولید بحرانی با نتایج ارزیابی تناسب کیفی، ارزیابی کمی تناسب اراضی انجام شد و کلاس‎های تناسب کمی اراضی تعیین شد. تولید پیش‎بینی شده در واحدهای مختلف اراضی بین 3/5 تا 9/7 تن در هکتار متغیر بوده و همبستگی زیاد بین آن و تولید مشاهده شده نشان دهنده انتخاب صحیح فاکتورها و روش ارزیابی بود. نتایج بدست آمده نشان داد که مهمترین ویژگی‎های محدود کننده، ویژگی‎های اقلیمی به‎ویژه درصد رطوبت نسبی هوا در مرحله بعد از شیری شدن، مرحله برداشت محصول و میانگین دما در موقع توسعه گیاه برنج است. همچنین در اراضی ساحلی سبکی بافت خاک و در برخی واحدهای اراضی، بالا بودن سطح آب زیرزمینی و محدودیت شدید زهکشی باعث کاهش تناسب شده‎ است. در محدوده مورد مطالعه کلاس اقلیمی برای گیاه برنج تناسب کم تعیین گردید در حالی‎که نتایج ارزیابی کمی نشان داد که بیشتر واحدهای اراضی برای کشت برنج از تناسب بالاتری برخوردار بودند. با توجه به پایین بودن سرانه مساحت شالیکاری، مصرف بخش عمده‎ای از برنج تولیدی توسط خانوارهای کشاورزان منطقه و نهایتاً کاهش درآمد خالص آنان، پیشنهاد می‎گردد از کشت دوم پس از برداشت برنج استفاده گردد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qualitative and Quantitative Land Suitability Evaluation for Rice Production in Central Areas of Guilan Province

نویسندگان [English]

  • J Seyedmohammadi 1
  • l Esmaeelnejad 2
چکیده [English]

Land suitability evaluation is determining the fitness of a given tract of land based on its potential for a defined use. With regard to information in references and land suitability evaluation methods, square root parametric method for qualitative suitability evaluation and yield per unit area for quantitative suitability evaluation were selected. Potential yield was calculated about 8.5 t/ha using the method proposed by FAO (AEZ). The quantitative land suitability evaluation and its classes were defined according to incorporating potential, actual and marginal yields with the qualitative suitability evaluation results. The predicted yield varied from 5.3 to 7.9 t/ha in different land units and high correlation between the observed and predicted yields indicated the appropriate selection of the factors and evaluation methods. Obtained results showed that important limiting characteristics were climatic characteristics, especially relative humidity percentage after milky stage, harvest stage and mean temperature of the developing stage. Light soil texture in coastal lands, high groundwater table, and severe limitation of drainage in some land units caused suitability reduction. In the studied area the climatic class was determined low suitability for rice, while, results of quantitative evaluation showed that the most of the land units had high suitability for rice cultivation. With regard to low area of rice cultivation for each person, basic consumption of produced rice by farmers and their low pure income, using of secondary cultivation was proposed subsequent to rice harvest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guilan
  • Land suitability evaluation
  • Potential yield
  • Rice