سنجش قابلیت اراضی شهرستان مرند برای کشت زعفران بر اساس روشهای تصمیم گیری چند معیاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند

2 دانشگاه تبریز

3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

چکیده

زعفران، با ارزش اقتصادی بسیار بالا نقش ویژهای در صادرات غیر نفتی ایران دارد. در نتیجه شناسایی مناطق مستعد
برای کشت زعفران در شهرستان مرند واقع در شمال غرب کشور زمینه را برای برنامهریزیهای لازم جهت گسترش
کشت و تولید این محصول فراهم میکند. با توجه به تاثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد زعفران، فرآیند
ارزیابی اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. سیستمهای اطلاعات
امکان بهرهگیری از این نوع دادهها را فراهم ساخته و تحلیل فضایی اطلاعات را بر اساس مدلهای (GIS) جغرافیایی
شناخته شده تسهیل نمودهاند. در این تحقیق بر اساسنیازهای اکولوژیکی و محیطی برای رشد زعفران از روشهای
استفاده شد و در محیط نرمافزاری (AHP) مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی (MCDA) تصمیمگیری چند معیاره
مدلسازی و تحلیلهای مکانی لایههای اطلاعاتی صورت گرفت. فرآیند تحقیق شامل مراحل گردآوری و ورود ArcGIS
اطلاعات، محاسبات و تحلیلهای آماری، خوشهبندی و ارزشگذاری معیارها، مدلسازی فضایی و تلفیق اطلاعات متنوع
بود. بر این اساس اراضی شهرستان مرند از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و پهنهبندی شد. نتایج نهائی تحقیق نشان
دهنده کارآیی روشهای تحلیلی سلسله مراتبی در سنجش قابلیت اراضی برای کشت زعفران بوده و بر اساس آن
شهرستان مرند از این نظر به سه بخش قابل کشت، نسبتاً قابل کشت و غیر قابل کشت قابل تقسیم بندی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Land Capability Evaluation of Marand County Intended for Saffron Cultivation Using Multi Criteria Decision Analysis Systems

نویسندگان [English]

  • S Yazdchi 1
  • AA Rasouli 1
  • H Mahmoudzadeh 2
  • M Zarrinbal 3
چکیده [English]

Saffron plant with high value of economic rank has an important role in the non-petroleum Iran´s
foreign exports. Consequently, identifying of suitable areas for expansion of saffron cultivation
could be an important task in Marand County, northwest of Iran. In addition, understanding the role
of existing environmental factors in growth of saffron needs a comprehensive study and variety of
spatial information as well as the associated attributes. With the help of GIS it is possible to supply
such information and also to set up different kind of spatial analysis based on renowned models. In
this work based on the saffron ecological and environmental requirements, one of the well-known
Multi-criteria decision analysis (AHP model) was introduced in ARCGIS software setting.
Modelling processes such as statistical and mathematical analysis of the data was sequentially
pioneered and the suitable areas for saffron cultivation has been investigated. The results showed
that the AHP model is a sufficiently appropriate approach for the evaluating of suitable lands for
saffron growth and development throughout Marand County geographic extent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AHP Model
  • Marand county
  • Saffron plant
  • Site selection

مراجع

امیر قاسمی، ت. 1380 . زعفران طلای سرخ ایران، نشر آیندگان.
بنایی، م. ح. 1380 . نقشه منابع و استعداد خاکهای ایران. مؤسسه تحقیقات خاک و آب.
بهنیا، م. 1370 . زراعت زعفران. انتشارات دانشگاه تهران.
جعفر بیگلو، م و مبارکی، ز. 1387 . سنجشتناسب اراضی استان قزوین از نظر کشت زعفران بر اساسروشهای
.101- تصمیمگیری چند معیاره. مجله پژوهشهای جغرافیای طبیعی. شماره 66 . صفحات 119
راشد محصل، م. ح. 1368 ، گزارش علمی بررسی وضعیت زعفران. سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. 1382 . نقشههای توپوگرافی در مقیاس 1:250000 شهرستان مرند.
.(Land cover) سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور. 1381 . نقشههای رقومی پوشش سطح زمین
1994 . دادهها و اطلاعات روزانه ایستگاههای هواشناسی شهرستان مرند و - سازمان هواشناسی کشور. 2004
ایستگاههای مجاور.
فرجی سبکبار، ح.. 1384 مکانیابی واحدهای خدمات بازرگانی با استفاده از روش سلسله مراتبی. مجله پژوهشهای
.125- جغرافیایی، مؤسسه جغرافیا. دانشگاه تهران، شماره 51 . صفحات 138
انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر. . AHP قدسی پور، س. ح. 1384 فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
20 شماره 3 / سال 1389 / 170 یزدچی، رسولی و ... مجله دانش آب و خاک/ جلد 1
کافی، م . 1381 . زعفران، فناوری، تولید و فرآوری. دانشگاه فردوسی مشهد.
کوچکی، ع و خیابانی، ح. 1371 . مبانی اکولوژی کشاورزی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
مبارکی، ز، 1384 . مکانیابی کشت زعفران در استان قزوین . پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
میرزا بیاتی، ر. 1383 . امکان سنجی کشت زعفران در دشت نیشابور. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
نوکندی، ع. ک. 1378 . اثرات عوامل اقلیمی بر کشت زعفران در جنوب خراسان. .پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه
اصفهان.
Bown, WM 1993. AHP, Multiple Criteria Evaluation in Klosterman, Spreadsheet Models for Urban
and Regional Analysis. New Brunswick Center for Urban Policy Research. Springer. USA.
Kafi, M, Koocheki, A, Rashed, MH and Nassiri, M, 2006. Saffron (Crous sativus) Production and
Processing, USA Science Publishers.
Saaty, TL, 1980. The Analytical Hierarchy Process, Planning, Priority and Resource Allocation,
RWS Publication. USA.
Saaty, TL, 1988. Hierarchies and Priortiesy In: Saaty, TL and Alexander JM, (Eds), The Thinking
with Models: Mathematical Models in Physical and Social Sciences. Oxford Pergamon Press.
pp: 148 – 155.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار