بهینه کردن مصرف آب سویا در شرایط خشکسالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

چکیده

کمبود آب برای تولید محصولات کشاورزی روز به روز افزایش می‌یابد و گسترش منابع جدید آب متحمل هزینه‌های زیادی است. بررسی عکس‌العمل ارقام مختلف گیاهان به کم آبیاری گام مهمی برای بهبود مدیریت و استفاده بهینه از آب می‌باشد. این آزمایش به منظور ارزیابی عکس‌العمل دو رقم سویا نسبت به رژیم‌های مختلف کم آبیاری در سال زراعی (1385) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل سه تیمار آبیاری 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی به عنوان عامل اصلی و دو رقم سپیده (زود رس با رشد نامحدود) و دی پی ایکس (دیر رس با رشد نیمه محدود) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی (آبیاری 50 درصد) به طور معنی داری بر ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف و عملکرد محصول تأثیر منفی گذاشت. همچنین از این نظر، اختلاف قابل ملاحظه‌ای بین آبیاری 100 درصد و آبیاری 75 درصد مشاهده نشد. رقم دی پی ایکس با تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف و وزن هزار دانه بیشتر، تأثیر مستقیم بر روی عملکرد گذاشت و منجر به افزایش عملکرد نسبت به رقم سپیده شد. همچنین رقم دی پی ایکس با کار آیی مصرف آب بیشتر (88/0 کیلوگرم بر متر مکعب) در مقایسه با رقم سپیده (66/0 کیلوگرم بر متر مکعب) در مقابل تنش خشکی تحمل نسبتاً خوبی از خود نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Optimization of Water Consumption of Soybean under Drought Conditions

نویسندگان [English]

  • P Shahinrokhsar 1
  • S Raeisi 2
چکیده [English]

Water scarcity for agricultural productions increases steadily and development of new water resources incurs heavy cost. Study on the reaction of different crops to deficit irrigation is an important step for improving management and optimal use of water. To evaluate the response of two soybean cultivars to different irrigation regimes, the current research was conducted in the crop year 2006 in Gorgan research station. The experiment was arranged in a randomized complete block design as split-plot with three replications. Irrigation treatments of 100 (I100), 75 (I75) and 50 (I50) percent of the irrigation requirement comprised main plots and the subplots were two soybean cultivars: DPX (semi determinate and late maturity) and SEPIDEH (indeterminate and early maturity). Results showed that drought stress (I50) had negative significant effec on: node number, plant height, pod number and yield. Furthermore, there was no significant difference between I100 and I75. DPX cultivar by producing higher number of branches, pods and seed weight led to an increase in yield compared to the SEPIDEH. Moreover DPX cultivar with greater water use efficiency (0.88 kgm-3) than to SEPIDEH cultivar (0.66 kgm-3) would consume less irrigation water for the same yield and might be more tolerant to water deficit.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought Stress
  • irrigation
  • Soybean
  • Yield