2024-03-28T19:53:05Z
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=888
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
عوامل فیزیکی تعیین کننده ضریب رواناب در حوزههای آبخیز استان اردبیل
عادله
علیجانپور شلمانی
علی رضا
واعظی
ضریب رواناب بهعنوان معیاری برای ارزیابی پتانسیل تولید سیل حوزه آبخیز مورد استفاده قرار میگیرد. این عامل به مشخصات حوزه آبخیز بستگی داشته و طی سال دچار تغییرات زمانی میشود. آگاهی از حوزههای آبخیز مستعد تولید بیشتر رواناب و زمان وقوع بیشترین رواناب، در برنامهریزی مدیریت حوزههای آبخیز نقشی اساسی دارد. در این پژوهش مشخصات فیزیکی و وقایع بارش و رواناب طی دوره بیست ساله (1384-1365) در یازده حوزه آبخیز رده چهار در استان اردبیل بررسی شد. مساحت آنها بین 257 تا 2184 کیلومتر مربع بوده و شیب از 25/16 تا 3/33 درصد تغییر میکند. تفاوتی معنیدار بین ماهها از نظر بارندگی (001/0>p)، رواناب (01/0>p) و ضریب رواناب (05/0>p) وجود داشت. در برخی حوزههای آبخیز، رابطهای معنیدار بین رواناب و بارندگی برقرار است که میتواند بهدلیل ضعف پوشش گیاهی باشد. در اغلب حوزههای آبخیز، بیشترین ضریب رواناب در فروردین (70 درصد) و کمترین آن در شهریور (صفر) میباشد. این نتیجه بهدلیل فواصل کوتاه رخدادهای بارندگی و ضعف پوشش گیاهی در اوایل بهار میباشد. در شهریور بهدلیل پوشش گیاهی مناسب، ضریب رواناب کاهش مییابد. ضریب رواناب تحت تأثیر خصوصیات فیزیکی حوزه آبخیز قرار دارد، همبستگی منفی بین ضریب رواناب و مساحت (80/0-=r)، طول آبراهه (83/0-=r) و ضریب شکل (82/0-=r) وجود دارد. با این وجود، این مشخصه تحت تأثیر شیب، ضریب گراولیوس و تراکم آبراههای قرار نگرفت. نتایج نشان داد که در منطقه نیمهخشک، بیشترین خطر پتانسیل تولید سیل مربوط به حوزههای آبخیز با سطح کوچک و غیرکشیده (ضریب گراویلیوس 2/1) بهویژه در اوایل بهار میباشد.
بارندگی
درجه حوزه آبخیز
خطر پتانسیل تولید سیل
مشخصات فیزیکی حوزه آبخیز
2017
09
23
1
14
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6653_52ea683d6c6cef7f02bc91cb49f671e7.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
ارزیابی ویژگیهای پرش هیدرولیکی در حوضچههای آرامش با بستر دندانهای همراه با شیب معکوس
آلاله
احمدی
تورج
هنر
حوضچههای آرامش از متداولترین سازههای کاهنده انرژی میباشند که جهت استهلاک انرژی آب درسرعتهای فوق بحرانی در پاییندست سازههای آبی نظیر سدها و تندابها و نیز در شبکههای آبیاری و زهکشی استفاده میشوند. در این پژوهش بهمنظور بررسی توأم شیب کف معکوس و زبری کنگرهای شکل، آزمایشهایی با دامنه اعداد فرود در محدوده 4/4 تا 39/7 و شیب منفی صفر تا 02/0- در چهار زبری کنگرهای انجام گردید. نتایج نشان میدهد که در شرایط فوق بهطور میانگین 35 و 49 درصد در نسبت اعماق مزدوج و طول نسبی پرش کاهش ایجاد شده است و همچنین اجرای این روش موجب افزایش 21 و 14 درصدی در افت نسبی انرژی و ضریب تنش برشی بستر گردیده است که میتواند موجب کاهش هزینههای اجرایی گردد.
بستر دندانهای
پرش هیدرولیکی
جریان فوق بحرانی
حوضچه آرامش
شیب منفی
2017
09
23
15
25
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6654_3f796184af26d1b11972412a255cd4c6.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
بررسی اثر استغراق و زاویه آبشکن بانداللایک نسبت به ساحل بر بیشینه عمق آبشستگی اطراف آن در قوس ملایم 90 درجه
پریسا
کوچک
سید محمود
کاشفی پور
مهدی
قمشی
احمد
فتحی
سازه بانداللایک نوعی آبشکن است که بهصورت ترکیبی از آبشکن نفوذپذیر و نفوذناپذیر ساخته میشود. این سازه معمولا در شبه قاره هند به منظور کنترل فرسایش و بهبود عمق جریان برای کشتیرانی در رودخانههای آبرفتی احداث میگردد. این آبشکن میتواند جایگزین مناسبی برای آبشکنهای معمول محسوب شود. در این مطالعه اثر استغراق و زاویه قرارگیری آبشکن بانداللایک نسبت به ساحل بر بیشینه عمق آبشستگی اطراف آبشکن در فلومی با قوس ملایم 90 درجه بررسی شده است. بدین منظور سری بانداللایکها با سه زاویه 60، 90 و 120 درجه درون فلوم جایگذاری شده و با سه نسبت استغراق متفاوت (16/1، 65/1، 15/2) و تحت شرایط هیدرولیکی متفاوت (اعداد فرود 21/0، 23/0، 26/0، 29/0) مورد آزمایش قرار گرفتهاند. نتایج نشان داد که آبشکنهای با زاویه 90 درجه (قائم) دارای بیشترین و آبشکنهای با زاویه 60 درجه (جاذب) دارای کمترین میزان آبشستگی میباشند. همچنین با افزایش استغراق سازهها بیشینه عمق آبشستگی در اطراف آنها نیز افزایش مییابد.
آبشکن باندال لایک
بیشینه عمق آبشستگی
زاویه آبشکن
قوس 90 درجه
نسبت استغراق
2017
09
23
27
39
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6655_56d93f26533e0b2d3b57a0119dac6aad.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
اثر تنش شوری بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک درختچه خرزهره (Nerium oleander)
فاطمه
زارع زاده
علی اکبر
کریمیان
حمید
سودایی زاده
شوری یک مسئله فراگیر و محدود-کننده توسعه فضای سبز شهری در مناطق خشک است. به-دلیل کمبود آب با کیفیت مناسب در این مناطق، استفاده از آبهای با کیفیت پایینتر جهت آبیاری گیاهان مورد توجه قرار گرفته و معرفی گونههای متحمل به شوری جهت استفاده در فضای سبز شهری امری ضروری است. این پژوهش در شرایط گلخانه جهت بررسی اثر پنج سطح شوری آب آبیاری شامل 4/0، 3، 6، 9 و 12 دسیزیمنس بر متر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بر روی برخی شاخصهای فیزیولوژیکی گیاه خرزهره (Nerium oleander) به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که شوری منجر به افزایش معنادار غلظت سدیم و کاهش میزان پتاسیم ریشه در تمامی سطوح شوری در مقایسه با تیمارشاهد شد. میزان سدیم برگ خرزهره تنها در سطح شوری 12 دسیزیمنس بر متر در مقایسه با تیمار شاهد معنادار بود. غلظت پتاسیم در اندام هوایی خرزهره تحت تأثیر شوری قرار نگرفت. همچنین با افزایش شوری مقدار پرولین برگ ها افزایش یافت، ولی در مقدار قندهای محلول و کلروفیل تغییر معناداری بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد. به نظر میرسد خرزهره با تجمع پرولین، جذب و نگهداری یونهای سدیم و کلرید در ریشه و عدم انتقال آنها به برگ، تنش شوری را تحمل نموده است.
تنش شوری
خرزهره(Nerium oleander)
خصوصیات فیزیولویک
فضای سبز
2017
09
23
41
51
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6656_8657dd4c7d27e35c5d4f10fb81a9733a.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
مطالعه عددی اثر تغییر شیب کف کانال دایرهای در جریان فوقبحرانی در طول سرریز جانبی
حامد
عظیمی
سعید
شعبانلو
سرریزهای جانبی از مهمترین سازههای هیدرولیکی محسوب میشوند که بهصورت گسترده در سیستمهای انحراف جریان و شبکههای زهکشی مورد استفاده قرار میگیرند. همچنین کانالهای دایرهای بهعنوان مجاری اصلی انتقال جریان در سیستمهای جمعآوری فاضلاب و شبکههای آبیاری بهکار گرفته میشوند. در این تحقیق، الگو و میدان جریان در کانال دایرهای با سرریز جانبی در رژیم جریان فوقبحرانی با استفاده از نرمافزار فلوتریدی شبیهسازی شد. همچنین آشفتگی میدان جریان توسط مدل آشفتگی RNG k-e و تغییرات سطح آزاد با استفاده از روش VOF مدلسازی گردید. در ابتدا نتایج مدل عددی با دادههای آزمایشگاهی اعتبارسنجی شده و انطباق مناسبی بین نتایج حاصل از شبیهسازی عددی و دادههای آزمایشگاهی حاصل شد. در عمل، کانالهای مورد استفاده در شبکههای آبرسانی و سیستمهای جمعآوری فاضلاب شیبدار هستند، بنابراین اثرات تغییر شیب کف کانال دایرهای بر روی مشخصات هیدرولیکی میدان جریان در امتداد سرریز جانبی نیز مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش شیب کف کانال اصلی، سطح آزاد جریان در امتداد سرریز جانبی کاهش مییابد. همچنین بر اساس نتایج شبیهسازی، با افزایش شیب کف کانال دایرهای، مقدار انرژی مخصوص افزایش مییابد.
جریان فوقبحرانی
سرریز جانبی
شبیهسازی عددی
شیب کف کانال اصلی
کانال دایرهای
2017
09
23
53
64
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6657_85dbe282d0e05db56962dbf01257964a.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
تغییرپذیری مکانی عملکرد دانه گندم و ویژگیهای خاک در کشتزارهای دیم منطقه نیمهخشک در جنوب استان زنجان
علیرضا
واعظی
فاطمه
بابائی
مهدی
طاهری
محمّد
عباسی
بهمنظور پهنهبندی عملکرد دانه گندم، روشهای کریجینگ معمولی، کوکریجینگ و رگرسیون-کریجینگ مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور 298 کشتزار دیم گندم با فواصل 59/0 کیلومتر از هم در شهرستان خدابنده واقع در جنوب استان زنجان در سال 1393 انتخاب شد. عملکرد دانه گندم دیم در کشتزارها با استفاده از پلات مربعی مورد اندازهگیری قرار گرفت. از هر کشتزار دو نمونه خاک سطحی جمعآوری شد. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل شن، سیلت و رس، رطوبت گل اشباع، ماده آلی، واکنش خاک، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، ازت کل، فسفر قابل دسترس و پتاسیم قابل دسترس خاک در آزمایشگاه اندازهگیری شدند. داده های خاک برای ارزیابی مدلهای زمین آماری و بررسی نقش ویژگیهای خاک در تعیین عملکرد دانه گندم در کشتزارها بهکار رفتند. از بین کل دادههای مورد بررسی، 238 داده برای ارائه مدلهای زمینآماری و 60 داده برای ارزیابی مدلهای مذکور مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش کوکریجینگ عملکرد گندم دیم را در نقاط جدید با دقت بیشتری )74/0 =R2، 95/118=RMSE) نسبت به دو روش کریجینگ معمولی )74/0 =R2، 87/127=RMSE) و رگرسیون- کریجینگ )26/0 =R2، 84/198=RMSE) برآورد میکند. ازت کل خاک به عنوان یک متغیر کمکی در روش کوکریجینگ برای تعیین تغییرات مکانی عملکرد دانه گندم بکار رفت. بهطور کلی این پژوهش نشان داد با آگاهی از تغییرات مکانی ازت کل خاک میتوان تغییرات مکانی عملکرد گندم را کمی نمود و آن را بهصورت نقشه زمینآماری برای اهداف مدیریتی به کار گرفت.
تجزیه به مؤلفههای اصلی
رگرسیون-کریجینگ
کریجینگ
کوکریجینگ
2017
09
23
65
78
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6658_121c833ca416cb19db5e4dc81438d090.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
کنترل آبشستگی موضعی پایهپل با استفاده از مواد نانو ساختار
احسان
قاسمی
عبدالرضا
ظهیری
مهدی
مفتاح هلقی
امیر
احمد دهقانی
آبشستگی موضعی یکی از دلایل عمده عدم پایداری پلها و در نهایت شکست آنها میباشد. بنابراین علاوه بر بحث پایداری، تخمین عمق آبشستگی در مجاورت پایهها نیز دارای اهمیت است. راهکارهای زیادی بهمنظور کاهش عمق آبشستگی پایهپلها ارائه شده است. در این پژوهش از یک راهحل غیرسازهای و دوستدار محیط زیست برای کاهش عمق آبشستگی پایهپلها استفاده شده است. مواد نانوساختار بهدلیل دارا بودن خاصیت ضد آب، میتوانند برای کاهش آبشستگی کاربرد داشته باشند. برای دستیابی به اهداف پژوهش، رسوب بستر اطراف پایهپل با نوعی ماده نانو ساختار به نام نانورس مخلوط شد. آزمایشها بر روی یک پایهپل استوانهای واقع در یک کانال مستطیلی و در شرایط جریان ماندگار انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که بیشترین درصد کاهش عمق آبشستگی حدود3/58% در دبی جریان بیشینه (16 لیتر بر ثانیه) با اختلاف زیاد نسبت به سایر مقادیر دبی جریان اتفاق افتاده است. در این دبی جریان، عمق بیشینه آبشستگی بهدلیل وجود مواد نانو ساختار از 60 میلیمتر به حدود 25 میلیمتر کاهش یافته است. کمینه کاهش عمق آبشستگی با حدود 6/41 درصد در کوچکترین دبی جریان (4 لیتر بر ثانیه) بهدست آمده است.
آبشستگی موضعی
پایهپل
جریان ماندگار
مواد نانوساختار
2017
09
23
79
91
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6665_932921f18ee43b24e9729296b9f42955.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
مکانیابی برای کاشت گیاهان زراعی و باغی منتخب در اراضی منطقه آبیک استان قزوین
کامران
مروج
پریسا
علمداری
محمد امیر
دلاور
مهدی
فتحی
مطالعات خاکشناسی و تناسب اراضی برای اجرای یک پژوهش کاربردی و اطلاع از ویژگیهای خاک و اراضی ضروری است. هدف این تحقیق، تعیین مکانهای مناسب در شرایط فعلی و آتی برای برخی محصولهای زراعی و باغی بود. منطقه مورد مطالعه با وسعت 295 هکتار در منطقه آبیک قزوین واقعاست. رژیم رطوبتی و حرارتی منطقه بهترتیب اریدیک ضعیف و ترمیک بود. فیزیوگرافیهای غالب، مخروطافکنه آبرفتی و دشت دامنهای هستند که برای کشاورزی تسطیح شدهبودند. 9 خاکرخ در منطقه تشریحشد و بر اساس ردهبندی آمریکایی، خاکها در دو رده انتیسول و اریدیسول طبقهبندی شدند. تناسب اراضی فعلی و آتی 5 نوع بهرهوری (شامل کلزای پاییزه، گوجهفرنگی، سیب، گلابی و گردو) با توجه به شرایط اقلیم، خاک و زمین بررسی شد. نتایج نشان داد، وجود مقدار نسبتاً زیاد تا زیاد سنگ، سنگریزه، قلوهسنگ، کربنات کلسیم معادل و pH خاک، مهمترین عوامل محدودهکننده برای انواع بهرهوری میباشند. برای گوجهفرنگی و گردو، کلاس تناسب اراضی نمیتواند به S1 ارتقاء یابد. زیرا شرایط اقلیمی منطقه برای آنها کموبیش محدودیتزا است. اما کلاس تناسب اراضی برای سایر انواع بهرهوریها با انجام اقدامات مدیریتی مناسب میتواند ارتقاء پیدا کند. کلاس تناسب اراضی سایر نوعهای بهرهوری اراضی با اجرای اقدامات مدیریت اراضی قابل بهبود میباشد. بهترتیب 40% و 43% از کل اراضی منطقه برای کاربری باغ و زراعت آبی مناسب (کلاس S1) است. درنهایت 17% باقیمانده نیز بهعلت وجود محدودیتهای زیاد میتواند برای کاربریهای غیر کشاورزی مورداستفاده قرارگیرد.
انواع بهرهوری
کلاسهای تناسب
کاربری آتی اراضی
مدیریت اراضی
2017
09
23
93
105
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6666_e00d0c035665a26b6f9a72172f83af0b.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
گیاهپالایی کادمیم بهوسیله ذرت تحت تأثیر کاربرد بقایای آلی (گندم و یونجه) در یک خاک آهکی
شهرزاد
کرمی
عبدالمجید
رونقی
گیاهپالایی یکی از روشهای پالایش فلزات سنگین خاک از جمله کادمیم میباشد که نسبت به سایر روشهای موجود ارزانتر است. از آنجا که این روش زمان بر بوده و دارای کارایی پایینی است، روشهایی برای افزایش کارایی گیاهپالایی پیشنهاد شده است. یکی از این روشها، افزودن بقایای آلی به خاکها میباشد. آزمایشی گلخانهای بهمنظور بررسی اثر کاربرد بقایای گندم و یونجه بر گیاهپالایی ذرت در یک خاک آهکی آلوده شده به کادمیم انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل 3×3×2 در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتورها شامل دو نوع بقایای آلی (گندم و یونجه)، در سه سطح (صفر، 1، و 2 درصد وزنی) و سه سطح کادمیم (5، 15، و 25 میلیگرم در کیلوگرم خاک) و در سه تکرار بود. نتایج نشان داد که افزایش سطوح کادمیم کاربردی، سبب افزایش غلظت کادمیم در خاک و در اندام هوایی ذرت شد، اما وزن خشک و فاکتور انباشت زیستی کادمیم را کاهش داد. افزایش سطوح بقایای گندم و یونجه، سبب افزایش غلظت کادمیم اندام هوایی ذرت و فاکتور انباشت زیستی کادمیم شد. غلظت کادمیم اندام هوایی ذرت و فاکتور انباشت زیستی کادمیم در تیمار بقایای گندم نسبت به تیمار بقایای یونجه بیشتر بود. هرچند میانگین وزن خشک ذرت در خاک تیمار شده با بقایای یونجه بهطور معنیداری نسبت به بقایای گندم بیشتر بود. اثر کاربرد بقایای گندم یا یونجه بر میزان جذب کادمیم بهوسیله ذرت مشابه بود. کارایی گیاهپالایی ذرت در سطوح پایینی کادمیم بیشتر از سطوح بالایی بود.
آلودگی کادمیم
بقایای گندم
بقایای یونجه
فاکتور انباشت زیستی (BAF)
گیاهپالایی
2017
09
23
107
119
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6667_86ea2c12ec73094a931cae5c466e5302.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
ارزیابی عملکرد مدلهای سری زمانی چند متغیره تلفیقی، MPAR و MPAR-ARCH در مدلسازی دبی جریان رودخانه با درنظر گرفتن عوامل مؤثر هواشناسی (مطالعه موردی: رودخانه نازلوچای)
کیوان
خلیلی
محمد
ناظری تهرودی
مرضیه
عباس زاده افشار
بیش از سه دهه است که هیدرولوژیستها، استفاده از مدلهای چندمتغیره را جهت توصیف و مدلسازی پدیدههای پیچیده هیدرولوژی، توصیه میکنند. در مدلهای چند متغیره با دخالت دادن عوامل مؤثر، میتوان نتایج توصیف، مدلسازی و پیشبینی متغیرهای مختلف را بهبود بخشید. همچنین از آنجا که مدلهای غیرخطی واریانس ناهمسان شرطی، بخش باقیمانده مدلهای خطی را بهطور رضایتبخشی مدل میکنند، انتظار میرود، با ترکیب مدلهای خطی و غیرخطی، دقت مدلسازی و پیشبینیها افزایش یابد. در این مطالعه، دو مدل چند متغیره تناوبی آرما و چند متغیره تلفیقی با واریانس ناهمسان شرطی جهت مدلسازی دبی ماهانه رودخانه نازلوچای واقع استان آذربایجان غربی در دوره آماری 1390-1341 با لحاظ مؤلفههای دما و بارش ایستگاه سینوپتیک ارومیه مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج بررسی و صحتسنجی دادههای مدلشده نشان داد که هر دو مدل مورد بررسی دارای دقت خوبی در مدلسازی دبی جریان هستند. همچنین نتایج نشان داد که مدل چند متغیره تلفیقی با واریانس ناهمسان شرطی با دخالت دادن پارامترهای مؤثر بر دبی جریان از دقت بیشتری نسبت به مدل چند متغیره تناوبی آرما برخوردار است. هر دو مدل نقاط بیشینه و کمینه دبیها را با دقت مناسبی تخمین زدهاند. نتایج نشان داد که با تلفیق دو مدل چند متغیره تناوبی آرما و غیرخطی خودهمبسته با واریانس ناهمسان شرطی ، میزان خطای مدل حدود 16 درصد در مقایسه با مدل چند متغیره تناوبی آرما کاهش مییابد.
بارش
دبی جریان
دما
مدل چند متغیره
مدل واریانس شرطی خودهمبسته
مدلهای فصلی
2017
09
23
121
133
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6668_7183c308935f113ac40f8ef40cfc0c6a.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
ارزیابی مدل 2D HYDRUS در شبیهسازی حرکت آب و نیترات در آبیاری فارو ذرت
الناز
رضائی آباجلو
سینا
بشارت
وحید
رضاوردینژاد
امروزه شبیهسازی حرکت آب و املاح در روشهای آبیاری متفاوت با استفاده از مدلهای مختلفی انجام و ارزیابی میگردد. هدف این تحقیق مقایسه نتایج حاصل از شبیهسازی تیمارهای مختلف آبیاری فارو در مدل دو بعدی HYDRUS با آزمایشهای تجربی مزرعه میباشد. تیمارهای مورد مطالعه شامل آبیاری سنتی (CI)، آبیاری یک در میان ثابت (FPRI) و کمآبیاری (DI) بود. مقادیر شاخص ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) مربوط به رطوبت برآوردی در سه تیمار، در بازه 03/0 تا 05/0 (cm3cm-3)محاسبه شده است. با توجه به نتایج شبیهسازی، با گذشت 10 روز از دوره شبیهسازی، نحوه توزیع رطوبت در اطراف منطقه جذب ریشه در حدود رطوبت سهل الوصول قرار داشته و امکان افزایش دور آبیاری تا 13 روز بهجای 10 روز وجود داشت. میزان نیترات برآوردی تیمار FPRI و DI در مقایسه با مقادیر اندازهگیری شده، حالت بیشبرآوردی از خود نشان داده است. پتانسیل آبشویی نیترات از عمق 40 (cm) در تیمارهای مختلف نیز بهصورت CI> DI >FPRI بوده است. بدینترتیب، در تیمارهای کمآبیاری نیتروژن بیشتری در اختیار گیاه قرار میگیرد. بنابراین، مدل دو بعدی HYDRUS بهعنوان یک ابزار قدرتمند در شبیهسازی و اعمال مدیریتهای مختلف مصرف آب و املاح در آبیاری فارو قابل توصیه میباشد.
آبیاری یکدرمیان ثابت
انتقال نیترات
توزیع رطوبت
شبیهسازی
کمآبیاری
2017
09
23
135
146
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6670_6ef311ac4d9e330061eb59388bd8f044.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
شبیهسازی گرفتگی و عملکرد هیدرولیکی در سه نوع پوشش مصنوعی زهکشی بهکمک توابع انتقالی
بختیار
کریمی
با توجه به اینکه مطالعات صحرایی بهمنظور ارزیابی پوششهای زهکشی زمانبر و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست، لذا ارزیابی آزمایشگاهی این پوششها منطقی بهنظر میرسد. هدف اصلی این تحقیق ارائه یک سری روابط تجربی برای تخمین عوامل هیدرولیکی و گرفتگی با استفاده از بار هیدرولیکی و دبی خروجی از زهکش (که اندازهگیری آنها آسان است) و حذف تأثیر پیزومترهای نصبشده در بدنه نفوذسنج بود. برای انجام این آزمایش، دستگاه نفوذسنج که مطابق با استاندارد 5101ASTM- طراحی و ساخته شده، مورد استفاده قرار گرفت. سه نوع پوشش مصنوعی رایج در پروژههای زهکشی شامل 450PP، 700PP و 900PP نیز استفاده شدند. خاک مورد استفاده در این تحقیق از یک پروژه زهکشی در شمال خرمشهر و از عمق 65/1 متری تهیه شد. این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از نفوذسنج و با اعمال چهار بار هیدرولیکی(25، 50، 75، 100 سانتیمتر) انجام شد. با اندازهگیری بار هیدرولیکی، دبی خروجی و قرائت پیزومترهای که در بدنه نفوذسنج نصب شده بود، پارامترهای ویژه (هدایت هیدرولیکی خاک- پوشش، خاک، پوشش و نسبت گرادیان) محاسبه شد. نتایج حاصل نشان داد که مدلهای مورد بررسی تخمین دقیقی از عوامل مورد بررسی دارند. ضریب همبستگی روابط ارائه شده برای سه نوع پوشش 450PP، 700PP و900PP و برای هدایت هیدرولیکی خاک- پوشش، هدایت هیدرولیکی خاک و هدایت هیدرولیکی پوشش و نسبت گرایان بالا بوده که نشاندهنده تخمین دقیق این پارامترها میباشد. با استفاده از این روابط میتوان عملکرد هیدرولیکی و گرفتگی در پوششهای زهکشی را در شرایط مختلف طراحی شبیهسازی کرد.
پوششهای زهکشی
پیشبینی گرفتگی
ژئوتکستایل
نسبت گرادیان
نفوذسنج
2017
09
23
147
160
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6671_91082aef0e46bd903b00baaa82a0c9c5.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
اثر انواع مختلف بقایای گیاهی و کودهای دامی بر توزیع شکلهای پتاسیم دو نوع خاک رسی تحت شرایط رطوبتی متفاوت
مهدی
نجفیقیری
سعید
نوذری
سید حسام
نیک سیرت
لیلا
سلیمانپور
افزودن بقایای آلی به اراضی در کشاورزی ارگانیک میتواند سبب تغییر در وضعیت پتاسیم خاک و در نتیجه تغییر قابلیت استفاده این عنصر و چرخه آن در خاک گردد. برای بررسی این امر، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با کاربرد 11 نوع مواد آلی (بقایای یونجه، جو، نخود، باقلا و کودهای گوسفند، گاو، شتر، مرغ، کبوتر، بلدرچین و ورمیکمپوست) در دو نوع خاک رسی مناطق داراب و سپیدان فارس تحت دو شرایط رطوبتی (ظرفیت مزرعه و اشباع) با سه تکرار صورت گرفت. ابتدا مقدار دو گرم از بقایای آلی به 100 گرم از نمونههای خاک اضافه گردیده و در شرایط ظرفیت مزرعه و اشباع بهمدت دو ماه در شرایط آزمایشگاه (دمای 2±22 درجه سلسیوس) نگهداری گردیدند و سپس مقدار پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی در آنها اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که همه بقایای آلی بهجز ورمیکمپوست، بقایای یونجه و کود شتر مقدار پتاسیم محلول خاک را نسبت به شاهد افزایش دادند و بیشترین افزایش به مقدار 228 میلیگرم بر کیلوگرم مربوط به کود گوسفند بود. مقدار پتاسیم تبادلی با کاربرد انواع بقایای آلی از 70 تا 730 میلیگرم بر کیلوگرم افزایش یافت. مقدار پتاسیم غیرتبادلی نیز با کاربرد همه بقایای آلی افزایش یافت و بیشترین مقدار مربوط به کود مرغ و کمترین آن مربوط به کود شتر بود. بهطورکلی افزودن ترکیبات آلی مقدار پتاسیم محلول و تبادلی را در خاک داراب و مقدار پتاسیم غیرتبادلی را در خاک سپیدان بیشتر تحت اثر قرار داد. حالت رطوبت اشباع سبب افزایش پتاسیم تبادلی و کاهش پتاسیم محلول و غیرتبادلی گردید. افزایش مقدار پتاسیم محلول و افزایش شوری خاک بایستی در کاربرد این ترکیبات آلی در خاکهای دارای پتانسیل آبشویی بالا و برای کشت گیاهان حساس به شوری در نظر گرفته شود.
پتاسیم تبادلی
پتاسیم غیرتبادلی
پتاسیم محلول
خاک اسمکتیتی
خاک پالیگورسکیتی
2017
09
23
161
172
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6672_4977a9808d7762493655bb5058fc6550.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
تخمین جریان رودخانه در فصل ذوب برف با استفاده از عوامل هواشناختی (مطالعه موردی: حوضه آبریز لیقوان)
هادی
انصاری
صفر
معروفی
بررسی ارتباط بین متغیرهای اندازهگیری شده در ایستگاههای هواشناسی با رواناب سطحی حوضههای کوهستانی میتواند در مدلسازی جریان مفید واقع شود. در این مطالعه بهمنظور بررسی تأثیر سریهای زمانی متغیرهای هواشناختی ثبت شده در ایستگاه سینوپتیک سهند بر میزان ذوب برف و رواناب ناشی از آن در حوضه لیقوان، همبستگی این متغیرها با میانگین دمای روزانه (1380 الی 1388) مورد بررسی قرار گرفته و سعی گردید متغیرهایی که همبستگی مناسبی با دما داشتند، انتخاب شوند. سپس چهار بازه زمانی شاخص در فصل ذوب برف، در حد فاصل اول دی تا آخر خردادماه مشخص شد. همبستگی متغیرهای مربوطه با رواناب روزانه، با تأخیرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته و متغیرهایی که بیشترین همبستگی را با رواناب داشتند انتخاب شدند. بین متغیرهای انتخاب شده و رواناب حوضه، روابط رگرسیونی بسط داده شد و این روابط با رواناب اندازه گیری شده ایستگاه هیدرومتری لیقوان صحتسنجی شد. با توجه به نتایج بهدست آمده، متغیر دمای عمق 20 سانتیمتری زمین، بیشترین همبستگی (911/0) را با رواناب اندازهگیری شده در بازه زمانی حد فاصل اول دیماه الی 31 خردادماه بدون لحاظ تأخیر زمانی در سری مربوطه دارا بود. کمترین همبستگی (476/0-) را رطوبتهای ساعت 3 بامداد در طی همان دوره ولی با تأخیرهای زمانی 4 و 5 روزه نشان داد. نتایج اعتبارسنجی مدلهای رگرسیونی نشان داد که مدل رگرسیونی گام به گام از دقت نسبتا خوبی (61/0= CE) در تخمین جریان رودخانه در فصل ذوب برف برخوردار است.
ایستگاه سینوپتیک سهند
ایستگاه هیدرومتری لیقوان
حوضه لیقوان
ذوب برف
رطوبت
2017
09
23
173
186
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6673_e3070d89e2fb4fcb6d8636f577d36146.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
بررسی آزمایشگاهی تأثیر آرایش منافذ لولههای زهکش بر میزان نمک زه آب خروجی
حامد
نوذری
آذین
پور صدری
عادل
زالی
در این تحقیق، با استفاده از مدل فیزیکی، تاثیر سه نوع آرایش منافذ لولههای زهکش بر میزان نمک زهآب خروجی مورد بررسی قرار گرفت. اولین آرایش منافذ برای تخلیه جریان زیرسطحی، دارای چهار ردیف سوراخ موازی در سمت بالا و پایین لوله (M4) بود. دومین آرایش به صورت لوله دارای سه ردیف سوراخ موازی با زاویه قرارگیری 120 درجه نسبت به هم (M3) و در سری سوم یک ردیف سوراخ در قسمت بالای لوله (M1) لحاظ گردید. لولههای زهکش در دو عمق 20 و 60 سانتیمتر نسبت به سطح خاک و فاصله 60 و 180 سانتیمتر، نصب شدند. نتایج نشان داد در حالت های M1 و M3 سهم آب زیرزمینی مشارکتکننده در زهآب خروجی کاهش مییابد. حالت M4 بیشترین سهم مشارکتی آب زیرزمینی در زهآب خروجی را دارا بود در حالیکه M1 کمترین سهم مشارکتی را داشت. همچنین تفاوت معنیداری بین میزان نمکهای خروجی از زهکش با آرایش M4 و M1 وجود داشت. در تمامی موارد، نصب زهکش عمیق منجر به افزایش مقدار نمک خروجی گردید.
جریان شعاعی
روزنه
سطح ایستابی
هدایتالکتریکی
2017
09
23
187
198
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6722_932f6111a753871637130cbfa5d370e7.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
اثر گوگرد و کود دامی بر عملکرد گندم و برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک
فرزاد
جلیلی
این تحقیق مزرعهای برای بررسی تاثیر گوگرد و کود دامی بر برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک و عملکرد گندم به صورت آزمایشات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. گوگرد در چهار سطح 0 ، 200 ، 400 و 600 کیلوگرم در هکتار و کود دامی در سه سطح 0، 20 و 40 تن در هکتار مصرف شدند. کود دامی و گوگرد در سال اول آزمایش به خاک اضافه شدند و در انتهای سال دوم آزمایش تاثیر این مواد بر ویژگیهای خاک و محصول بررسی شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل دو فاکتور کود دامی و گوگرد بر عملکرد دانه و شاخص برداشت معنیدار بود. بیشترین عملکرد دانه به مقدار 5249 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار600 کیلوگرم در هکتار گوگرد همراه با مصرف 20 تن در هکتار کود دامی بود. بیشترین کاهش در pH خاک به میزان 38/0 واحد مربوط به تیمار 600 کیلوگرم در هکتار گوگرد بود. مصرف 40 تن در هکتار کود دامی باعث کاهش pH از 53/7 به 30/7 و جرم مخصوص ظاهری از 49/1 به 26/1 گرم برسانتی متر مکعب و افزایشEC از 92/0 به 2/1 دسی زیمنس بر متر و کربن آلی از 05/1 به 49/1 درصد شد. بر اساس نتایج این تحقیق، برای بالا بردن عملکرد کمی و کیفیت دانه گندم و اصلاح ویژگی های خاک، مصرف گوگرد به میزان 600 کیلوگرم در هکتار و کود دامی به میزان 40 تن در هکتار مناسب بهنظر میرسد.
خواص خاک
عملکرد
کود دامی
گندم
گوگرد
2017
09
23
199
209
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6680_36f33f39fe76a72c69154f2738ab5040.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
ارزیابی روشهای معین و زمین آمار در منطقهای کردن بارش فصلی در استان همدان
امین
ترنجیان
صفر
معروفی
اطلاعات بارندگی در هر منطقه نقش مهمی در مطالعات منابع آب و منابع طبیعی ایفا میکند. با توجه به تغییرات زیاد توزیع مکانی و زمانی بارش در مناطق خشک و نیمهخشک، منطقهای کردن بارش ضروری میباشد. یکی از روشهای منطقهای کردن بارش استفاده از روشهای معین و زمین آمار میباشد. در این پژوهش، روشهای فاصله معکوس، چندجملهای موضعی، توابع پایه شعاعی، کریجینگ ساده و کریجینگ معمولی با مدلهای مختلف، جهت منطقهای نمودن بارش فصلی استان همدان با استفاده از آمار بارندگی 20 ایستگاه سازمان هواشناسی و وزارت نیرو با دوره زمانی 10 ساله (1381-1390) مورد ارزیابی قرار گرفتند. بهمنظور ارزیابی کارایی روشهای مورد بررسی، از روش اعتبارسنجی متقابل و معیارهای ارزیابی میانگین خطای مطلق، ریشه میانگین مربع خطا و انحراف استاندارد عمومی استفاده گردید. نتایج نشان داد، روش توابع پایه شعاعی با مدل نواری کم ضخامت برای فصل پائیز، روش فاصله معکوس برای فصل زمستان و بهار و روش توابع پایه شعاعی با مدل نواری کاملا مرتب شده برای فصل تابستان، مناسبترین روشها برای منطقهای کردن بارش فصلی استان همدان میباشند.
توابع پایه شعاعی
چندجملهای موضعی
زمین آمار
فاصله معکوس
کریجینگ
2017
09
23
211
224
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6681_355e839fa7c6f8bdbbd468210d05ff53.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
اثرات کیفیت آبهای سطحی بر کیفیت آبهای زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت تبریز)
مصطفی
صادق زاده سادات
امیرحسین
ناظمی
علی
اشرف صدرالدینی
مطالعه حاضر بر روی رودخانه آجیچای واقع در دشت تبریز و در شرق دریاچه ارومیه، بهمنظور شناسایی عوامل مؤثر بر آلودگی رودخانه و آبخوان دشت تبریز و مدیریت و کنترل بهتر کیفیت منابع آب، با بهرهگیری از تحلیل مؤلفههای اصلی، روشهای هوش مصنوعی (شبکه عصبی مصنوعی و درخت تصمیم M5) و زمین آمار (کریجینگ و کوکریجینگ)، از طریق تحلیل دادههای کیفیت آب (کاتیونها، آنیونها) در طی دوره آماری 1380 تا 1392 صورت گرفت. تحلیلهای چند متغیره آماری قادر هستند حجم گستردهای از دادهها را پردازش نمایند و بهعنوان راهکاری کمی در مدیریت کیفیت آب رودخانههای استان آذربایجان شرقی مطرح گردند. تعیین مهمترین پارامترهای تاثیرگذار در کیفیت آب منجر به کاهش هزینهها و هدفدار نمودن پایش، کنترل و حفاظت کیفیت آب میشود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که روش درخت تصمیمگیری (M5) روابط ساده خطی، قابل فهمتر و کاربردیتری برای پیشبینی کلر و شوری ارائه میکند و نوع تصمیمات گرفتهشده براساس طبقهبندی در الگوریتمهای درخت تصمیم، مشخص، شفاف و قابل استخراج است. همچنین نتایج حاصل از کاربرد روشهای زمین آمار نشان داد که وضعیت آبخوان دشت تبریز از لحاظ کیفی نسبت به سالهای قبل در وضعیت نامطلوب قرار گرفته و در بخش غربی دشت بهدلیل برداشت زیاد توسط چاهها میزان شوری آب از بیشینه 9000 میکروموس بر سانتیمتر در سال 1380 به بالای 11000 میکروموس بر سانتیمتر در سال 1390 در مقطع خروجی رسیده است.
واژههای کلیدی: درخت تصمیم
زمین آمار
کیفیت آب زیرزمینی
کیفیت آب سطحی
هوش مصنوعی
2017
09
23
225
237
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6682_5f9abd415efb054b49f5133c3fbdacea.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1396
27
3
تأثیر کاهش نویز در تحلیل آشوبی جریان رودخانه نازلوچای
حسین
رضایی
ثمین
جباری قرهباغ
با توجه به ماهیت دینامیک و غیر خطی جریان رودخانه، میتوان انتظار داشت که سری زمانی جریان رودخانه از یک سیستم دینامیکی قطعی آشوبی بهدست آمده باشد. با توجه به اینکه سریهای زمانی بهدست آمده از پدیدههای طبیعی عموماً با نویز مخدوش شدهاند، وجود نویز فرآیند تحلیلهای آشوبی و در نهایت پیشبینی سریهای زمانی را با محدودیتهایی مواجه میسازد. بنابراین در این تحقیق با استفاده از آمار دبیهای روزانه رودخانه نازلوچای در دوره مهر 1369 تا شهریور 1391، تحلیل آشوبی شامل بررسی وجود آشوب با استفاده از روش بعد همبستگی و نیز شبیهسازی جریان رودخانه با استفاده از مدل تقریب موضعی انجام پذیرفت. سپس بهمنظور بررسی تأثیر نویز در فرآیند تحلیلها، کاهش نویز سری زمانی بهروش غیر خطی مبتنی بر بازسازی فضای حالت انجام گرفت. نتایج نشاندهنده کاهش 07/6 درصدی بعد همبستگی و افزایش دقت مدل تقریب موضعی برای سری نویز زدایی شده نسبت به سری اصلی دادهها (افزایش09/1 درصدی R2 و کاهش 48 درصدی RMSE) بود. در نهایت با استفاده از مدل منتخب شبیهسازی، پیشبینی جریان رودخانه با استفاده از سری اصلی و سری نویز زدایی شده برای سال آبی 92-91 انجام گرفت. نتایج مدل پیشبینی با استفاده از سری نویززدایی شده دارای دقت بیشتری نسبت به مدل با استفاده از سری اصلی بود.
بازسازی فضای حالت
بعد همبستگی
پیشبینی
کاهش نویز
مدل تقریب موضعی
2017
09
23
239
250
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_6683_5a20c270eeb0d0b03b44a0b9179cb198.pdf