2024-03-28T17:32:54Z
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=731
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
شبیهسازی عددی انحراف جریان از آبگیر کانال اصلی با دیواره قائم و مایل با استفاده از فلوئنت
مهدی
کرمی مقدم
سید مرتضی
سیدیان
مطالعه انحراف جریان در کانالهای روباز یکی از موضوعات مهم برای مهندسان هیدرولیک بوده است. در این تحقیق عرض جریان انحرافی در آبگیر 90 درجه منشعب از کانال اصلی با دیواره قائم و مایل، بهصورت آزمایشگاهی و عددی موردبررسی قرار گرفت. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر شیب دیواره کانال اصلی بر عرض جریان انحرافی هست. بهمنظور واسنجی و صحت سنجی نرم افزار عددی، از نتایج آزمایشگاهی استفاده شد. با تحلیل داده ها، عرض های جریان انحرافی تعیین و برای عمق های مختلف مقایسه گردید. نتایج نشان میدهد که در شیب مایل، جریان انحرافی اصلاح میشود بهنحویکه عرض جریان انحرافی در سطح افزایش و در کف کاهش مییابد. همچنین در شیب دیواره 1=z و 5/1=z، عرض جریان انحرافی در سطح نسبت به کف 8/1 برابر میشود. با توجه به نتایج الگوی جریان، شیب دیواره 1 و 5/1 به عنوان مقادیر بهینه انتخاب گردیدند.
آبگیر
الگوی جریان
عرض جریان انحرافی
شیب جانبی
فلوئنت
2016
08
22
1
12
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5046_7edc009c19e21a47ff7f98586f20ac03.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
ارزیابی عملکرد مدلهای ARMA و CARMA در مدلسازی بارش سالانه ایستگاه سینوپتیک ارومیه
کیوان
خلیلی
محمد
محمد ناظری تهرودی
با توجه به پیچیدگی فرآیندهای هیدرولوژیکی به نظر میرسد روشهای چندمتغیره با در نظر گرفتن عوامل موٌثر بیشتر، بتواند دقت مدلهای سری زمانی و نتایج حاصل از آنها را ارتقا دهد. در واقع، نتایج مدلهای چندمتغیره با دخالت دادن عوامل مؤثر دیگر، میتواند نتایج توصیف، مدلسازی و پیش بینی پارامترهای مختلف را بهبود دهد. در این مطالعه، مدلهای تک متغیره آرما و چندمتغیره خودهمبسته با میانگین متحرک همزمان آرما (کارما) جهت مدلسازی مجموع بارش سالانه ایستگاه سینوپتیک ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت استفاده از مدلهای آرما، از سری زمانی مجموع بارش سالانه در دوره آماری (2010-1961) و جهت مدلسازی با استفاده از مدلهای کارما، از سه سری زمانی مجموع بارش سالانه (میلیمتر)، متوسط دمای سالانه (درجه سلسیوس) و متوسط سرعت باد (نات) در دوره آماری مذکور استفاده شد. نتایج نشان داد که با دخالت دادن پارامترهای ذکرشده در مدل، دقت مدلسازی افزایش مییابد. بهطوریکه در مدل کارما نسبت به مدل آرما، به دلیل ضریب همبستگی بالاتر معادل 960/0 و معیار جذر میانگین مربعات خطای کمتر، معادل 611/21 بین دادههای مدل و مقادیر مشاهداتی، نتایج بهتری به دست آمد. همچنین بر اساس نتایج حاصل، استفاده از مدلهای چندمتغیره خانواده آرما سبب کاهش میزان خطای مدل بهمیزان 31 درصد شده است.
بارش
دما
سرعت باد
سری زمانی
مدلهای چندمتغیره
2016
08
22
13
28
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5047_4d5212949329e952d987b928042617e6.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
ارزیابی کارایی مدل های SWAT و IHACRES در شبیهسازی رواناب حوضه آبخیز خرمآباد
محمد
گلشن
اباذر
اسمعلیعوری
کاکا
شاهدی
افشین
جهانشاهی
مدلسازی فرآیند بارش-رواناب در حوضههای آبخیز از نظر مدیریت منابع آب، مهندسی رودخانه، سازههای کنترل سیل و ذخیره آن اهمیت ویژهای دارد. تنوع این مدلها انتخاب مناسبترین مدل با توجه به اهداف موردنظر را دشوار میکند. در این تحقیق از مدل یکپارچه IHACRES و مدل نیمهتوزیعی SWAT برای شبیهسازی رواناب حوضه آبخیز خرمآباد با مساحت 2467 کیلومترمربع استفاده شد. بعد از همپوشانی لایهها، 232 واحد پاسخ هیدرولوژیکی (HRU) برای حوضه آبخیز بهدست آمد. در شبیهسازی رواناب با استفاده از مدل SWAT از الگوریتم SUFI2 برای تحلیل حساسیت پارامترها، واسنجی و صحتسنجی مدل استفاده شد. دوره زمانی 2004 تا 2008 برای واسنجی و دوره زمانی 2009 تا 2010 برای صحتسنجی استفاده شد. ارزیابی کارآیی مدل با استفاده از ضرایب تبیین (R2)، نش-ساتکلیف (NS)، رگرسیون خطی (bR2) و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) انجام شد. مقدار این ضرایب در مدل یکپارچه بهترتیب 72/0، 53/0، 36/0 و 15/0 مترمکعب بر ثانیه و در مدل نیمهتوزیعی به ترتیب 66/0، 63/0، 44/0 و 17/0 مترمکعب بر ثانیه بهدست آمد. نتایج نشان داد که علیرغم ساده بودن مدل یکپارچه دقت آن نزدیک به مدل پیچیده نیمهتوزیعی هست و هر دو مدل برای کاربرد در منطقه مناسب هستند. بنابراین با توجه به در دسترس بودن اطلاعات میتوان از این مدلها بهمنظور شبیهسازی رواناب منطقه استفاده کرد.
شبیهسازی
رواناب
خرمآباد
IHACRES
SUFI2
SWAT
2016
08
22
29
42
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5048_6941ef4647118b0d2dd41f00c5746583.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
اثر روش اندازه گیری و ابعاد و شکل محفظه مورد استفاده در روش لغزشی بر زاویه استقرار ذرات خاک
بیژن
راعی
حسین
اسدی
فرخ
اسدزاده
زاویه استقرار ذرات، از پارامترهای مهم در تعیین تنش برشی بحرانی برای شروع حرکت ذرات طی فرآیند فرسایش محسوب میشود. روشهای متفاوتی برای اندازهگیری زاویه استقرار ذره وجود دارد که نتایج این روشها اغلب متفاوت از یکدیگر میباشند. دو روش لغزشی و تشکیل توده از روشهای پرکاربرد اندازهگیری این مشخصه میباشند. در این پژوهش زاویه استقرار ذرات در 6 کلاس اندازهای از یک نمونه خاک و یک نمونه شن به دو روش لغزشی و تشکیل توده اندازهگیری و مقایسه شد. برای تعیین نقش ابعاد جعبه در روش لغزشی 11 جعبه متفاوت از نظر شکل و ابعاد مورداستفاده قرار گرفت. اثر تغییر ابعاد محفظه بر مقدار زاویه استقرار در سطح 1/0 درصد (p < 0.001) معنیدار بود بهطوریکه افزایش عرض و ارتفاع محفظه سبب افزایش مقادیر اندازهگیری شده زاویه استقرار گردید و همچنین افزایش طول محفظه سبب کاهش مقادیر اندازهگیری شده زاویه استقرار گردید. این تغییرات بهگونهای بود که با افزایش نسبت جرم ذرات به سطح مقطع محفظه، زاویه استقرار اندازهگیری شده کوچکتر بود. اثر شکل محفظه بر مقدار زاویه استقرار نیز در سطح 1/0 درصد (p< 0.001) معنیدار بود. مقایسه نتایج روش لغزشی با روش تشکیل توده نشان داد که زاویه استقرار بهدستآمده به روش لغزشی بهطور میانگین در حدود 10 درجه بیشتر از مقدار حاصله به روش تشکیل توده است. با توجه به نتایج میتوان به ضعف روشهای اندازهگیری زاویه استقرار ذره اشاره نمود و به نظر میرسد که نیاز است در روشهای اندازهگیری زاویه استقرار ذره تجدیدنظر صورت گیرد.
واژههای کلیدی: ذرات خاک
ذرات شن
روش تشکیل توده
روش لغزشی
زاویه استقرار ذره
2016
08
22
43
58
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5049_044493f864b13a7d1f6f47ff5b2475e1.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
کارآیی شبکههای آبرسانی تحت پدیده ضربه قوچ بر مبنای ضریب پایداری (مطالعه موردی شبکه آبرسانی شهرستان فریدونشهر)
فواد
خواجه ای زاده
جواد
احدیان
پایداری شبکه های آبرسانی باید بر اساس خطرات ناشی از پدیده ضربه قوچ همواره مدنظر قرار گیرد. هدف از این پژوهش ارائه رویکردی جدید در تحلیل پدیده ضربه قوچ در شبکه های آبرسانی است. در روشهای معمول، خسارت ناشی از ضربه قوچ بر اساس بیشینه فشار ایجادشده برآورد میشود؛ حالآنکه در طی آن تداوم و تغییرات ضربه قوچی آب نسبت به زمان صرفنظر میشود. این پژوهش به دنبال پارامترهایی بوده که بتواند به صورت کمی، عملکرد شبکه ها را تحت پدیده ضربه قوچ بررسی نماید. بدین منظور اطلاعات مذکور از طریق پارامترهای اعتمادپذیری، برگشتپذیری، آسیبپذیری و ترکیب آنها، پارامتر پایداری موردبررسی قرار میگیرد. در این تحقیق تحلیل عددی پدیده ضربه قوچ در اثر قطع ناگهانی پمپها با استفاده از نرمافزار Hammer صورت گرفت. نتایج نشان داد که میتوان از پارامتر پایداری برای ارزیابی کارآیی شبکههای آبرسانی استفاده نمود. در اثر وقوع پدیده ضربه قوچ 83/4 درصد نقاط شبکه موردمطالعه، ضریب پایداری کمتر از 1 داشتند. در اثر استفاده از سازه حفاظتی در بیشتر نقاط، افزایش پارامتر پایداری رخ داده و این مقدار به 11/1 درصد نقاط شبکه میرسد. همچنین افزایش ضریب هایزن و افزایش قطر لوله باعث افزایش پارامتر پایداری شده و کاهش این ضریب باعث کاهش پارامتر پایداری گردید.
پارامتر پایداری
سازه حفاظتی
شبکههای آبرسانی
ضربه قوچ
نرمافزار Hammer
2016
08
22
59
71
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5050_d94d7d251030713960b0afa1145384ea.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
ارزیابی و بهینه سازی الگوی کاربری اراضی ( مطالعه موردی:حوضه آبخیز گل رودبار، استان سمنان)
مهناز
بازوبندی
محمد
رحیمی
آرش
ملکیان
سعید
قره چلو
سید علی اصغر
هاشمی
بهینهسازی کاربری اراضی، یکی از راهکارهای مناسب برای حفاظت خاک است که به مدیران حوضه های آبخیز و تصمیمگیران این امکان را میدهد تا از بین گزینه های مختلف کاربری اراضی، بهترین تصمیم را اتخاذ کنند. هدف اصلی در انجام این تحقیق، تعیین سطح بهینه کاربری اراضی برای کاهش میزان فرسایش خاک و افزایش درآمد ساکنان حوضه آبخیز گل رودبار واقع در استان سمنان بود. برای این کار مدل برنامهریزی خطی برای سه رویداد مختلف وضعیت کنونی کاربریها و بدون اعمال مدیریت اراضی، وضعیت کنونی کاربریها و اعمال مدیریت اراضی و وضعیت استاندارد کاربریها، موردمطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط بهینه سطح اراضی باغی ٨٥/۲٨ درصد، سطح اراضی مرتعی ١۲/٧٤ درصد و سطح اراضی کشت آبی ٧٨/۲٨٣ درصد افزایش مییابند. همچنین در صورت بهینه سازی کاربری اراضی در شرایط استاندارد کاربریها، میزان فرسایش و سوددهی نسبت به شرایط قبل از بهینهسازی حوضه بهترتیب ۲٨/١۶ درصد کاهش و ٥٨/٩٤ درصد افزایش مییابد.
برنامهریزی خطی
سوددهی
فرسایش خاک
مدیریت کاربری اراضی
وضعیت استاندارد
2016
08
22
73
86
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5051_6873eefb079a4ed277636b74a1cefdba.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
مطالعه آزمایشگاهی تأثیر امواج عمود بر جریان بر غلظت رسوبات معلق در پاییندست موانع با آرایش زیگزاگی
ندا
پوستی زاده
مهدی
قمشی
بر اثر جریان سیال پیرامون مجموعه ای از موانع که در مسیر جریان قرار گرفتهاند و در نتیجه همپوشانی لایه های برشی و گرداب، امواج عرضی تشکیل میشود. در این تحقیق پدیده تشکیل امواج عرضی و تأثیر آنها بر غلظت رسوبات معلق در یک فلوم مستطیلی بررسیشده است. نتایج این تحقیق نشان داد که در حالت عدم وجود موج، غلظت رسوبات معلق در انتهای بازه موانع برابر یا بیشتر از انتهای بازه بدون مانع هست. امواج عرضی با کاهش انتقال رسوبات معلق در بازه موانع، باعث کاهش غلظت رسوبات معلق در پایین دست بازه موانع میگردند و موج نوع 1 بیشترین تأثیر را داشته است. بهگونهای که بیشینه میزان کاهش نسبت به شرایط بدون موج برای ذرات با قطر متوسط 12/0 میلیمتر در شرایط وجود موج نوع 1 و 2 به ترتیب حدود 5/12 و 3/8 درصد و برای ذرات با قطر متوسط 35/0 میلیمتر حدود 6/8 و 7/3 مشاهدهشده است. لذا پس از انجام تحلیل ابعادی و انجام تجزیهوتحلیلهای آماری با استفاده از نرمافزار SPSS پارامترهای بدون بعد مؤثر بر کاهش غلظت رسوبات معلق در پاییندست بازه موانع تحت اثر امواج عمود بر جریان برای هر دانهبندی بهطور جداگانه مشخص شد و تأثیر هر یک از آنها موردبررسی قرار گرفت و در نهایت رابطه ای کلی جهت محاسبه درصد کاهش غلظت رسوبات معلق در پاییندست بازه موانع با آرایش زیگزاگی تحت اثر امواج عرضی در کانالهای روباز برای هر دو نوع دانهبندی بهدستآمده است.
آرایش زیگزاگی
غلظت رسوبات معلق
گرداب
موانع
موج عرضی
2016
08
22
87
100
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5052_8b0584c3c5db87e85598f9823d310d7b.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
کارایی روش منحنیهای تداوم جریان در صحتسنجی مدل هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز زولاچای)
ابراهیم
یوسفی مبرهن
کامبخش
فرهمند
نفیسه
فهیم
عماد
فهیم
منحنی تداوم جریان، برای طرحهای مدیریت منابع آب، از قبیل طراحی سدها، نیروگاه های برقآبی، عملیات آبخیزداری، ارزیابی خطر خشکسالی، و بررسی سلامت زیستبوم رودخانه، اهمیت فراوانی دارد و در طرحهای هیدرولوژیکی رودخانهها در نظر گرفته شود. هدف این مطالعه، بررسی کارآیی روش منحنیهای تداوم جریان در صحت سنجی مدل احتساب کننده رطوبت خاک (HMS SMA) با مقیاسهایزمانی سالانه، نیمسالانه، فصلی و ماهانه است تا میزان تأثیر رطوبت خاک در ایجاد رواناب در حوضه آبخیز زولاچای تعیین شود. در این تحقیق پس از مدلسازی فرم هندسی حوضه آبخیز زولاچای در الحاقیه HEC-GeoHMS، پارامترهای مدل احتساب کننده رطوبت خاک تخمین زده شد و سپس شبیهسازی بارش- رواناب در سایر مقیاسهای زمانی انجام گرفت. با بررسی منحنی های تداوم جریان در مقیاسهای زمانی مختلف با مدلHMS SMA میتوان نتیجه گرفت که منحنی های تداوم جریان در مقیاس زمانی ماهانه، دقیقتر از مقیاس زمانی سالانه، نیم سالانه و فصلی عمل میکند. این نتایج، کارآیی دقیقتر مقیاس زمانی ماهانه نسبت به سایر مقیاسهای زمانی در شبیه سازی بارش- رواناب را تائید مینماید.
تحلیل حساسیت
صحتسنجی
منحنی تداوم جریان
مدل احتساب کننده رطوبت خاک
مدلهای هیدرولوژیکی
2016
08
22
101
113
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5086_f0da8639a01e5d84cb67272e8d21104b.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
پیشبینی بلندمدت بارش با استفاده از مدل ریزمقیاس نمایی آماری
مریم
رضایی
محمد
نهتانی
علیرضا
مقدم نیا
علیجان
آبکار
معصومه
رضایی
یکی از مهمترین مشکلات در مدیریت و برنامهریزی منابع آب، پیشبینی بلندمدت بارش، بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک هست. تغییر اقلیم از طریق تغییر در الگوی بارش بر رژیم هیدرولوژیکی نواحی مختلف تأثیرگذار است. در این مطالعه، اثر تغییر اقلیم بر میزان بارش ایستگاههای چترود و سعادتآباد سیرجان، با استفاده از خروجیهای مدلHadCM3 ، تحت سناریوهای A2 و B2 و از طریق مدل ریزمقیاس کننده SDSM برای سه دوره (2039-2010)، (2069-2040) و (2099-2070) میلادی، پیشبینی و در ادامه، با توجه به معیارهای آماری ارزیابی کارآیی مدل مانند میانگین خطای مطلق (MAE)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب ناش- ساتکلیف (NS)، نتایج حاصله از مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتهها، بیانگر عملکرد بالای مدل SDSM در هر دو ایستگاه هست. همچنین میزان بارش سالانه تا سال 2099، در ایستگاه چترود در سناریوهای A2 وB2، بهترتیب (02/10) و (87/8) میلیمتر کاهش و در ایستگاه سعادتآباد سیرجان حدود (51/16) و (09/14) میلیمتر نسبت به دوره پایه کاهش خواهد داشت.
بارش
تغییر اقلیم
پیشبینی
ریزمقیاس نمایی
مدل SDSM
2016
08
22
115
127
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5087_2ef3a3d8e451edd68e95f755fe425a1c.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
تأثیر گونه اسپرس همدانی (Hedysarum criniferum Boiss.)بهعنوان گیاه همزیست با تثبیتکنندههای نیتروژن بر برخی از خصوصیات شیمیایی خاک
فهیمه
محمدقاسمی
سید حمید
متینخواه
عاطفه
شهبازی
گیاهان تأثیر عمیقی بر توزیع منابع خاک و فرآیندهای زیستشیمی آن داشته و مواد آلی خاک بهطور طبیعی در زیر تاج پوشش گیاهان بیشتر از مناطق خارج از تاج پوشش آنها است. پوشش گیاهی بهعنوان یکی از فاکتورهای خاکسازی همیشه متغیر مستقل نیست، بلکه خاک و پوشش گیاهی میتوانند اثر متقابل داشته باشند. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر حضور Hedysarum criniferum بر برخی از خصوصیات شیمیایی خاک انجام شد. به این منظور نمونهبرداری از خاک تحت تسلط تاج پوشش Hedysarum criniferum و گونه Bromus tomentellus بهعنوان گیاه شاهد (گیاه غیرلگوم) و همچنین خاک شاهد (فاقد گیاه) در دو عمق30-0 و 60-30 سانتیمتر در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. خصوصیات شیمیایی خاک از جمله درصد کربنات کلسیم معادل،EC، pH، درصد کربن آلی، نیتروژن معدنی و نیتروژن کل خاک اندازهگیری شد. همچنین تحلیل گیاه محک بهمنظور بررسی اثر گیاه موردمطالعه بر میزان نیتروژن کل و تولید گیاهان زیر اشکوب در مقیاس آزمایشگاهی موردمطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقادیر نیتروژن معدنی، درصد نیتروژن کل، درصد کربن آلی خاک و نیز درصد نیتروژن کل و تولید گیاه محک در عمق 30-0 سانتیمتری خاک تحت تاج پوشش Hedysarum criniferum تفاوت معنیداری با خاک شاهد و Bromus tomentellus دارد (p<0/05) و با افزایش عمق از مقدار این پارامترها کاسته میشود.
Hedysarum criniferum
Bromus tomentellusدرصد کربن آلی
درصد نیتروژن کل
نیتروژن معدنی
2016
08
22
129
140
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5088_6df0ce89c022eb45b1735497920359e7.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
تأثیر کاربری های کشاورزی، باغ و جنگل بر شاخص کیفیت خاک در استان آذربایجانغربی
میر حسن
رسولی صدقیانی
فاطمه
شیخلو
کاربری اراضی تأثیر چشمگیری بر ویژگیهای خاکها داشته و آگاهی از این ویژگیهای برای حفظ پایداری زیستبوم و افزایش بهره وری خاک ضروری است. در این تحقیق اثر کاربری زراعی، باغ سیب و جنگل بلوط (باسابقه بیش از 30 سال) بر خواص شیمیایی برخی خاکها در استان آذربایجانغربی موردبررسی قرار گرفت. برای انجام این مطالعه، در مجموع 75 نمونه خاک در کاربریهای مختلف بهصورت کاملاً تصادفی از عمق سطحی 20-0 سانتیمتری برداشت و برخی ویژگیهای شیمیایی خاکها اندازهگیری و شاخص کیفیت خاک (SQI) در کاربریهای مختلف تعیین گردید. نتایج نشان داد که میزان مواد آلی (8/2%) و نیتروژن کل خاک (20/0%) در کاربری جنگل بیشتر از دو کاربری باغ و زراعت بود. فسفر قابلاستفاده در خاک کاربری باغ (2/16میلیگرم بر کیلوگرم) بیشتر از خاک کاربری زراعی (6/12میلیگرم بر کیلوگرم) و آن نیز بیشتر از خاک کاربری جنگل (6/10میلیگرم بر کیلوگرم) بود که میتواند نشاندهنده مصرف مقادیر بالای کودهای فسفاته در کاربری باغ نسبت به بقیه کاربریها باشد. مقادیر واکنش خاک، هدایت الکتریکی و میزان کربنات کلسیم معادل در خاک کاربری جنگل نسبت به مقادیر آنها در خاک کاربریهای زراعی و باغی کمتر بودند. نتایج ارزیابی شاخص کیفیت خاک (SQI) نشان داد شاخصهای مواد آلی، pH و فسفر قابلاستفاده بهعنوان MDS، بالاترین تأثیر را در ارزیابی کیفیت خاکهای موردمطالعه داشتند. شاخص کیفیت خاک در خاکهای جنگلی (4/1) بهطور معنیداری بالاتر از کاربری باغی (3/1) و زراعی (2/1) بود. چنین استنباط میگردد تأثیر کاربریهای موردمطالعه بر ویژگیهای کیفی خاک میتواند بهواسطه میزان ورودی مواد آلی و فعالیتهای کشت و کار تشدید گردد.
باغ
جنگل
زراعی
شاخص کیفیت خاک
کاربری اراضی
2016
08
22
141
153
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5089_036357bf460a4d61f151a0dab3f6ddd9.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
بررسی عددی جریان در سرریزهای پلکانی و مقایسه با نتایج آزمایشگاهی
ساجده
حاجی عزیزی
آیلار
صمدی
فرزین
سلماسی
سرریزهای پلکانی کاربردهای زیادی در ساختمان سدها، مهندسی رودخانه و حفاظت خاک دارند. استهلاک انرژی جریان عبوری از روی چنین سازهای به علت وجود پلههای متعدد زیاد بوده و در نتیجه هزینههای ساخت حوضچههای آرامش کاهش مییابد. از سوی دیگر، امروزه مدلهای عددی، روشهای جدیدی برای تجزیهوتحلیل جریان هستند. از اهداف این پژوهش نیز بررسی عددی عبور جریان از روی سرریز پلکانی و محاسبه افت انرژی ناشی از آن هست. همچنین در این تحقیق تغییرات بردارهای سرعت و تنش برشی و فشار در حین عبور از هر پله موردبررسی و مقایسه قرار گرفته است. برای این منظور مدل فیزیکی از سرریز پلکانی با نسبت شیب 1:2 (افقی : عمودی) ساختهشده و با 10 دبی مختلف مورد آزمایش قرار گرفته است. شبیه سازی عددی نیز با استفاده از نرمافزار فلوئنت و مدل آشفتگی RNG k-ε ، تحت شرایط مذکور انجام گرفته و نتایج حاصل از مدل عددی با دادههای آزمایشگاهی مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مدل عددی با خطایی حدود 3% تطابق خوبی با مدل فیزیکی دارد و میتوان به نتایج حاصل از آن در پیشبینی جریانهای چرخشی و پیچیده در سرریزهای پلکانی اعتماد نمود.
استهلاک انرژی
بردار سرعت
تنش برشی
سرریز پلکانی
فشار
مدل عددی
نرمافزار فلوئنت
2016
08
22
155
165
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5090_e31ac4f5c1d8ce27aa11a4833e0953d4.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
تأثیر ابعاد و نوع شبکه صفحات ضدگرداب افقی در کاهش استغراق بحرانی آبگیرهای قائم
داوود
فرسادیزاده
علی
حسین زاده دلیر
نوید
ناصحی اسکوئی
آبگیرهای قائم از سازههای متداول برای تأمین آب از طریق مخازن و یا کانالهای انتقال، برای مصارف کشاورزی، شهری و صنعتی هست. بهرهبرداری از این سازه عاری از مشکلات نبوده و مواردی نظیر پدیده تشکیل جریانهای گردابی در دهانه آبگیر و ورود هوا مشاهده میگردد. به سبب این پدیده مشکلات دیگری مانند کاهش ظرفیت آبگیری، وقوع پدیده خلأزایی، لرزش و سر و صدا ایجاد میشود. در این تحقیق به بررسی آزمایشگاهی تأثیر ابعاد و نوع مش صفحات مستغرق افقی روی عمق استغراق بحرانی آبگیرهای قائم پرداخته شده است. ابتدا آزمایشهایی برای تعیین منحنی دبی-استغراق بحرانی آبگیر، بدون نصب صفحات ضدگرداب انجام شد و یک معادله بیبعد بر حسب استغراق نسبی و عدد فرود ارائه گردید. سپس تأثیر هر صفحه با ابعاد معلوم و مش مشخص در یک موقعیت از پیش تعیینشده بهازای پنج دبی مختلف بررسی گردید. عملکرد صفحات در کاهش استغراق بحرانی برای هر صفحه با ابعاد و مش مختلف محاسبه شد که بر این اساس صفحه SP 2dبا عملکرد 2/46% بهترین عملکرد را در کاهش استغراق بحرانی از خود نشان داد. در ادامه نیز یک معادله رگرسیونی برای تخمین استغراق نسبی آبگیر دارای صفحات ضدگرداب از روی پارامترهای بیبعد عدد فرود، ابعاد نسبی صفحه و مساحت نسبی مش صفحه ارائه گردید.
آبگیر قائم
استغراق بحرانی
صفحات ضدگرداب افقی
گرداب سطحی
2016
08
22
167
178
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5091_2dbdf11f0dbccbb65dfd2bf5676e4435.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
کنترل آبشستگی با استفاده از صفحه مستغرق در زیر لولههای مستغرق با فاصلههای مختلف از بستر تحت جریان یکسویه
پریا
هدایت بهرامی
علی
حسین زاده دلیر
داوود
فرسادی زده
آبشستگی در زیر لوله های انتقال آب و سایر سیالها که در بستر دریاها و رودخانهها قرار میگیرند رخداده و به دنبال آن حفره آبشستگی بهوجود میآید. وقوع حفره آبشستگی در زیر لولهها منجر به ناپایداری، خمش و حتی شکستگی لوله میشود، شکسته شدن لوله سبب میشود که سیال درون آن وارد آب دریا و رودخانه شود و علاوه بر آلودگی آب دریا باعث خسارات جبرانناپذیری بر روی زندگی انسانها و آبزیان میشود. در این مقاله نتایج تحقیق آزمایشگاهی بر روی تأثیر قرارگیری صفحه مستغرق در کاهش بیشینه عمق آبشستگی در زیر لولههای مستغرق ارائهشده است. آزمایشها در دو حالت 1) آبشستگی زیر لوله بدون صفحه مستغرق 2) آبشستگی زیر لوله همراه صفحه مستغرق انجامشده است. نتایج نشان داد که وقتی صفحه مستغرق در پاییندست لوله قرار میگیرد آبشستگی در جلوی لوله بهطور میانگین کاهشی حدود 70 درصد داشت. همچنین با ایجاد فاصله عمودی بین لوله و بستر برای دو حالت بدون استفاده از صفحه مستغرق و با استفاده از صفحه مستغرق مشاهده شد که با افزایش فاصله لوله از بستر آبشستگی زیر لولهها کاهش مییابد.
آبشستگی
جریان یکسویه
حفره آبشستگی
صفحه مستغرق
لوله مستغرق
2016
08
22
179
190
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5092_e8c4fbfb3f089d7c9ad26107a38f5ea7.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
رابطه تکامل خاک و تنوع شکل اراضی در دشت تبریز
لیلا
جهانبازی
علی اصغر
جعفرزاده
حامد
فروغیفر
جهت حفظ حاصلخیزی و افزایش بهرهوری خاک در کشاورزی پایدار، آگاهی از ویژگیهای مختلف آن ضروری میباشد. در این تحقیق ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و مورفولوژیکی خاک در دشت تبریز مطالعه وتأثیر شکل اراضی بر آنها مورد بررسی قرار گرفت و ردهبندی خاکها نیز انجام شد. پنج خاکرخ در تپه، دشت دامنهای، دشت آبرفتی رودخانهای، دشت آبرفتی دریاچهای و اراضی پست حفر و رژیم رطوبتی و حرارتی خاک مشخص گردید. از واحد تپه به سمت اراضی پست افزایش مقدار رس، کربن آلی و CEC، ضخامت سالوم و کاهش ذرات درشتتر از شن بهمراه تغییر کلاس بافتی در اثر فرآیندهای خاکسازی نشاندهنده تکامل بیشتر خاکهای واقع در پایین دست شیب نسبت به بالا دست آن میباشد. این امر مؤید نتایج مورفولوژیکی بوده، بهطوریکه تپه با منشأ مواد مادری ماسه سنگ و مارنهای الوان و ضخامت سالوم کمتر در رده انتیسول قرار میگیرد و سایر لندفرمها با منشأ مواد مادری آبرفتی و ضخامت سالوم بیشتر در رده اریدیسول قرار میگیرند. در نهایت خاکهای تحت بررسی بر اساس کلید ردهبندی (2014) در ردههای Aridisol و Entisol،زیر ردههای Calcids, Argids, Salids,Orthent با گروههای بزرگ Haplocalcids, Natrargids, Haplosalids, Torriorthentو زیر گروههای Xeric Haplocalcids, Xeric Natrargids, TypicHaplosalids, Xeric Torriorthent ردهبندی شدند.
تکامل خاک
دشت تبریز
شکل اراضی
2016
08
22
191
204
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5093_e7b5c27145107526604417b822e05523.pdf
دانش آب و خاک
2008-5133
2008-5133
1395
26
شماره 2- بخش1
تعیین شکلهای شیمیایی آهن و روابط آنها با ویژگیهای خاک در برخی خاکهای استان آذربایجان شرقی
ندا
پاشاپور
عادل
ریحانی تبار
شاهین
اوستان
شناخت شکلهای مختلف آهن خاک و تعیین مقدار هر یک از آنها اطلاعات مفیدی برای ارزیابی وضعیت آهن و نیز شیمی آهن در خاک در اختیار میگذارد. برای کسب چنین اطلاعاتی، مقدار و توزیع شکلهای مختلف آهن در 21 نمونه مرکب خاک استان آذربایجان شرقی به روش عصارهگیری دنبالهای تغییریافته سینگ و همکاران تعیین و رابطه این شکلها با یکدیگر و با ویژگیهای خاک مطالعه گردید. بر طبق نتایج حاصله دامنه تغییرات آهن معادل کل به روش اسپوزیتو و همکاران بین 84/50 - 25/15 گرم بر کیلوگرم با میانگین 84/29 گرم بر کیلوگرمو به روش Aqua-Regia بین 75/47 - 54/19 گرم بر کیلوگرم با میانگین 38/30 گرم بر کیلوگرم متغیر بود. غلظت شکلهای مختلف آهن بهترتیب آهن باقیمانده (Fe-Res) > آهن پیوندیافته به اکسیدهای آهن بلوری (Fe-CFeOX) > آهن پیوندیافته به اکسیدهای آهن بیشکل (Fe-AFeOX) > آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز(Fe-MnOX) > آهن پیوندیافته به مواد آلی (Fe-OM) > آهن تبادلی (Fe-Ex) ≥ آهن کربناتی (Fe-Car) بود. ضرایب همبستگی ساده نشان داد که pHخاک با آهن پیوندیافته به اکسیدهای آهن بلوری، کربنات کلسیم معادل فعال با آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز همبستگیهای منفی معنادار و ظرفیت تبادل کاتیونی با آهن تبادلی، آهن باقیمانده و آهن کل همبستگیهای مثبت معناداری داشتند. درصد رس با آهن تبادلی، آهن باقیمانده و آهن کل همبستگی مثبت معنادار و با آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز همبستگی منفی معنادار، درصد سیلت با آهن پیوندیافته به مواد آلی همبستگی مثبت معنادار و آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز همبستگی منفی معناداری داشتند. در این تحقیق بین شکلهای مختلف آهن همبستگیهای معناداری بهدست آمد که احتمالاً بیانگر یک رابطه پویا بین آنها هست.
آذربایجان شرقی
خاکهای آهکی
شکلهای شیمیایی آهن
عصارهگیری دنبالهای
2016
08
22
205
215
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5094_3a250fe628c64e2a949d924ae4f43f25.pdf