دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
مدلسازی ضریب دبی سرریز کرامپ با استفاده از روشهای یادگیری ماشینی
1
12
FA
محمدتقی
ستاری
0000-0002-5139-2118
1- استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
mtsattar@gmail.com
فرزین
سلماسی
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
salmasi@tabriz.ac.ir
امیر
حاجی محمدی
3- کارشناس ارشد عمران آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه
سرریز کرامپ در طبقه بندی سرریزها در میان سرریزهای لبه کوتاه جای میگیرد. طراحی این سرریز بهگونهای است که شیب بالادست آن بیشتر از شیب پاییندست آن بوده و موجب میشود که رسوبات بهراحتی تخلیه گردند. در این تحقیق عملکرد روشهای -kنزدیکترین همسایگی و رگرسیون بردار پشتیبان در مدلسازی ضریب دبی سرریز کرامپ با استفاده از دادههای آزمایشگاهی موردبررسی قرار گرفت. دادهها در 174 دسته و 9 ترکیب مختلف از پارامترهای ورودی شامل شیب بالادست (S<sub>up </sub>)، شیب پاییندست (S<sub>do</sub>)، عدد رینولدز (R<sub>e</sub>) و نسبت عمق آب روی سرریز در بالادست به ارتفاع سرریز (h<sub>1</sub>/P) مورداستفاده قرار گرفت. در چهار مرحله بهترتیب 66، 70، 75 و 80 درصد دادههای آزمایشگاهی برای آموزش و مابقی آنها در هر مرحله جهت آزمون استفاده گردید. براساس یافتهها در هر دو روش، بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که از 80 درصد دادهها برای آموزش و 20 درصد دادهها برای آزمون استفاده شود. از سوئی دیگر روش نزدیکترین همسایگی در مقایسه با رگرسیون بردار پشتیبان از توانمندی بیشتری در مدلسازی ضریب دبی سرریز کرامپ برخوردار بوده و نسبت (h<sub>1</sub>/P) تأثیر مهمی در تخمین ضریب دبی سرریز کرامپ داشته و قادر است با دقت نسبتاً بالایی ضریب دبی سرریز را مدلسازی نماید. همچنین نتایج نشان داد با کاربرد ترکیب ورودی شامل پارامترهای h<sub>1</sub>/P, S<sub>up </sub>, S<sub>do</sub>، روشهای رگرسیون بردار پشتیبان و نزدیکترین همسایگی بهترتیب با ضرایب همبستگی 969/0 و 987/0 بیشترین دقت را از خود نشان دادند.
رگرسیون بردار پشتیبان,سرریز کرامپ,ضریب دبی,-kنزدیکترین همسایگی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5877.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5877_535457359a6d72365e04a015c5c15da8.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
بررسی تجربی و عددی توزیع رطوبت خاک در آبیاری قطره ای زیر سطحی در خاکهای لایهای مسطح و شیب دار
13
27
FA
زهرا
نوروزیان
1- دانشآموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه تبریز
norouzianab8690@gmail.com
علیاشرف
صدرالدینی
2- استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
امیرحسین
ناظمی
2- استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
رضا
دلیرحسن نیا
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
delearhasannia@yahoo.com
در پژوهش حاضر الگوی توزیع رطوبت خاک تحت آبیاری با قطرهچکانهای زیر سطحی در خاک دو لایه و در دو حالت زمین مسطح و شیبدار از طریق انجام آزمایشهای مزرعهای بررسی و اثرات شرایط شیب زمین و لایهای بودن خاک بهطور منفرد و توام بر الگوی خیسشدگی خاک بررسی شد. مقایسهها بین نیمرخهای رطوبتی مشاهداتی در خاکهای مسطح و شیبدار، بیانگر این موضوع بود که با افزایش مدت آبیاری نیمرخ رطوبتی ایجاد شده در خاکهای شیبدار با نیمرخ حاصل در خاکهای مسطح تطابق بیشتری مییابد. نتایج گویای این موضوع بود که با افزایش مدت پخش آب اثر غیر همسان بودن خاک کاهش پیدا میکند. بهدلیل بالا بودن هدایت هیدرولیکی لایه پایینی، با رسیدن رطوبت به مرز لایهها جبهه رطوبتی دارای شکست گردیده، گسترش رطوبت در جهت عمودی بیشتر شده و شکل پیاز رطوبتی بهصورت بیضی بود. از نرمافزار هایدروس دو بعدی برای شبیهسازی جبهه رطوبتی برای شرایط مشابه با آزمایشهای صحرائی استفاده شد. بهمنظور برآورد دقت نرمافزار، فاصله شعاعی جبهه رطوبتی مشاهداتی و شبیهسازی شده از محل قطرهچکان در زاویههای مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. بر این اساس معیارهای جذر میانگین مربعات خطا 47/2 سانتیمتر، ضریب همبستگی 82/0 و ضریب کارآیی مدل 24/0 حاصل گردید. معیارهای مذکور در خاک دو لایهای شیب دار نیز بهترتیب برابر 03/4 سانتیمتر، 75/0 و 36/0 محاسبه شد. در کل این نتایج قابلیت خوب نرمافزار هایدروس در شبیهسازی حرکت آب در شرایط مورد مطالعه تایید نمود.
آبیاری قطرهای زیر سطحی,الگوی خیس شدگی,خاک دولایه شیبدار,نرمافزار هایدروس
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5878.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5878_ec4be37251da8afd9ecb78999734d5a6.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
بررسی ضریب دبی سرریزهای لبهتیز مرکب قوس دایرهای- ذوزنقهای
19
39
FA
سید نصراله
موسوی
0000-0002-0750-0898
2- دانشجوی دکتری تخصصی گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی
s.n.mousavi@tabrizu.ac.ir
داود
فرسادی زاده
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
farsadi_d@yahoo.com
هادی
ارونقی
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
hadiarv@yahoo.com
اکرم
عباسپور
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
abbaspur@tabrizu.ac.ir
سرریزهای لبه تیز مرکب قوس دایرهای- ذوزنقه ای در سطح مقطع خود به صورت ترکیبی از یک دهانه قوس دایره ای در قسمت پایین و یک دهانه ذوزنقه ای در قسمت بالا میباشند. در این تحقیق، ضریب دبی سرریزهای لبهتیز مرکب قوس دایرهای- ذوزنقهای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشها بر روی سرریزهایی با عرض تاج 15 سانتیمتر، ارتفاع تاج 15، 20 و 25 سانتیمتر و ارتفاع دهانه قوس دایرهای 5 و 5/7 سانتیمتر با شعاع قوسهای مختلف و شیب دیوارههای جانبی 5/0 (0.5H:1V) در فلوم آزمایشگاهی انجام گرفت. نتایج نشان داد که مقدار ضریب دبی سرریزهای مذکور در محدوده 56/0 تا 81/0 میباشد. بهازای بار آبی معین، با افزایش ارتفاع تاج سرریز، ضریب دبی حدوداً تا 5 درصد کاهش مییابد. همچنین بهازای بار آبی معین، با تغییر ارتفاع دهانه قوس دایرهای سرریز، ضریب دبی سرریزهای مرکب نسبت به سرریزهای ذوزنقهای در حدود 25 تا 30 درصد افزایش مییابد. بر اساس معیار ارزیابی جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) که برابر با 0563/0 میباشد، ضریب دبی سرریزهای لبهتیز مرکب قوس دایرهای- ذوزنقهای با استفاده از ترکیب خطی روابط جریان در سرریزهای لبهتیز دایرهای و ذوزنقهای با دقت نسبتاً قابل قبولی قابل برآورد میباشد. در این تحقیق پیوستگی دبی جریان روی سرریز مرکب بهازای تغییرات بار آبی با استفاده از دادههای آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمترین میزان ناپیوستگی در محدوده وسیعی از دبی جریان وجود دارد.
بار آبی,سرریز قوس دایرهای- ذوزنقهای,ضریب دبی,فلوم آزمایشگاهی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5884.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5884_e3b0d4ee7d8b2a57043c90526baed5be.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
محاسبه تبخیر-تعرق مرجع برمبنای تحلیل آماری دمای هوا (مطالعه موردی: منطقه تبریز)
41
54
FA
محمدرضا
حامی کوچه باغی
دانشآموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
امیرحسین
ناظمی
استاد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
علی اشرف
صدرالدینی
استاد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
رضا
دلیرحسننیا
استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
آبیاری برای رشد و تولید محصولات حیاتی است و برای تأمین آن میزان آب موردنیاز باید تعیین شود. در مناطق خشک و نیمهخشک پارامتر دما نقش اساسی را در تبخیر-تعرق ایفا میکنند. در این تحقیق از احتمال وقوع 50، 65 و 80 درصد برای دمای هوا در محاسبه تبخیر-تعرق استفاده شد. برای محاسبه تبخیر-تعرق از دو رابطه فائو- پنمن- مونتیث و هارگریوز در منطقه تبریز استفاده شد. نتایج برازش دادهها نشان داد تابع توزیع ویکبای (wakeby) بین توابع توزیع مورد بررسی بیشترین تطابق را با دادههای دما در منطقه مورد بررسی از خود نشان داد. در رابطه فائو- پنمن- مونتیث، استفاده از سطوح احتمالاتوقوع مختلف برای دمای در محاسبه تبخیر-تعرق گیاه مرجع، تأثیر ناچیزی در مقادیر بهدستآمده داشت و اگر نیاز به محاسبات دقیق نباشد، استفاده از میانگینگیری برای دادههای هواشناسی کافی است. این امر بیانگر حساس نبودن رابطه فائو- پنمن- مونتیث نسبت به تغییرات اندک در کمیتهای ورودی است. اما در رابطه هارگریوز استفاده از سطوح احتمالات وقوع مختلف در برازش دادههای مربوط به دما، در محاسبه تبخیر-تعرق گیاه مرجع تأثیر چشمگیرتری داشت. در پایان، نتایج دو روش بهکاررفته در تحقیق با داده تشت تبخیر در منطقه مورد مطالعه مقایسه و ضریب تشت مناسب برای هر روش استخراج گردید. میانگین ضریب تشت در دوره مورد بررسی، برای رابطه پنمن مونتیث برابر 63/0 و برای رابطه هارگریوز برابر 22/1 بهدست آمد.
احتمال وقوع,فائو- پنمن- مونتیث,تابع توزیع ویکبای,دمای هوا,ضریب تشت,هارگریوز
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5885.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5885_ae50caddc064d0584e74d0fff08f3361.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
ارزیابی آسیبپذیری آلودگی آبخوان دشت سلماس با مدل دراستیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی
55
67
FA
بهجت
سرچشمه
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز
behjat.sarcheshme@gmail.com
شهرام
شاهمحمدی کلالق
استادیار گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز
در این تحقیق آسیبپذیری آبخوان دشت سلماس در برابر آلودگیها، با استفاده از مدل دراستیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی ارزیابی شد. در مدل دراستیک، هفت پارامتر هیدروژئولوژیک مؤثر بر آلودگی آبهای زیرزمینی عمق سطح ایستابی، تغذیه خالص آبخوان، محیط آبخوان، بافت خاک، توپوگرافی، اثر منطقه غیراشباع و هدایت هیدرولیکی تلفیق شدند. نقشه پهنهبندی آسیبپذیری، سه پهنه عمده آسیب پذیری کم (شاخص آسیبپذیری 100-64)، آسیبپذیری متوسط (شاخص آسیبپذیری140-100) و آسیبپذیری زیاد (شاخص آسیبپذیری 183-140) را نشان داد. گسترش پهنهها با آسیبپذیری کم حدود 55/13 درصد، آسیبپذیری متوسط حدود 09/72 درصد و آسیبپذیری زیاد حدود 36/14درصد بهدست آمد. با تحلیل حساسیت به روشهای حذف پارامتر و تک پارامتری، میزان تأثیرگذاری هر کدام از پارامترها در آلودهسازی آبخوان مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج هر دو تحلیل نشان داد عمق سطح ایستابی و منطقه غیراشباع مهمترین پارامترهای تأثیرگذار بر شاخص آسیبپذیری محدوده مطالعاتی سلماس میباشند.
آسیب پذیری آبخوان,آلودگی,سیستم اطلاعات جغرافیایی,دشت سلماس,مدل دراستیک
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5886.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5886_35a3cf7701d4d98ef2c2e068b84189c2.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
ارزیابی تطبیقی شاخصهای SPI، RDI و SDI در تحلیل مشخصههای خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: دشت بم)
69
81
FA
مینا
اقتدارنژاد
دانشآموخته کارشناسی ارشد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان
eghtedarnejad.stu@hormozgan.ac.ir
امالبنین
بذرافشان
استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان
عدنان
صادقی لاری
استادیار گروه باغبانی، دانشگاه هرمزگان
adnan.sadeghilari@hormozgan.ac.ir
هدف از این تحقیق تعیین سه شاخص <em>SPI</em>، <em>RDI</em> و <em>SDI</em> در پایش خشکسالیهای هواشناسی و هیدرولوژیکی در دشت بم و بررسی ارتباط آنها با یکدیگر، تحلیل مشخصههای خشکسالی در مقیاسهای زمانی مختلف و احتمال وقوع آنهاست. بررسی نتایج حاصل با استفاده از آزمون <em>t</em> جفت شده نشاندهنده تفاوت معنیدار در نتایج شدت، مدت و فراوانی در شاخص <em> SPI</em>با<em>RDI</em> بوده و بیشترین شباهت ویژگیهای یاد شده <em>SDI</em> با <em>RDI</em> بهدست آمد. نتایج آزمون همبستگی متقاطع نشاندهنده ضرایب بالای همبستگی بهصورت همزمان در مقیاس زمانی 48 ماهه بوده که <em>SPI</em>-48:<em>RDI</em>-48، <em>SDI</em>-48:<em>RDI</em>-48 و <em>SPI</em>-48:<em>SDI</em>-48 بهترتیب دارای ضرایب همبستگی 1، 1 و 53/0 میباشد. نتیجه حاصل از بررسی روند پارامترهای اقلیمی با آزمون من- کندال نشان داد که دبی جریان و باران دارای روند کاهشی و دما دارای روند افزایشی، اما فاقد روند معنیدار بوده است.
تابع همبستگی متقاطع,دشت بم,شاخص اکتشاف خشکسالی,شاخص بارش و دبی استاندارد شده
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5887.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5887_f96694816e281c1139b1bb4ff41cd31c.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
اثر سطوح مختلف آبیاری و گونههای قارچ میکوریز آربوسکولار بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه تودههای کنجد
83
95
FA
اسماعیل
قلی نژاد
دانشیار گروه علمی علوم کشاورزی- دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
gholinezhad1358@yahoo.com
بهمنظور بررسی اثرات تنش خشکی و دو گونه قارچ میکوریز آربوسکولار بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه هشت توده محلی کنجد، آزمایشی بهصورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه واقع در 12 کیلومتری شهرستان ارومیه در سال زراعی 1393-1394 اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری، آبیاری بدون تنش: آبیاری بعد از 70 میلیمتر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc، تنش ملایم: آبیاری بعد از 90 میلیمتر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc و تنش شدید: آبیاری بعد از 110 میلیمتر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc، فاکتور فرعی شامل دو گونه قارچ میکوریزا <em>Glomus mosseae</em>، <em>Glomus intraradices</em> و عدم تلقیح با قارچ و فاکتور فرعی فرعی شامل هشت توده کنجد (<em>Sesamum</em><em>indicum</em>) به نامهای جیرفت 13، محلی طارم زنجان، محلی مغان، ناز چند شاخه، TC-25، TS-3، داراب 14 و دشتستان 5 بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر سطوح مختلف آبیاری، قارچ میکوریزا و توده کنجد بر صفات مورد مطالعه معنادار بود. مقایسه میانگینها نیز نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی، صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن خشک برگ، ساقه و کپسول با دانه، تعداد دانه در واحد سطح و تعداد شاخه فرعی در هر بوته کاهش معنیداری یافت. تنش شدید خشکی عملکرد دانه و تعداد دانه در واحد سطح را بهترتیب بهمیزان 63 و 70 درصد کاهش داد. همزیستی قارچ میکوریزا کلیه صفات مورد مطالعه بالا را بهبود بخشید. با توجه به نتایج این تحقیق، جهت افزایش عملکرد دانه و سایر صفات مورفولوژیک، استفاده از قارچهای میکوریزا بهخصوص گونه <em>G.mosseae</em>توصیه میگردد.همچنین در هر سه شرایط مختلف آبیاری، ژنوتیپهای محلی مغان و محلی طارم زنجان بهعنوان تودههای محلی برتر معرفی گردیدند.
سطوح مختلف آبیاری,صفات مورفولوژیک,عملکرد دانه,کنجد,قارچ میکوریزا
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5888.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5888_9c4581b311b2c0a6c8c0a63fbc2552e0.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
بررسی عددی تأثیر عدد فرود ورودی بر الگوی جریان در تبدیلهای عریضشونده تدریجی در کانالهای روباز
97
108
FA
علی اکبر
اختری
استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه رازی کرمانشاه
akhtari@razi.ac.ir
عادل
اثنی عشری
دانشجوی دکتری عمران - سازههای هیدرولیکی، دانشگاه رازی کرمانشاه
bestisiworld@gmail.com
امیر احمد
دهقانی
دانشیار دانشکده مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
a.dehghani@gau.ac.ir
حسین
بنکداری
دانشیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه رازی کرمانشاه
bonakdari@razi.ac.ir
تبدیلها بهطور معمول در کانالهای باز مصنوعی کاربرد دارند. با افزایش ابعاد تبدیل در راستای جریان، از سرعت جریان کاسته میشود. تحت شرایط جریان زیر بحرانی دائمی، کاهش سرعت جریان منجر به افزایش فشار آب شده و همچنین گرادیان فشار معکوس میشود. این موضوع، ناحیه جدایی جریان و حرکت گردابی آشفته را بهوجود آورده و باعث تلفات انرژی جریان میشود. مدلهای فیزیکی بهخاطر پیچیدگی جریان و همچنین تأثیرات ناشی از مقیاس، به تنهایی قادر به ارائه درک روشنی از فیزیک حاکم بر این مسأله نمیباشند و لذا لازم است الگوی جریان بهصورت عددی در کنار مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی بررسی شود. در این مطالعه، الگوی جریان در امتداد تبدیل تدریجی عریضشونده کانالهای مستطیلی به مستطیلی تحت جریان زیربحرانی با استفاده از مدل آشفتگی تنش رینولدز (RSM) ارائه شده در نرمافزار فلوئنت مورد بررسی قرار گرفته است. پروفیلهای سطح آب و سرعت جریان حاصل از دو روش در مقاطع مختلف تبدیل با نتایج آزمایشگاهی مقایسه شده است که مقایسه این نتایج مطابقت خوبی را بین آنها نشان میدهد. پس از صحتسنجی مدل عددی، تأثیر عدد فرود ورودی بر قدرت جریان ثانویه ایجاد شده، بازده هیدرولیکی تبدیل، انرژی جنبشی آشفتگی و تنش برشی بستر در مقاطع مختلف تبدیل شبیهسازی شده و نتایج نشان دادند که با افزایش عدد فرود بالادست، قدرت جریان ثانویه در امتداد تبدیل افزایش یافته و بازده تبدیل کاهش مییابد. بالاترین بازده مربوط به عدد فرود 40/0 بوده و مقدار آن برابر 83/60 درصد میباشد. همچنین، با افزایش عدد فرود، انرژی جنبشی آشفتگی و تنش برشی بستر افزایش یافتند، بهطوریکه از ورودی تبدیل بهسمت انتهای تبدیل، انرژی جنبشی آشفتگی برای تمامی اعداد فرود کاهش یافته و قدرت آشفتگی حدود 71/30% دچار کاهش گردید.
الگوی جریان,تبدیل تدریجی,تنش برشی بستر,عدد فرود ورودی,مدل فلوئنت
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5889.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5889_06e728b61e3ff4ccdd9f52bcdf714164.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
ارزیابی و بهبود مدیریت آبیاری جویچهای در اراضی تحت کشت نیشکر خوزستان
109
121
FA
فریبرز
عباسی
0000-0002-0662-7723
استاد مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، کرج
fariborzabbasi@ymail.com
علی
شینی دشتگل
کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، مؤسسه تحقیقات و آموزش نیشکر و صنایع جانبی خوزستان، اهواز
sheinidashtegol@yahoo.com
مشکل عمده روشهای آبیاری سطحی، پایین بودن بازده کاربرد آب در مزرعه است که بهطور عمده از ضعف مدیریت آبیاری ناشی میشود. با توجه به هزینه زیاد سامانههای آبیاری تحتفشار و محدودیت کاربرد در برخی شرایط خاص، بهبود و اصلاح روشهای آبیاری سطحی ضروری است. این تحقیق، با هدف ارزیابی وضعیت موجود مدیریت آبیاری جویچهای، شناخت نقاط ضعف و روشهای بهبود مصرف آب در اراضی چهار کشت و صنعت دهخدا، امیرکبیر، حکیم فارابی و کارون اجرا شده است. در این تحقیق مقدار آب مصرفی، عوامل برنامهریزی آبیاری، بازده کاربرد آب آبیاری و یکنواختی توزیع آب در مزارع تحت مطالعه ارزیابی شده است. در مجموع 37 مورد ارزیابی در مراحل مختلف دوره رشد نیشکر در کشت و صنعتهای مورد نظر انجام شده است. در هر یک از مزارع مورد مطالعه، بافت خاک، چگالی ظاهری، زمانهای پیشروی و پسروی، دبی ورودی، رطوبت خاک (قبل و بعد از آبیاری)، دو نقطه از منحنی مشخصه رطوبتی، شیب و مقطع هندسی جویچهها و مدت زمان آبیاری اندازهگیری شده است. نتایج نشان داد که دور آبیاری در مزارع مورد مطالعه کوتاه، مدت زمان آبیاری طولانی و مصرف آب در اغلب مزارع ارزیابی شده بیشتر از مقدار آب مورد نیاز است. رطوبت خاک قبل از آبیاری در عمقهای 66-33 و100-66 سانتیمتر و گاه در عمق 33-0 سانتیمتر در اغلب مزارع مورد مطالعه نزدیک به رطوبت ظرفیت زراعی مزرعه (<em>FC</em>) و یا بیشتر از آن بود. عمق ناخالص آب داده شده از 70 تا 319 میلیمتر و بازده کاربرد در مزارع مورد مطالعه از 7 تا 100% متغیر و متوسط آن در مزارع ارزیابی شده 5/42% بود. بر خلاف بازده کاربرد، یکنواختی توزیع آب در همه مزارع تحت مطالعه زیاد و متوسط آن حدود 92% بود. تلفات آب در مزارع بهطور عمده ناشی از نفوذ عمقی بود.
بازده کاربرد,تلفات آب,مدیریت آبیاری,نیشکر,یکنواختی توزیع
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5890.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5890_2aaec856b9107e0b36df4382c6a63d8c.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
مطالعه آزمایشگاهی تأثیر زاویه برخورد جریان در آبشستگی زیر لولههای مستغرق
123
133
FA
پریا
هدایت بهرامی
دانشآموخته کارشناس ارشد سازههای آبی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
p.hedayatbahrami@gmail.com
سید ساسان
کاتورانی
دانشجوی دکتری سازههای آبی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
علی
حسین زاده دلیر
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
hosseinzadeh@yahoo.com
داود
فرسادی زاده
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
farsadi_d@yahoo.com
خطوط لوله عبوری از دریاها و رودخانهها بهعنوان وسیلهای برای انتقال سیال (نفت، گاز، آب، فاضلاب) دارای اهمیت ویژهای است زیرا پیامدهایی از قبیل تغییر دادن الگوی جریان و افزایش آشفتگی و تشدید تنش برشی بستر در اطراف خود را در پی دارند و این تغییرات سبب ایجاد حفره آبشستگی در زیر لوله میشود. وقوع حفره آبشستگی در زیر لولهها منجر به ناپایداری و حتی شکست لوله ودر نهایت موجب خسارات اقتصادی و زیست محیطی شدیدی میشود. در این مقاله نتایج تحقیق آزمایشگاهی تأثیر زاویههای مختلف برخورد آب بر روی بیشینه عمق آبشستگی در زیر لولههای مستغرق تحت جریان یکسویه ارائه شده است. آزمایشها در دو حالت 1) آبشستگی زیر لوله با زاویه برخورد 90 درجه 2) آبشستگی زیر لوله با زاویه برخورد کمتر از 90 درجه لوله در 2 موقعیت روی بستر و در فاصله D/4 از بستر قرار داده شد. در انجام آزمایشها از سه زاویه برخورد 45، 60 و90 درجه استفاده شده است. نتایج نشان داد که زاویه برخورد جریان بر روی مکان قرارگیری بیشینه عمق آبشستگی و نحوه عملکرد گردابهها مؤثر میباشد برای زاویههای کوچکتر از 90 درجه بیشینه عمق آبشستگی در سمت راست فلوم اتفاق میافتاد.
آبشستگی,جریان یک سویه,حفره آبشستگی,زاویه برخورد جریان,لوله مستغرق
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5891.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5891_452e94088b1c3ef113dc4cb6e43d7a71.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
مطالعه آزمایشگاهی آبشستگی اطراف گروه پایه کج مستقر بر گروه شمع
135
147
FA
سیده سمیرا
حسینی
دانشجوی کارشناسی، گروه مهندسی آب، دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی ساری
مهدی
اسمعیلی ورکی
0000-0002-4448-7717
استادیار گروه مهندسی آب و وابسته پژوهشی گروه مهندسی آب و محیط زیست پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر دانشگاه گیلان
esmaeili.varaki@yahoo.com
رامین
فضل اولی
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی ساری
raminfazl@yahoo.com
در تحقیق حاضر تغییرات عمق آبشستگی اطراف گروه پایه کج مستقر بر گروه شمع در شرایط مختلف تراز کارگذاری و ضخامت سرشمع، آرایش و قطر شمعها، بهصورت آزمایشگاهی بررسی شد. گروه پایه مورد بررسی متشکل از دو پایه کج مستطیلی بود که با زاویه 28 درجه بر روی سر شمع نصب گردید. آزمایشها روی گروه شمعها با قطرهای نسبی (نسبت قطر شمع به قطر پایه ) 6/0 و 9/0، در آرایش 2×2 و 3×2 و برای دو ضخامت نسبی سر شمع ( )، 9/0 و 4/1 و نیز ترازهای نسبی مختلف کارگذاری سر شمع ( )، 5/1، 1، 5/0، صفر و در حالت مدفون 7/0- و 2/1- انجام شد. مقایسه نتایج بیشینه عمق آبشستگی نشان داد که با تغییر آرایش شمعها از 2×2 به 3×2 بهطور متوسط مقدار بیشینه عمق آبشستگی در قطرهای نسبی شمع 6/0 و 9/0 بهترتیب 50 و 60 درصد افزایش مییابد. در شرایط کارگذاری سرشمعها همتراز بستر و مدفون، تغییر آرایش و قطر شمعها، تأثیر محسوسی بر بیشینه عمق آبشستگی نداشت. بررسی نتایج مربوط به ضخامت سرشمع حاکی از آناستکه برای ترازهای نسبی کارگذاری سر شمع بالای بستر، با افزایش ضخامت نسبی سرشمع از 9/0 به 4/1، مقدار بیشینه عمق آبشستگی برای هندسه و قطرهای مختلف شمع، بهطور متوسط 20 درصد افزایش مییابد. همچنین با افزایش قطر شمعها از 6/0 به 9/0 در ترازهای نسبی کارگذاری سرشمع بالای بستر، مقدار بیشینه عمق آبشستگی در آرایشهای شمع 2×2 و 3×2، بهطور متوسط 5 و 10 درصد افزایش یافت.
آبشستگی,تراز سرشمع,گروه پایه کج,گروه شمعها,پل
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5892.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5892_f660fde6edc0fe7d663dea6dfa65f8bc.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
مقایسه اثر سویه وحشی سودوموناس مندوسینا و سویه تراریخت با قابلیت تولید ACCدآمیناز بالا بر تحریک جوانه زنی بذر و رشد گیاهان گوجه فرنگی و گندم
149
158
FA
مریم
صدرنیا
استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور
msadrnia@yahoo.com
ناتالیا
ماکسیماوا
پروفسور گروه ژنتیک، دانشکده زیست شناسی، دانشگاه دولتی بلاروس، مینسک، بلاروس
msadrnia@mail.ru
آنزیم آمینوسیکلوپروپان کربوکسیلات دآمیناز با کاهش تولید اتیلن در گیاه، سبب افزایش رشد میگردد. دراین تحقیق، اثر یک سویه تراریخت <em>سودوموناس مندوسینا</em> با توانایی افزایش یافته تولید این آنزیم، بر جوانهزنی بذر دو گیاه تکلپه و دولپه در پتری و نیز تحریک رشد در گلدان بررسی شد. ظروف پتری حاوی بذور گیاهان گوجهفرنگی و گندم به 3 گروه 5 تایی تقسیم شدند.عمق آبیاری کاربردی روزانه 10 میلی لیتر برای هر ظرف و شامل سه تیمار آبیاری با آب مقطر، آب حاوی باکتری وحشی و آب حاوی باکتری تراریخت بوده و بهتدریج طی 5 روز صورت گرفت. جهت ارزیابی اثر باکتری روی تحریک رشد گندم و گوجهفرنگی، جوانههای هماندازه انتخاب و در سه گروه گلدان شامل شاهد، تیمار با باکتری وحشی و تراریخت کاشته شدند. پس از گذشت 5 هفته از رشد، سه شاخص طول ساقه، طول ریشه و بیومس بررسی گردیدند. در تیمار بذر، طول ساقه جوانه گوجهفرنگی تلقیح شده با باکتری تراریخت (تست) 2±50% بیش از طول ساقه شاهد و 3±2/31% بیش از نمونه تلقیح شده با باکتری وحشی بود. طول ریشه نمونه تست1±6/28% بیش از شاهد و بیومس تست3±1/34% بیش از شاهد بود (p <0.05). در تلقیح جوانه، طول ساقه گوجهفرنگی تست در گلدان2±50% بیش از طول ساقه شاهد و1±2/31% بیش از نمونه تلقیح شده با باکتری وحشی بود. طول ریشه تست،4±6/28% بیش از شاهد و بیومس تست نیز3±1/34% بیش ازشاهد بود(05/0p <). باکتری <em>سودوموناس مندوسینا</em> تراریخت بهصورت معنیداری سبب تحریک و افزایش رشد بذر و گیاه از نظر طول ساقه، طول ریشه و بیومس گردید. تمام شاخصها اندازه گیری شده در بذر و گیاه گوجهفرنگی بیش از گندم بود.
آمینوسیکلو پروپان کربوکسیلات دآمیناز,تراریخت,سودوموناس مندوسینا,گندم,گوجهفرنگی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5893.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5893_aef3dada5fea7e56c7270667d8d4daeb.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
مدلسازی هیدرولوژیکی تجمع و ذوب برف در حوضههای نیمهخشک و کوهستانی (مطالعه موردی: حوضه باراریه)
159
172
FA
حسین
رحمتی
1- دانشجوی دکتری مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
hosein.rahmati86@gmail.com
حسین
زینیوند
2- استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی مرتع و آبخیزداری ، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان
حسین
انصاری
3- دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
ansariran@gmail.com
علی نقی
ضیائی
4- استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
n_ziaei@yahoo.com
پیوند
پاپن
5- کارشناس ارشد خاکشناسی، سازمان آب و برق خوزستان
payvand_p2006@yahoo.com
سعید
شکری کوچک
6- دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
saeed.shokri88@yahoo.com
در این تحقیق بهمنظور شبیهسازی فرآیندهای تجمع و ذوب برف حوضه باراریه که حوضهای کوهستانی با متوسط ارتفاع 2225 متر از سطح دریا میباشد از مدل WetSpa، استفاده گردید. اطلاعات ورودی مدل شامل بارش، دمای هوا، تبخیر و تعرق پتانسیل روزانه، در دوره آماری 1382 تا 1387 و نقشههای کاربری اراضی، بافت خاک و رقوم ارتفاعی میباشد. با توجه به معیار ارزیابی ناش - ساتکلیف در دو دوره واسنجی و ارزیابی که بهترتیب برابر با 67/0 و 69/0 میباشند مشخص شد که مدل بهخوبی قادر به شبیهسازی جریان رودخانه باراریه میباشد. بر اساس نتایج مشخص شد آستانه شکلگیری برف در این حوضه درجه حرارت 11/0 سِلسیوس میباشد. با توجه به مقادیر متوسط ماهانه مؤلفههای بیلان مشخص گردید که دو ماه دی و بهمن بهترتیب با 25/29 میلیمتر و 94/37 میلیمتر بیشترین مقدار آب معادل برف و دو ماه اسفند و فروردین با 89/38 میلیمتر و 14/37 میلیمتر بیشترین مقدار ذوب برف را دارا میباشند.
رودخانه باراریه نیشابور,ذوب برف,مدل WetSpa,مدلسازی هیدرولوژیکی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5894.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5894_6082e4e96c073a1df9653d3388c723e3.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
تخمین پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه آبخیز با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه بالخلوچای)
173
185
FA
مجید
رئوف
1- دانشیار، گروه مهندسی آب دانشگاه محقق اردبیلی
majidraoof2000@yahoo.co.uk
جوانشیر
عزیزی مبصر
2- استادیار، گروه مهندسی آب دانشگاه محقق اردبیلی
javanshir22@yahoo.com
آیت
سلحشور
3- کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، شرکت آب منطقهای اردبیل
ayatsalahshoor@yahoo.com
هدف از این تحقیق بررسی معادله بیلان آب و تخمین برخی از پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه آبخیز رودخانه بالخلوچای در استان اردبیل با استفاده از مدلSWAT میباشد. اطلاعات مورد نیاز شامل، نقشههای توپوگرافی، کاربری اراضی، اطلاعات خاکشناسی ، بارش روزانه، دما، رطوبت نسبی و دبی جریان بود که از شرکت آب منطقهای و اداره منابع طبیعی استان اردبیل اخذ گردید. بر اساس نتایج تحلیل حساسیت، حساسترین پارامترها شامل شماره منحنی، ضریب تبخیر از سطح خاک، آب قابل دسترس خاک، بارش، دمای ذوب برف و زمان تأخیر در تغذیه آبخوان میباشد. برای واسنجی مدل از دادههای آماری ثبتشده برای سالهای 1381 تا 1385 و برای اعتبارسنجی از آمار سالهای 1386 تا 1388 استفاده شد. دقت شبیهسازی انجامشده با استفاده از شاخصهای ضریب همبستگی (R<sup>2</sup>)، ریشه میانگین مربعات خطا ((RMSE و خطای نسبی (RE) ارزیابی شد. پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه از قبیل شماره منحنی، زمان تأخیر در تغذیه آبخوان و هدایت هیدرولیکی اشباع برآورد گردید. مقادیر این پارامترها به ترتیب 70 تا80، 30 روز و 12 تا 24 میلیمتر در ساعت برآورد گردید. مقادیر R<sup>2</sup>، RMSE و RE در دوره واسنجی به ترتیب 81/0، 98/0 و 07/0 و در دوره اعتبارسنجی بهترتیب 63/0، 89/0 و 08/0 بهدست آمدند. نتایج تحقیق نشان داد که مدلSWAT جریان رودخانه را در مقایسه با مقادیر اندازهگیری شده، بهخوبی شبیهسازی میکند. همچنین مقدار خطا در مرحله اعتبارسنجی نشان داد که پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی با دقت خوبی برآورد شده است.
اعتبارسنجی,بیلان,حوضه بالخلوچای,رواناب,واسنجی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5895.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5895_2d24c49035f4dc179e7e97d7ea9e714a.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
تأثیر تعداد ردیف عناصر شش پایه درکاهش عمق آبشستگی پیرامون پایه پل مکعبی
187
200
FA
زهرا
زیلایی
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه سازههای آبی، دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
zahra.zilai@yahoo.com
محمود
شفاعی بجستان
استاد گروه سازههای آبی، دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
m-shafai@yahoo.com
عناصرششپایه با نام تجاری ای- جک در سازههای دریائی استفاده فراوانی دارد، و در سالهای اخیر نیز بهعنوان یک وسیله مناسب برای کنترل فرسایش سواحل رودخانه نیز توصیه شده است. هدف این تحقیق بررسی کاربرد این عناصر در کاهش عمق آبشستگی اطراف پایه پل است که بدین منظور دو سری آزمایش بدون حضور و با حضورعناصر شش پائی و در سه ردیف کارگذاری انجام گردید. آزمایشها تحت پنج عدد فرود مختلف جریان در محدوده 16/0 تا 24/0 در اطراف پایه پل مکعبی انجام و توپوگرافی بستر در تمامی آزمایشها اندازهگیری شد. نتایج نشان میدهد، که عناصر ششپایه توانستهاند، بیشینه عمق آبشستگی را تا حدود 44% در آزمایشهای با یک ردیفه، تا 83% در آزمایش با دو ردیفه و 100% در آزمایش با سه ردیفه در عدد فرود 16/0 کاهش دهند. افزایش عدد فرود باعث گردید تا از میزان تأثیرعناصر در کاهش عمق آبشستگی کاسته شده بطوریکه درصدهای کاهش عمق آبشستگی فوق برای عدد فرود 24/0 به ترتیب 44%، 63% و 81% میباشد.
عنصر شش پایه,ای- جک,پایه پل مکعبی,عمق آبشستگی,عدد فرود
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5896.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5896_bba4947570df086488bce9e0eae81944.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
ارزیابی روش شاخص آماری در تهیه نقشه حساسیت به وقوع سیل
201
214
FA
ادریس
معروفی نیا
دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، مهاباد
edris.marufynia1389@gmail.com
ابراهیم
نوحانی
استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دزفول
nohani_e@yahoo.com
خسروی
خه بات
دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
کامران
چپی
استادیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
k_chapi@gmail.com
سیل یکی از فجایع موجود در طبیعت بوده که از قدیم الایام اتفاق افتاده است. هدف این تحقیق ارزیابی روشهای شاخص آماری برای تهیه نقشه احتمال سیل میباشد. بدینمنظور از پارامترهای طبقات ارتفاعی، شیب، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، توان آبراهه، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه، زمینشناسی و کاربری اراضی در حوضه آبخیز هراز در استان مازندران استفاده گردید. جهت تهیه نقشه کاربری اراضی سال 2013 از تصویر ماهواره Landsat و نرمافزار ENVI 5.1 و الگوریتم شبکه عصبی استفاده شد. نقشههای رقومی کلیه پارامترها با استفاده از نرمافزارهای ArcGIS 10.1 و SAGA GIS 2 با فرمت رستری تهیه شدند. سپس موقعیت جغرافیایی 211 نقطه سیلگیر در منطقه تهیه گردید. نقاط بهصورت تصادفی به دو گروه متشکل از 151 نقطه (70%) و 60 نقطه (30%) بهترتیب برای واسنجی و اعتبارسنجی تقسیم شدند. مجموعه نقاط گروه واسنجی بهعنوان متغیر وابسته و پارامترهای تأثیرگزار بر سیل بهعنوان متغیر مستقل بهروش نسبت فراوانی معرفی شدند. سپس احتمال رخداد سیل برای هر کلاس از هر پارامتر محاسبه گردید. در نهایت وزنهای بهدستآمده برای هر کلاس در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در لایههای مربوطه اعمال گردیده و نقشه احتمال سیل منطقه مورد مطالعه بهدست آمد. دقت پیش بینی این روش در تهیه نقشههای حساسیت به وقوع سیل برای حوضه آبخیز هراز 90 درصد میباشد. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که تکنیک حاضر بهمنظور پیشبینی پتانسیل خطر سیل مخصوصا در حوضههای فاقد آمار، با توجه به دقت بالای مدل میتواند مفید و قابل اعتماد باشد.
احتمال سیل,نسبت فراوانی,واسنجی و اعتبارسنجی,هراز,GIS
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5897.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5897_dde215aca080794758adaedcc5c78f0c.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
تاثیر آبیاری با فاضلاب خام و تصفیهشده شهری بر عملکرد گندم و ویژگیهای میکروبی خاک و گیاه
215
228
FA
آرزو
بدیعی
دانشآموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل
arezoobadeiy.5132@yahoo.com
فاطمه
کاراندیش
استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل
f.karandish@uoz.ac.ir
سیدمحمود
طباطبائی
استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل
در این پژوهش، تأثیر آبیاری با فاضلاب خام (RWI) و تصفیهشده (TWI) بر عملکرد گندم و خصوصیات میکروبی خاک و گیاه در مقایسه با استفاده از آب سالم برای آبیاری (SWI) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بررسی شد. کیفیت آب آبیاری تیمارهای آبیاری در طول فصل رشد در هر 14 روز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در انتهای فصل رشد، میزان عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گندم تعیین شد. همچنین، تعداد <em>اشریشیاکلی</em> و نماتد انگلی در نمونههای خاک برداشت شده از محدوده عمقی 30-0 سانتیمتر و در نمونههای گیاهی تعیین شد. نتایج نشان داد علیرغم کیفیت مناسب آب چاه برای آبیاری، میزان پارامترهای هدایت الکتریکی، اسیدیته، BOD5، COD، کلیفرم کل و کلیفرمهای گوارشی در فاضلاب خام و تصفیهشده فراتر از حد استانداردهای موجود بود. استفاده از فاضلاب خام باعث افزایش معنیدار شاخصههای تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، تعداد پنجههای بارور، تعداد کل دانه، میزان عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در محدودههای 30-86/0 و 1/88-4/4 درصد به ترتیب در مقایسه با تیمارهای SWI و TWI شد. ولی، عدم کفایت عناصر مغذی در تیمار TWI و همچنین تخریب خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در نتیجه استعمال بدون مدیریت فاضلاب تصفیهشده، کاهش معنیدار عملکرد محصول به میزان 3/827 کیلوگرم در هکتار را بههمراه داشت. با این وجود، شرایط میکروبی خاک و گیاه در تیمار TWI در حد مطلوب بود. حضور نماتدهای انگلی و <em>اشریشیاکلی</em> فراتر از مقادیر استاندارد در خاک و گیاه تحت تیمار RWI، لزوم توقف آبیاری با این منبع آب در منطقه را مشهود میسازد. از منظر آلایندههای میکروبی، وجود کیفیت مناسب خاک و گیاه، امکان جایگزینی آب شیرین با پساب تصفیهشده را در صورت اعمال مدیریت صحیح کاربرد نشان میدهد.
اشریشیاکلی,عملکرد دانه,کیفیت آب آبیاری,نماتد انگلی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5898.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5898_9b308baf340be2adefb4f7bdf5c8ed22.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
تحلیل جریان در عرض رودخانه بهروش اجزاء محدود
229
241
FA
عبدالرضا
ظهیری
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
zahiri.areza@gmail.com
رودخانههای آبرفتی غالباً دارای دشتهای سیلابی عریضی میباشند که در انتقال سیل، بهبود شرایط زیستگاه رودخانه، حاصلخیزی اراضی ساحلی و نیز رونق فعالیتهای کشاورزی و تفریحی نقش مهمی دارند. برای محاسبه دبی جریان سیل در مجرای اصلی و دشتهای سیلابی و نیز شناسایی نقاط فرسایشپذیر رودخانه، تعیین توزیع عرضی سرعت جریان و تنش برشی مرزی دارای اهمیت زیادی است. ایندرحالی است که در شرایط سیل، اندازهگیری پروفیل عرضی سرعت جریان و بهویژه تنش برشی نیازمند تجهیزات پیشرفته و گرانقیمت است. بنابراین، استفاده از مدلهای ریاضی شبهدوبعدی مبتنی بر حل معادلات پیوستگی و اندازه حرکت جریان بهعنوان راهکاری مناسب در طرحهای مهندسی رودخانه جایگاه ارزشمندی پیدا نموده است. در این مقاله با حل عددی مدل ریاضی شبهدوبعدی شیونو و نایت بهکمک روش اجزاء محدود، ابتدا توزیع عرضی سرعت در رودخانه میناب (ایستگاه برنطین) با استفاده از دادههای صحرایی واسنجی شد. بیشینه خطای مدل در برآورد دبی جریان سیلاب حدود 13 درصد بهدست آمد. سپس توزیع عرضی تنش برشی برای سیلاب سال 1374 شبیهسازی شده و بهکمک آن تغییرات هندسه مقطع عرضی رودخانه تحلیل شد. نتایج این تحقیق نشان داد که وضعیت فرسایش و رسوبگذاری در عرض رودخانه بر اساس تنشهای برشی بهدست آمده از مدل ریاضی به واقعیت بسیار نزدیک میباشد.
توزیع عرضی تنش برشی مرزی,توزیع عرضی سرعت,رودخانه میناب,روش اجزاء محدود,مدل شبهدوبعدی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5899.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5899_156272592ac3e174624af38a34516f26.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
بررسی رابطه بین منحنی تراکم محصور و دامنه رطوبتی با کمترین محدودیت
243
256
FA
لادن
حیدری
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا- همدان
heydarii1370@gmail.com
حسین
بیات
دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا- همدان
h.bayat@basu.ac.ir
گلناز
ابراهیم زاده
دانشجوی پیشین کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا- همدان
ebrahimzade.golnaz@gmail.com
دامنه رطوبتی با کمترین محدودیت (LLWR) از خصوصیات مهم خاک و شناسهای مناسب برای بررسی ساختمان خاک بوده که اندازهگیری آن مشکل، وقتگیر و پرهزینه است. مقاومت به تراکم خاک از جمله شاخصهای نشاندهنده مواد آلی، بافت، ساختمان و سایر خصوصیات خاک میباشد که کنترلکننده تراکم و مؤلفههای آن وLLWR میباشند. بنابراین بین LLWR و منحنی تراکم همبستگی وجود دارد، که تاکنون بررسی نشده است. اندازهگیری منحنی تراکم محصور بهطور نسبی سریع و ساده است، بنابراین میتوان از پارامترهای آن برای برآورد LLWR استفاده کرد. در این تحقیق 24 نمونه خاک دستخورده و دستنخورده از استان آذربایجان غربی جمعآوری و منحنیهای نگهداری آب خاک، منحنیهای مشخصه مقاومت خاک و تراکم محصور آنها تعیین شدند. از بین مشخصههای خاک، نسبت سیلت به شن و مقادیر رس، کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، کربنات کلسیم، میانگین وزنی قطر خاکدانهها و پارامترهای تراکم محصور برای برآوردLLWR استفاده گردید. توانایی هریک از متغیرهای ورودی از جمله خصوصیات تراکم محصور، در بهبود تخمین LLWRبه کمک مدلهای رگرسیونی ارزیابی شد. استفاده از پارامترهای تراکم محصور سبب بهبود تخمین LLWR گردید، چرا که بسیاری از ویژگیهای مؤثر بر تراکم محصور همان ویژگیهای تعیینکنندهLLWR میباشند. مقادیر ضریب بهبود نسبی (<em>RI</em>) محاسبه شده برای توابع انتقالی خاک (PTF)ها در مکش 60 سانتیمتر برای PTF<sub>2</sub>، PTF<sub>5</sub>و PTF<sub>7</sub> بهترتیب 5/11، 7/19 و 53/28 درصد بود که نشان داد استفاده از خصوصیات منحنی تراکم محصور و سایر ویژگیها به عنوان برآوردگر موجب بهبود قابل توجه تخمینها شد. بنابراین میتوان LLWR را با دقت قابل قبولی (54/0=<em>R<sup>2</sup></em>) با استفاده از پارامترهای منحنی تراکم تخمین زد.
تخمین,تراکم محصور,توابع انتقالی,دامنه رطوبتی با کمترین محدودیت,رطوبت خاک
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5900.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5900_430c7e99f69463eb5839dc1e2c8bc8dd.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
تأثیر تیپ جامعه گیاهی بر توزیع اندازه خاکدانهها در حوضه گنبد (همدان)
257
271
FA
خدیجه
سالاری نیک
1- دانشآموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
salarinik.kh@gmail.com
محسن
نائل
2- استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
moh_nael@yahoo.com
علی اکبر
صفری سنجانی
استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
sina_sine@yahoo.com
قاسم
اسدیان
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان
assadian42@yahoo.com
مقدار و ترکیب بیوشیمیایی بقایای گیاهی وارد شده به خاک بر سرعت خاکدانهسازی و پایداری خاکدانهها مؤثر است. بهمنظور بررسی تأثیر پوششهای گیاهی مختلف بر توزیع اندازه خاکدانهها، پنج تیپ گیاهی شامل گندم دیم، گندمیان، گون-بروموس، گون-جارو و گون-درمنه در شرایط محیطی مشابه از نظر مواد مادری و جهت شیب در حوضه آبخیز گنبد واقع در همدان، مطالعه شد. کربن آلی کل، کربوهیدرات، میانگین وزنی قطر خاکدانهها، توزیع اندازه خاکدانه و کربن خاکدانهای در خاک سطحی (15-0 سانتیمتر) اندازهگیری شد. کربن آلی، کربوهیدرات، میانگین وزنی قطر خاکدانهها و کربن آلی خاکدانهای (موجود در همه بخشهای اندازه خاکدانهای) در خاکهای تحت پوشش گون-بروموس و گون-درمنه بهطور معنیداری بیشتر از خاک تحت تیپهای دیگر بود و کمترین مقدار این شاخصها در خاکهای دارای پوشش گندمیان و گندم دیم مشاهده شد. بیشترین درصد خاکدانههای بزرگتر از 2 میلیمتر و کمترین درصد خاکدانههای کوچکتر از 5/0 میلیمتر در خاک تیپ گون-بروموس مشاهده شد. در تیپهای گون-بروموس و گون-درمنه مقدار تاج پوشش گیاهی، تولید سالانه، تنوع گونهای و لاشبرگ بیشتر از دیگر تیپها اندازهگیری شد. تیپ گندم دیم بهعلت عملیات خاکورزی و تیپهای گون-جارو و گندمی به علت پوشش گیاهی کم در پی عمل چرا، خاکدانهسازی و درصد خاکدانههای بزرگتر از 2 میلیمتر کمی داشته؛ اندازه خاکدانههای 5/0-053/0 میلیمتر در خاک تیپهای مذکور بیشتر از دیگر اندازه خاکدانهها بود. کربوهیدرات کل و اندازه خاکدانههای 5/0-053/0 میلیمتر شاخصهای قابل اعتماد کیفیت خاک هستند که تغییرات کاربری و پوشش گیاهی را نشان میدهند.
پایداری خاکدانه,تیپ گیاهی,کربن خاکدانهای,کربوهیدرات,کیفیت خاک
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5901.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5901_40fd0bee2d11637667244bcf895fceea.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
نقش جزء رس در نگهداشت کربن آلی محلول در خاک
273
285
FA
ارژنگ
فتحی گردلیدانی
1. دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران
arzhangfathi@ut.ac.ir
بهروز
رحیم زاده
دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران
سه نوع خاک، متفاوت از نظر کانی رس غالب (اسمکتایت، ایلایت و آلوفان) و یک نمونهی کائولن از نظر نگهداشت کربن آلی محلول عصاره گیری شده از ورمی کمپوست مقایسه شدند. نمونهها با محلول حاوی کربن آلی با غلظت 200 میلیگرم در لیتر در تعادل گذاشته شدند. میزان کربن آلی محلول جذب شده از تفاوت میان میزان کربن آلی اولیه و نهایی نمونهها به دست آمد. ظرفیت جذب نمونهها به طور معنی داری متفاوت بود (<em>p</em><0.01)، به ترتیب 47، 40، 18 و 7 میلیگرم کربن آلی محلول بر گرم رسهای اسمکتایت،آلوفان، ایلایت و کائولن. نمونهی اسمکتایت به عنوان نمونهی برتر در جذب کربن آلی محلول شناسایی شد که این امر نشان میدهد رسهای لایه لایه احتمالا ظرفیت نگهداری کربن آلی محلول بیشتری را دارا هستند.
آلوفان,اسمکتایت,ایلایت,کائولن,کربن آلی محلول
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5903.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5903_453aff9a10a1b2b542dcc83d043141f2.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
شبیهسازی جریان غیرماندگار درکانالهای آبیاری با استفاده از مدل CanalMan (مطالعه موردی کانال AMC شبکه آبیاری دشت تبریز)
287
298
FA
حسین
زمستانی
کارشناس ارشد سازههای آبی دانشگاه تبریز
hzemestani@yahoo.com
داود
فرسادیزاده
استاد گروه مهندسی آب ،دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
علی
حسینزاده دلیر
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
در این تحقیق با کاربرد مدل CanalMan ، جریان غیرماندگار در کانال AMC شبکه آبیاری دشت تبریز شبیهسازی شده است. هدف تحقیق، ارزیابی حالتهای مختلف بازشدگی سازه<sub></sub>های کنترل و آبگیر کانال در گذر از ماه با نیاز آبی کم به زیاد و انتخاب مناسبترین برنامه بهرهبرداری در بین گزینههای در نظر گرفته شده میباشد. برای این منظور 10 گزینه بهرهبرداری برای حالت افزایش دبی ورودی کانال در نظر گرفته شد و در تحویل 10 ساعته آب مورد مقایسه قرار گرفت. معیارهای مقایسه گزینههای مختلف عبارت از میزان کمبود آب تحویلی، قدرمطلق خطای دبی آبگیرها و متوسط جذر میانگین مربعات خطا بودند. نتایج نشان داد که گزینه دهم با کمترین مقادیر در هر سه معیار، بهترین گزینه میباشد. تغییرات دبی نسبت به زمان برای سازههای کنترل و آبگیرها در گزینه دهم ارائه شده است. بر اساس نتایج بهدست آمده زمان رسیدن اغتشاش به محل سازههای کنترل و زمان محو شدن آن برای گزینه برگزیده، کمتر از بقیه گزینهها میباشد.
جریان غیرماندگار,دشت تبریز,شبکه آبیاری,معادلات سنت-ونانت,CanalMan
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5904.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5904_f8683eb2c9ed0d47a7860ac2f7675b53.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
مدلسازی انحلال فسفر توسط Pseudomonas fluorescens با استفاده از روش سطح پاسخ
299
324
FA
ساناز
اشرفی سعیدلو
دانشجوی دکتری گروه علــوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
st_s.ashrafi@urmia.ac.ir
میرحسن
رسولی صدقیانی
دانشیار گروه علــوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
m.barin@urmia.ac.ir
فرخ
اسدزاده
استادیار گروه علــوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
asadizad@ut.ac.ir
محسن
برین
0000-0003-0822-7050
استادیار گروه علــوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
barin.mohsen@yahoo.com
فسفر یکی از مهمترین عناصر محدودکننده رشد گیاهان میباشد. استفاده از پتانسیل ریزجانداران حلکننده فسفاتهای نامحلول یکی از راهکارهای مهم در تأمین نیاز فسفری گیاهان است. غربالگری توانایی انحلال ریزجانداران در شرایط آزمایشگاهی بهمنظور استفاده در کودهای زیستی، تحت تأثیر ترکیب عناصر غذایی محیط میباشد. هدف از این مطالعه مدلسازی تأثیر منابع و سطوح مختلف کربن و نیتروژن و میزان تریکلسیم فسفات بر انحلال فسفر با استفاده از طرح پلاکت – برمن و روش سطح پاسخ بر مبنای طرح مرکب مرکزی بود. ابتدا بهمنظور غربالگری و شناسایی منابع تأثیرگذار کربن و نیتروژن بر انحلال فسفر توسط باکتری <em>Pseudomonas fluorescens</em><em>،</em> تعداد 12 آزمایش بر اساس طرح پلاکت – برمن اجرا شد. نتایج نشان داد که از بین منابع نیتروژن، عصاره مخمر تأثیر بیشتری در انحلال فسفر داشت. براساس نتایج این بخش، اثر سطوح متفاوت ساکارز، عصاره مخمر و همچنین تریکلسیم فسفات بر انحلال فسفر با استفاده از طرح مرکب مدلسازی شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر کارآمدی بالای (g L<sup>-1</sup>0372/0= RMSE و 896/0= R<sup>2</sup>) مدل طرح مرکب مرکزی در برآورد انحلال فسفر مشاهدهای بود. عصاره مخمر و تریکلسیمفسفات بهترتیب مؤثرترین عوامل تأثیرگذار بر انحلال فسفر بودند. بهطوریکه افزایش مقدار عصاره مخمر در محدوده صفر تا 4 گرم بر لیتر و تریکلسیمفسفات در محدوده صفر تا 20 گرم بر لیتر سبب افزایش غلظت فسفر محلول شد. براساس مدل طرح مرکب مرکزی غلظتهای 58/18، 4 و 97/17 گرم بر لیتر از ساکارز، عصاره مخمر و تریکلسیم فسفات بهعنوان شرایط بهینه برای دستیابی به بیشینه غلظت فسفر محلول در محیط کشت پیشبینی شد.
باکتری حلکننده فسفر,پلاکت – برمن,طرح مرکب مرکزی,محیط کشت,مدلسازی
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5905.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5905_d28425b79de1797a07c8781173a8724b.pdf
دانشگاه تبریز
دانش آب و خاک
2008-5133
2717-3755
26
4.2
2017
02
19
مطالعات هیدروژئوشیمی و ارزیابی تغییرات کیفیت آبهای زیر زمینی دشت سنگان- خواف با استفاده از شاخص GQI
325
336
FA
رحیم
دبیری
دانشیار، گروه زمین شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
rahimdabiri@yahoo.com
مرجان
بخشی مزده
کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
rahimdabiri@gmail.com
حبیب
ملایی
دانشیار، گروه زمین شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
r.dabiri@mshdiau.ac.ir
منابع آب زیرزمینی در سالهای اخیر از لحاظ کمی و کیفی بهدلیل افزایش روز افزون جمعیت و فعالیتهای صنعتی و کشاورزی، با خطرآسیبپذیری مواجه شده است. در این مقاله تغییرات کیفیت آبهای زیرزمینی در دشت سنگان خواف مورد ارزیابی قرار گرفت. با در نظر گرفتن تغییرپذیری مکانی آلایندههای مختلف، از شاخص کیفیت آب زیرزمینی GQI برای توصیف کیفیت آب زیرزمینی استفاده شد. در محاسبه شاخص GQI از پارامترهای اصلی TDS, SO<sub>4</sub>, Ca, Cl, Mg, Na استفاده شد. مقدار این شاخص برای منطقه مورد نظر بین 01/66 تا 39/81 درصد بهدست آمد که نشانگر کیفیت متوسط تا قابل قبول آب منطقه میباشد. شاخص کیفیت آب زیرزمینی در جهت جریان آب زیرزمینی کاهش پیدا کرده است که دلالت بر تأثیر تغییرات لیتوژنیک و وجود لایههای آهکی و پهنههای رسی در منطقه دارد.
آب زیر زمینی,آلودگی,معدن,GQI,GIS
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5906.html
https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_5906_581cf796ce22306182812a8c02385ca2.pdf